Ramazan ayı İslam aleminde mübarek bir dönem olarak kabul edilmektedir. 'On bir ayın sultanı' kabul edilen Ramazan ayında insanlar her zaman yaptıkları ibadetlere devam ederken, bunların yanında bu döneme anlam katan ibadet olan 'Oruç' ibadetini gerçekleştirirler. Oruç ibadeti insanları sadece dinsel açıdan değil, insani yönleri açısından da geliştiren bir faaliyet olarak görülmelidir. En basit tabirle halden anlamaya' yarayan ve en zengininden, en fakirine kadar herkesin aynı duyguları yaşamasına vesile olan Ramazan ayında oruç ibadeti şükür etmeyi bizlere yeniden hatırlatıyor. İbadetlerin yerine getirilmesi hususunda önemli olan bir durum, bu ibadetleri doru şekilde yerine getirmeye çalışmaktır. Bizler orucu bozan şeylerin tamamını bilmeyebiliriz ancak Ramazan ayına hazırlandığımız günlerde orucu bozan şeylerin neler olduğunu öğrenmeye çalışmamız gerekir. Çünkü yaptığımız ibadetlerin doğru olması, makbul olması demektir. Sonuç getirmeyecek, yanlış olan şeyler varsa düzeltilmeli ve Allah'ın kulları olarak kulluk görevini yerine getirirken, orucu bozan şeyler gibi hususlara dikkat etmeliyiz. Vatandaşlar Ramazan ayı boyunca orucu bozan şeylerden tutun da, nelerin orucu bozmadığına kadar çok sayıda konuda araştırma yapıyorlar. Kimileri sorularına televizyon ve radyolarda cevap ararken, kimileri ise kitaplarda ve dergilerde bu sorularının yanıtını bulmak ister. Günümüzün en çok kullanılan iletişim araçlarından olan internette orucu bozan şeyler hakkında bilgi almak istediğimizde bize bir takım kaynaklara yönlendirmektedir, ancak bu bilgileri alırken de doğru noktalardan almak önemlidir. Bu yönüyle Diyanet İşleri Başkanlığı'nın konuya nasıl yaklaştığı dikkate alınmalıdır. Ülkemizde din konusunda karar mercii olan bu kurum orucu bozan şeyler hakkında da vatandaşları bilgilendirmektedir.
Ramazan ayında merak edilen konuların başında orucu bozan şeyler veya orucu bozan durumlar gelmektedir. Ülkemizde vatandaşlar orucu bozan şeylere dikkat etse de, genellikle konu sağlık olduğunda bahsi geçen durumun oruca bir engel teşkil edip etmediği konusunda tereddüt yaşanmaktadır. Orucu bozan durumların neler olduğunu öğrenmek, böyle durumlarla karşılaşıldığında nelerin yapılması gerektiği konusunda da bizler için aydınlatıcı olacaktır.
Dini konularda merak edilen soruları vatandaşlar Diyanet İşleri Başkanlığı'na sorabilir.
Din İşleri Yüksek Kurulu tarafından hazırlanan, Dini Soruları Cevaplandırma Platformu'nda yer alan fetvalar oruç ibadetinde akıllara takılan sorulara yanıtlar veriyor.
İşte o sorulardan başlıcaları ve verilen cevaplar:
GÖZ DAMLASI KULLANMAK ORUCU BOZAR MI?
Göz damlası kullanmak oruca zarar getirmez. Göz konusunda uzma doktorlara göre tedavi amacıyla kullanılan göz damlalarının miktarı oldukça azdır. Zaten bu damlaları kullandığınızda miktarı az olmasına rağmen çoğunluğu gözden dışarıya atılmaktadır. Damlanın sindirim kanallarınıza ulaşması ihtimali oldukça düşüktür. Bu nedenle Ramazan ayında oruçlu olduğunuz süre boyunca göz damlası kullanmanız orucunuzu bozmaz. Oruçlu olduğunuzda göz damlanızı kullanmaya devam edebilirsiniz.
BANYO YAPMAK ORUCU BOZAR MI?
Vücudumuzun temizliği dinsel anlamda önemli bir konudur. Ramazan ayında da temizliğimize dikkat etmemiz gerekir. Zaman zaman oruçlu olduğumuz vakitlerde banyo yapmamız gerekebilir, yahut gereklilik dışında da banyo yapmak isteyebilirsiniz. Ancak banyo yaparken ağız ve burnunuza su kaçırmamaya özen göstermeniz gerekmektedir. Bu nedenle ağız ve burnunuza su kaçırmadan banyonuzu yapabilirsiniz. Bu orucunuzu etkilemeyecektir. Ayrıca denize ya da suya girmenizde de bir mahsur bulunmamaktadır fakat denize girdiğinizde ağız ya da burnunuza su kaçması ihtimali olabilir ve bu nedenle dikkatli olunması gerekmektedir.
MERHEMLER YA DA NİKOTİN BANDI ORUCU BOZAR MI?
Orucun bozulmaması için en temel şey, vücuda normal yollarla giren şeylerden ve cinsel ilişkiden uzak durulmasıdır. Zaman zaman vücudunuza sürdüğünüz yağların sürülme amacı doyma hissini sağlamak değildir yahut bunlar besin olarak kullanılmazlar ve doygunluk hissi yaşatmazlar. Bu nedenle oruçlu olduğunuzda da bu merhem, yağ v.s vücudunuza sürebilirsiniz. Yine sigarayı bırakmak isteyenlerin kullandıkları nikotin bantları da oruca bir zarar vermez. Oruçlu olduğunuzda da bu maddeleri kullanabilirsiniz.
DİŞ TEDAVİSİ VE DİŞ FIRÇALAMAK ORUCU BOZAR MI?
Ramazan ayında oruçlu olduğunuz vakitte diş tedavisi yaptırmanız orucunuza zarar vermez. Tedavinizin ağrısız geçmesi için yapılan enjeksiyonlar, vucüda besin verme amacı taşımaz. Bu nedenle orucu bozmaz. Ancak diş tedavisi esnasında yapılan işlemlerden ötürü boğazınıza kan, su yahut tedavide kullanılan maddeler kaçarsa orucunuz kazaya gelir. Öte yandan orucu bozan şeyler arasında yer alan bir diğer madde de diş fırçalamaktır. boğazınıza su ya da diş macunu kaçırmadığınızda orucunuz bozulmaz. Ancak boğaza kaçarsa orucunuz bozulur ve kaza etmeniz gerekir. Bu nedenlerden dolayı diş fırçalama işleminin imsak öncesinde ve iftar vaktinden sonra yapılması daha doğrudur.
AŞI OLMAK, İĞNE YAPTIRMAK ORUCU BOZAR MI?
İğne ve aşı gibi uygulamalar orucu bozmaz ancak iftardan sonra yahut imsaktan önce yaptırılması doğrudur. Öte yandan vucüdunuza vitamin enjekte eden iğneler ya da aşılar orucu bozar. Yine gıda takviyeleri, serumlar ve kan verilmesi de orucunuzu bozar. Bu oruçların sonra kaza edilmesi gerekir.
HAMİLELİK, LOHUSALIK VE EMZİRME SÜRECİNDE ORUÇ TUTULUR MU?
Hamileler, lohusalık sürecindekiler ve bebek emzirenler hasta hükmünde kabul edilirler. Bu nedenle bu kişilerin oruç tutmamalarında bir sakınca yoktur. Bu süreçte kendilerine ya da çocuklarına bir zarar gelmesinden korkan kişiler tutmayabilir. Ancak oruç tutmak istediklerinde hekimlere başvurmaları ve onlardan gelen görüşler ışığında hareket etmeleri gerekmektedir. Bu zamanlarda tutulmayan oruçlar yine ileride şartların uygun olduğu bir zamanda kaza edilir.
BURUN DAMLASI ORUCU BOZAR MI?
Orucu bozan şeylerden biri olup olmadığı merak edilenlerden biri de burun damlasıdır. Tedavi amacıyla buruna damlatılan bu ilaçların bir damlası yaklaşık olarak 0,06 cm3'tür ve bunun bir kısmı burun çeperleri tarafından emilir. Burun damlasının bir kısmı mideye gitse de bu tutar, guslederken ağzı çalkalamada olduğu gibi affedilen miktardadır ve oruca engel olmaz.
ANESTEZİ ORUCU BOZAR MI?
Anestezi üç türlü yapılır. Bunlar; lokal anestezi, bölgesel anestezi ve genel anestezidir. Lokal anestezide vucüdun küçük bir bölgesi uyuşturulur. Bu işlem sırasında hastaya normal şartlarda serum ve benzeri maddeler verilmez. Bu nedenle lokal anestezi orucu bozmaz. Öte yandan bölgesel ve genel anestezide ise serum/ilaç takviyeleri yapılır ve bu nedenle oruç tutmaya engel teşkil eder. Böyle durumlarda oruç bozulur.
AKUPUNKTUR ORUCU BOZAR MI?
Akupunktur tedavisi vucüdun belli bölgelerine iğneler batırılarak çeşitli hastalıkların tedavi edildiği bir metodtur. Burada iğneler beslenme amacı taşımaz ve u nedenle orucun bozulması gibi bir durum söz konusu olmaz. Oruçlu olduğunuzda da akupunktur tedavisi olabilirsiniz.
ANJİYO ORUCU BOZAR MI?
Anjiyo olarak bilinen tedavi ve teşhiş yönteminin iki uygulaması vardır. Teşhise yönelik (anjiyografi) ve tedaviye yönelik olarak uygulanmaktadır. Anjiyografi vücut damarlarının görüntülenmesi demektir. Damar içine damarların görünür hale gelmesini sağlayan ve kontrast madde olarak tanımlanan ilaç verilerek, anjiyogram adı verilen filmler elde edilir. Anjiyografi sayesinde organları besleyen damarlar görüntülenerek damar hastalıkları veya bu damarlardan beslenen organlara ait tanı koydurucu bilgiler edinilir. Tedaviye yönelik olarak uygulanan anjiyonun klasik yöntemi anjiyoplastidir. Bu ise, dar veya tam tıkalı damarların balon ya da stent denilen özel araçlarla tekrar açılması için yapılır. Bu bilgiler ışığında gerek anjiyografi, gerekse anjiyoplasti operasyonlarında yemek ve içmek anlamı bulunmadığından, oruç bozulmaz.
BÖBREK TAŞI KIRDIRMAK ORUCU BOZAR MI?
Böbrek taşı kırdırmak orucu bozmaz. Vucüda br madde entegre edilmeden yapılan işlemde böbreklere kan aksa da oruç bozulmaz veya kazaya gelmez.
ORUCU NELER BOZMAZ?
Oruçlu olduğunu unutarak yemek, içmek ya da cinsel ilişkiye girmek orucu bozmaz ancak orucun hatırlandığında yapılan faaliyeti bırakmak gerekmektedir. Birinin yemek yediğini ya da içtiğini gördüğünüzde yaşlı ve zayıf biriyse hatırlatmamak daha iyidir ancak güçlü kuvvetli birine hatırlatmak doğrudur. Zayıf birine hatırlatmamak ona ikram edilen bir rızık olarak görülmesinden dolayıdır. Öte yandan uyurken ihtilam olmak orucunuza zarar vermez. Eşinizi öpmek, dokunmak, elini tutmak da orucunuzu bozmaz. Meni gelmediği takdirde orucunuz geçerli sayılır. Kadına el sürmeden sadece bakmak orucunuzu bozmaz. Ağzınıza gelen balgamı yutmanız orucunuzu bozmaz. Kafanızdan gelen akıntıyı çekip yutmanız da orucunuza zarar vermez. Yine kulağa kaçan su da orucunuzun bozulmasına neden olmaz. Bazen sizin isteğiniz dışında boğazınıza duman ya da sigara dumanı girmesi orucunuza zarar vermez. Yine boğazınıza toz yahut sinek gibi şeylerin kaçması da orucu bozmaz. Göz yaşı ya da terimizden istem dışı bir-iki damla ağzınıza gelmesi orucunuza zarar vermeyen bir durumdur. Sahurda dişlerin arasında kalmış olan, bir nohut tanesinden küçük olan, bir şeyi yutmak orucu bozmaz. Ancak büyük olursa orucunuz bozulur. Hariçten susam veya buğday tanesi kadar bir şeyi ağzına alıp yavaş yavaş ve tadı boğazına varmayacak şekilde çiğneyip yok etmek orucunuzu bozmaz. Kendiliğinden gelen kusuntu, yine kendiliğinden geriye gitse, ağız dolusu bile olsa orucu bozmaz. Kusma isteğiyle ağza getirilen az miktardaki kusmuk ise kendiliğinden içeri gitse orucu bozmaz. Fakat miktarı ağız dolusu ise orucu bozar. Vücudunuzdan kan aldırmanız orucunuzu bozmaz ancak size enjekte edilmesi orucunuzu bozar. Göze çekilen sürme de oruca engel değildir. Derinin gözeneklerinden içeriye giren şeyler orucu bozmaz. Yine baş ve karındaki yaraya konulan ilaçlar da orucu bozmaz. Bu durumlarda orucunuza devam edebilirsiniz.
ORUÇLU KİMSELERE MEKRUH OLAN DURUMLAR NELERDİR?
Oruçlu iken bazı şeylerden sakınmamız gerekmektedir. Bunlar arasında mekruh olan şeyler de vardır. Oruçlu iken abdest alırken ağıza veya buruna alınan suyu bol tutmak ve ağızda uzun uzun tutmak mekruhtur. Kötü huylu kocası olan kadınlar için pişen yemeğin tadına bakması mekruhtur. Yine satın alınan bal ve benzeri şeylerin tadına bakması, önceden çiğnenmiş bir sakızı yeniden çiğnemek, halsiz kalacak kadar kan aldırmak gibi durumlar mekruh olarak kabul edilmektedir.
ORUCU BOZMANIN CEZASI NEDİR?
Orucun bozulmasında bilerek ve kazaya uğramak durumları söz konusudur. Buradan yola çıktığımızda kaza dediğimiz durum genellikle istem dışı kaynaklanır ve orucun kaza edilmesi o güne karşılıktır. Diğer yandan farz olan orucun bozulmasının dünyevi cezası ise keffarettir. Kafferat 60 gündür. Buna 1 gün de kaza orucu eklenir. Sonuçta bunun karşılığı 61 gün olur.
