Said Halim Paşa Yalısı'nın gizemli yanışı
Yangın, dönemin Başbakanı Tansu Çiller’in İstanbul’da bulunduğu zamanlarda çalışmalarını yürüttüğü Sait Halim Paşa Yalısı’nın çatı katında başladı. Yangın sırasında, yalıda restorasyon çalışması yapılıyordu

Oluşturma Tarihi: 2020-11-12 09:01:52

Güncelleme Tarihi: 2020-11-12 09:01:52

İstanbul'da boğazın en güzel yerlerinden Yeniköy'de vapur iskelesine yüz metrede mesafede bulunan tarihi Sait Halim Paşa yalısı Kasım 1994 Pazar günü saat 12.30 sıralarında yandı. Adını yalıya veren,Sait Halim Paşa Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa'nın torunu ve Abdülhalim Paşanın oğludur. 1863 yılında Kahire'de doğmuş, İsviçre'de beş yıl siyasal bilimler eğitimi gördükten sonra 1911 yılında Dışişleri Bakanı olmuştur. Daha sonra Sadrazamlık görevinide atanmıştır. Sait Halim Paşa, Birinci Dünya Savaşından sonra İngilizler tarafından Malta'ya sürülmüş ve 1921 yılında Roma'da bir Ermeni komiteci tarafından öldürülmüştür. 

Sait Halim Paşa Yalısını 1890 yılında Mısır Hidivi Abbas Halim Paşa inşa ettirmiş ve İstanbul'da Rumların temsilcisi olan Logothete Nicolaos Aristarhis'ten satın alınmış ve daha sonra Vlahos adlı bir Rum bankerine satılmıştır. 19.yüzyılın başlarında, Sait Halim Paşa tarafından satın aldıktan sonra Papa Kalfa adlı bir ustaya tamir ettirilerek bazı değişiklikler yapılmıştır.

Birinci Dünya Savaşında Türk-Alman ittifakı, 1 Ağustos 1914 yılında Alman Elçi Wangenheim ve Sadrazam Sait Halim Paşa tarafından yalının orta
kısmındaki toplantı salonunda imzalanmıştır. İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin ileri gelenleri Enver Paşa, Talat Paşa ve Cemal Paşa'lar da yalıda sık sık toplantılar yapmıştır.

Ve tarihi dönemeç.... Dönemin ANAP İstanbul Milletvekili Halit Dumankaya, 7 Aralık 1994'te TBMM'de Turizm Bakanlığı'nın işletmeleriyle ilgili olarak bir konuşma yaptı ve “Sait Halim Paşa Yalısı'ndaki değerli tablo ve eşyalar çalındı. Bu durum ortaya çıkmasın diye yakında yalıyı yakacaklar” dedi. Sait Halim Paşa Yalısı, 12 Kasım 1995'te yandı...Yangın, dönemin Başbakanı Tansu Çiller'in İstanbul'da bulunduğu zamanlarda çalışmalarını yürüttüğü Sait Halim Paşa Yalısı'nın çatı katında başladı. Yangın sırasında, yalıda restorasyon çalışması yapılıyordu.

Yalının çatı katı ve ikinci katı tamamen yandı. Kütüphanedeki çok değerli el yazması kitaplar, zengin tablo koleksiyonu, 16. yüzyıldan kalma çinilerle bezenmiş şömine yok oldu. Yalının içindeki tüm eşyalar kullanılamaz hale geldi.
Yangına neden olmakla suçlanan restorasyon şirketinin çalışanı 12 kişi, Sarıyer Asliye Ceza Mahkemesi'nde yargılandı ve 1998'de beraat etti.

25 Şubat 1999'da yalıda yine yangın çıktı. Ancak yayılmadan söndürüldü. 2003'te bir Rus şilebi, 2006'da bir kuru yük gemisi yalıya çarptı. 1995'teki yangın sonrası tekrar başlayan restorasyon çalışması 2002'de tamamlandı. Bina 1890'lardaki görünümüne kavuştu.