Bazı mekanlar vardır ki her döneme tanıklık eder. Bunlardan birisi de "kötü anılarıyla anıldığı kadar iyi insanlar da barındıran" Sinop Cezaevi, Haklı-haksız onlarca ünlüye de ev sahipliği yapan Sinop Cezaevinin tüm duvarları anılarla dolu
Bir dönem "Anadolu'nun Alkatrazı” diye tanımlanan Tarihi Sinop Kapalı Cezaevi, 1999 yılında kapatılarak müzeye çevrildi. Geçmişte antik döneme dayanan bu yapıda pek çok ünlü isim gün saydı. Sinop Kalesi'nde konumlanan cezaevi, birçok şiirlere ve şarkılara da konu oldu.
Nasıl zindana çevrildi?
Cezaevinin üç yanı denizle çevrili, kalın ve yüksek kale duvarlarının içinde yer alıyor. Yapıya ev sahipliği yapan kale, arkeolojik verilere göre Hellenistik dönemde yapıldı.
Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlılar kendi dönemlerinde kaleyi koruyup, güçlendirdi. Selçuklu Dönemi'nden itibaren uzun süre tersane olarak kullanılan iç kalenin burçları 1560 yılından itibaren zindan oldu.
Evliya Çelebi: "Korkunç bir kale"
Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nde bu zindandan şöyle bahsediyor; "Büyük ve korkunç bir kaledir. 300 demir kapısı, dev gibi gardiyanları, kolları demir parmaklıklara bağlı ve her birinin bıyığından 10 adam asılır nice azılı mahkûmları vardır. Burçlarında gardiyanlar ejderha gibi dolaşır. Tanrı korusun, oradan mahkûm kaçırtmak değil, kuş bile uçurtmazlar.”
Sabahattin Ali'ye "ilham oldu"
İç kalenin resmi olarak zindana dönüşmesiyse 1887 yılına rastlıyor. O dönem Sinop Mutasarrıfı Veysel Paşa yeni binalarla birlikte, hamam da ekledi. 1939 yılında da çocuk hapishanesi olarak kullanılmak üzere bir bina daha yapıldı. Kesme taştan yapılmış tarihi cezaevi, kuzey-güney konumlu U planlı bir yapı. Her bölümü yüksek avlu duvarlarıyla ayrılmış üç kısımdan oluşan yapıda 28 koğuş ve birkaç atölyeler de bulunuyor.Kuyucaklı Yusuf ve Aldırma Gönül eserlerini burada yazdığı bilinmektedir
Ünlülerin mekanı
Burada yatanlar arasında ilk akla gelen Sabahattin Ali olsa da; Refik Halit Karay, Mustafa Suphi, Ahmet Bedevi Kuran, Kerim Korcan, Eşber Yağmurdereli, Burhan Felek, Osman Deniz, Osman Cemal Kaygılı, Zekeriya Sertel, Hüseyin Hilmi ve Refi Cevat gibi isimler de unutulmamalı.
Filmcilerin uğrak yeri
Sinop Cezaevi birçok ünlüye ev sahipliği yaptığı gibi dizi ve filme de tanık oldu. Bunlar; Eşkıya Dünyaya Hükümdar Olmaz, Bizim Hikâye, Pardon filmleri ve Parmaklıklar Ardında, Köpek, Esir Şehrin Gözyaşları, Tatar Ramazan dizileri.
