Türkiye'de özellikle son dönemde somut olmayan kültürel mirasa yönelik adımların atılmaya başladığını ve bu alanda çalışmalara hız kazandırıldığını duymaktayız. Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın önem addettiği bu alandaki çalışmalar da örnek teşkil ediyor. Peki bu Somut Olmayan Kültürel Miras kavramı nedir ve hangi eksende çalışmalar, kim tarafından yürütülmektedir. Gelin hep birlikte bakalım:
UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi gereğince her Taraf Devlet, korumak için tespit amacıyla kendi toprağı üzerindeki somut olmayan kültürel miras envanterini, kendi durumuna uygun olacak biçimde hazırlar ve güncelleştirir.
Türkiye'nin; iki çeşit ulusal envanteri bulunmaktadır.
Bunlar:
1- Yaşayan İnsan Hazineleri (YİH) Ulusal Envanteri
2- Somut Olmayan Kültürel Miras (Somut Olmayan Kültürel Miras) Ulusal Envanteri
Somut olmayan kültürel miras ulusal envanterlerinin temelini il envanterleri oluşturmaktadır. İllerde envanter çalışmaları, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğünün koordinasyonunda yürütülmektedir.
Envanterle ilgili işlem basamakları şunlardır.
1. İllerde öncelikle ilgili kurum/kuruluş, araştırma merkezi/enstitü, sivil toplum kuruluşu temsilcileri ile uzmanlar ve gerekli durumlarda somut olmayan kültürel miras taşıyıcılarının katılımı ile İl Tespit Kurulları oluşturulur.
2. Bu Kurullar kendi illerindeki somut olmayan kültürel miras unsurları ile yaşayan insan hazinesi aday önerilerini, gerekli tespit formlarını doldurmuş halde periyodik olarak yılda iki kez Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğüne gönderir.
3. Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü, illerden gelen verileri kendi bünyesinde ilgili kurum/kuruluş, araştırma merkezi/enstitü, sivil toplum kuruluşu temsilcileri ile uzmanlar ve gerekli durumlarda somut olmayan kültürel miras taşıyıcılarının katılımı ile oluşturduğu Uzmanlar Komisyonunda değerlendirerek, envantere alınacak unsurları belirler ve Makam Onayına sunar.
4. Envantere alınması kararlaştırılan unsurlar, envanter sistemine kaydedilir ve Genel Müdürlüğün web sitesinden kamuoyuyla paylaşılır.