TIMETURK | HABER MERKEZİ
İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, Sudan'da 30 yıllık Ömer el BEşir iktidarını deviren ve yönetimi sivillere devretmemek için uzun süre direnen Geçiş Konseyi'nin Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan ile Uganda'da görüştü.
Görüşmeyi Twitter hesabından duyuran Netanyahu, görüşmeye ilişkin İbranice ve Arapça hesaplarından açıklamalar yaptı.
İsrail Başbakanı, ilk mesajını Uganda'ya gitmeden önce sabah saatlerinde yayınladı ve "Umarım günün sonunda İsrail Devleti için çok iyi haberlerimiz olur" dedi. 
İsrail Başbakanı, İbranice ikinci mesajını ise dün akşam saatlerinde yayınladı. Başbakan bu mesajında "Entebbe'de Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan ile bir araya geldim ve iki ülke arasındaki ilişkileri normalleştirecek bir işbirliği başlatmayı kabul ettik" dedi.
Netanyahu, Arapça yaptığı paylaşımların her ikisini de görüşmenin sonrasında dün akşam saatlerinde yaptı. İlk mesajda şu ifadeler yer aldı:
"Başbakan Netanyahu, bugün, Uganda Entebbe'de Uganda Cumhurbaşkanı Yoweri Museveni'nin daveti üzerine Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el Burhan ile görüştü. Görüşmede iki ülke arasındaki ilişkilerin normalleşmesine yol açacak işbirliğini başlatma kararı alındı."
SUDAN-ABD ARASINDA ARA BULUCULUK MESAJI
Netanyahu'nun Arapça hesabından paylaşılan ikinci mesajda ise şunlar kaydedildi:
"Başbakan Netanyahu, Sudan'ın yeni ve olumlu bir yönde ilerlediğine inanıyor. Netanyahu, bu görüşlerini Amerikan Dışişleri Bakanı ile görüşmesinde dile getirdi. Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan, ülkesinin, tecritten çıkarılıp, dünya haritasına yerleştirerek, bir modernizasyon sürecine girmesi konusunda yardımcı olmak istiyor."
ABD'NİN SUDAN YAPTIRIMLARI
Netanyahu'nun iki ülke arasında "köprü olma" imaları, akıllara ABD'nin Sudan'a uyguladığı yaptırımları getirdi. "Sudan, ABD'nin terörü destekleyen ülkeler" listesinde bulunuyor. Son olarak Amerikan medyası, ABD seyahat yasağının, Nijerya, Sudan, Belarus, Myanmar, Tanzanya, Kırgızistan ve Eritre'yi içine alacak şekilde genişleyeceğini iddia etmişti. Seyahat yasağının genişleyeceğini duyuransa bizzat ABD Başkanı Trump.
MIKE POMPEO'DAN TEŞEKKÜR GELDİ
Öte yandan ABD'den Netanyahu-Burhan görüşmesine ilişkin açıklama geldi. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan ile telefonda görüşerek, Sudan'ın İsrail ile olan ilişkilerini normalleştirme girişimlerinden dolayı teşekkür etti.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Morgan Ortagus, Pompeo ve Burhan arasında gerçekleşen telefon görüşmesine ilişkin yazılı bir açıklama yaptı. Görüşme sırasında Sudan'ın bölgesel ve uluslararası alanda daha aktif bir rol alması gerektiğine vurgu yapıldığı belirtilen açıklamada, Pompeo ve Burhan'ın ayrıca ABD ve Sudan arasındaki ikili ilişkilerin geliştirilmesi konusunda mutabık kaldıkları belirtildi. Açıklamada, ayrıca Pompeo'nun Sudan'ın İsrail ile olan ilişkilerini normalleştirme girişimlerinden dolayı General Burhan'a teşekkür ettiği ve yıl içerisinde Washington'a davet ettiği kaydedildi.
FKÖ'DEN TEPKİ GELDİ
Filistin resmi ajansı WAFA'nın haberine göre Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) Genel Sekreteri Saib Ureykat, görüşmeye tepki göstererek, "Bu, Filistin halkını sırtından bıçaklamaktır. Bu görüşme, ABD Başkanı Donald Trump yönetimi ile Netanyahu'nun Filistin meselesini tasfiye etmeye, işgal altındaki Golan Tepeleri'nde olduğu gibi Mescid-i Aksa, Kudüs, Kıyamet Kilisesi ve işgal altındaki Filistin topraklarını ilhak etmeye çalıştığı bir zamanda Filistin halkını sırtından bıçaklamak ve Arap Barış Girişimi'nden açıkça ayrılmaktır" ifadelerini kullandı.
SUDAN HÜKÜMETİ: HABERİMİZ YOKTU
Sudan'dan ise Burhan'ın yaptığı görüşmesen haberlerinin olmadığına ilişkin açıklama geldi. Sudan Enformasyon Bakanı ve Hükümet Sözcüsü Faysal Muhammed Salih, yaptığı yazılı açıklamada, “Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan ile İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun Uganda'da bir araya geldiğini basından öğrendik. Görüşmeyle ilgili bilgilendirilmedik, bu konuda bizimle istişare de yapılmadı” Egemenlik Konseyi Başkanının dönüşünün ardından yapılacak açıklamaları bekliyoruz” ifadelerini kullandı.
GÖRÜŞMEYİ BAE ORGANİZE ETTİ
AA'nın haberine göre adını vermek istemeyen askeri yetkili yaptığı açıklamada, iki liderin Uganda'da yaptıkları görüşmelerin, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) tarafından organize edildiğini belirtti.
"BURHAN, SUDAN'IN TERÖR LİSTESİNDEN ÇIKARILMASI İÇİN BU ADIMI ATTI"
Yetkili, el-Burhan'ın "Netanyahu'nun, ülkesinin terör listesinden çıkarılma sürecini hızlandırmaya yardımcı olacağını" düşündüğü için görüşmeyi kabul ettiğini kaydetti.
SUUDİ ve MISIRLI İSİMLER VARDI
Yetkili, görüşmeden sadece Sudan, Suudi Arabistan ve Mısırlı çok az sayıda üst düzey yetkilinin haberdar olduğunu vurguladı.
İsrail ile barış anlaşmaları yapan Mısır ve Ürdün dışında hiçbir Arap ülkesinin Tel Aviv yönetimiyle resmi ilişkisi bulunmuyor.
SUDAN'DAKİ GÜÇ DAĞILIMI
Sudan'da askerle muhalif sivil koalisyon arasında 17 Ağustos 2019'da varılan uzlaşı ile yönetimin tamamen sivillere devredilmesinin hedeflendiği 39 aylık güç paylaşımı dönemi başladı.
Anayasal Bildiri Anlamasına göre Sudan'da 3 yönetim mekanizması kurulmasına karar verildi.
- Devlet Başkanlığı Konseyi (Egemenlik Konseyi)
- Kabine
- Parlamanto
Egemenlik Konseyi içerisinde, anlaşma öncesinde Ömer El Beşir'i devirerek yönetime el koyan Askeri Geçiş Konseyi'nden isimler de bulunuyor. Bu isimlerden 5 kişi, muhaliflerden 5 kişi ve 1 tarafsız sivil üye ile Egemenlik Konseyi, toplam 11 kişiden oluşuyor.
Sancılı bir süreçten geçen Sudan'da Anayasal Bildiri anlaşması sonrası Askeri Geçiş Konseyi feshedilirken, en üst otorite olan Devlet Başkanlığı Konseyi (Egemenlik Konseyi) 28 Kasım 2019'da göreve başladı ve ilk olarak Ekonomist Abdullah Hamduk'u başbakan olarak atadı.
SUDAN İÇİN ZORLU SÜREÇ
Netanyahu ve Burhan arasındaki görüşme 2019'un sonunda yönetimini kurmaya başlayan Sudan için yeni bir diplomatik dalgalanma getirebilir. Zira Sudan'da İsraille normalleşme karşıtı bir taban olduğu biliniyor.
SUDAN-İSRAİL İLİŞKİLERİ
İsrail'in 54 Afrika ülkesinden 39'uyla diplomatik ilişkisi bulunuyor. Senegal, Mısır, Angola, Gana, Fildişi Sahili, Etiyopya, Güney Afrika, Nijerya, Kenya ve Kamerun olmak üzere 10 ülkede ise İsrail elçilikleri bulunuyor. Sudan ise bu ülkelerden biri değil. Bunun yanı sıra İsrail ile normalleşmeye de karşı bir diplomasi yürütüyor.
SUDAN NORMALLEŞMEYE KARŞI
Son olarak 2018'ın Kasım ayında İsrail Yayın Kurumu, Tel Aviv yönetiminin Sudan ile diplomatik ilişkiler kurmaya çalıştığını duyurdu. Aynı gün (25 Kasım 2018) Çad Cumhurbaşkanı İdris Debi, Kudüs'te İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile yaptığı görüşmede Sudan ile İsrail arasında iletişim kanallarının açılması için ara buluculuk yapmaya hazır olduğunu ifade etti.
Haberler Sudan'da hem resmi düzeyde hem de halk düzeyinde tepkilere neden oldu.
ÜÇ HAYIRIN BAŞKENTİ: HARTUM
Sudan'ın başkenti Hartum, 1967'deki Arap-İsrail savaşının ardından burada düzenlenen ve "İsrail'le barışa hayır, İsrail'in devlet olarak tanınmasına hayır ve İsrail'le müzakerelere hayır" içerikli genelgeyle sonuçlanan Arap Zirvesi nedeniyle "3 hayırın başkenti" olarak da biliniyor.
(Habere gitmek için fotoğrafa tılayınız)
