Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Haşdi Şabi ve Haşdi Vatani'nin çarpışmasına izin vermeyeceğiz dediği, Musul'la ilgili bütün analistlerin gerek korkulan mezhep savaşı ve gerekse de Musul halkının korkularını ifade ederken değindiği Haşdi Şabi gerçek anlamda neyi ifade ediyor. Musul Operasyonu'nun en büyük gücü olan Haşdii Şabi neden insanları bu kadar korkutuyor.Irak Parlamentosunda Irak Ordusu'nun yerine ikame ettirilmeye çalışılan ve İran Devrim Muhafızlarının Irak Şubesi olarak adlandırılan Haşdi Şabi, IŞİD'le mücadele bittikten sonra ne yapacak? PKK neden Haşdi Şabi üniforması giymek istiyor?
Irak Ordusu bünyesindeki Altın Tugay, 14 Aralık 2003'te ABD ve koalisyon güçlerinin gözetimi altında kurulmuştu. Birkaç kez ismi değiştirilen tugay, Duhoklu bir Kürt olan Tümgeneral Fazıl Berwari tarafından komuta ediliyor ve IŞİD'le mücadelede de aktif olarak Haşdi Şabi ile birlikte yer aldı ve ikisinin birleştirilmesi gündeme gelse de Haşdi Şabi buna yanaşmadı…
Irak hükümetinin IŞİD'in 10 Haziran 2014'te Musul'u ele geçirmesinden sadece iki gün sonra kurulduğunu açıkladığı Haşdi Şabi'nin Iraklı Şii dini otorite Ayetullah Ali es-Sistani'nin "cihat" çağrısına binaen oluşturulduğu biliniyor.
Haşdi Şabi, Irak'ta İran'ın desteğini alan onlarca milis güç için resmi bir çerçeve oluşturuyor. Söz konusu milis güçler arasında İran'da 1980'li yılların başında kurulan ve aynı zamanda Haşdi Şabi komutanlarından Hadi el-Amiri liderliğindeki "Bedir Tugayları" ve Sadr hareketine bağlı Mehdi Ordusundan ayrılan Kays el-Hazeli liderliğinde 2007 yılında kurulan "Asaib Ehlu'l-Hak" hareketinin yanı sıra diğer silahlı gruplar bulunuyor.
76 SİLAHLI GRUPTAN OLUŞUYOR
Haşdi Şabi çatısı altında 76 silahlı grup bulunuyor. Aralarında en güçlü olan gruplar ise şöyle sıralanıyor:
Bedir Tugayı, Ketaib Hizbullah, Asaib Ehlihak, Ketaib İmam Ali, Ketaib Seyidü'l Şuheda, Ali Ekber Tugayları, Firkat'ül Abbas el-Kitaliyye, Seraya el-Hurasani, Ensar el-Merceiyye Tugayları, Seraya Aşura, Seraya el-Akide, Seraya el-Cihad, Feylek el-Karrar, El- Muntazar Tugayları ve Ketaib Seyyid'ül Şuheda.
Bu oluşumun en büyük özelliği Şii akidesini benimsemesi ve buna göre hareket etmesi…Irak Kürt Bölgesi'nde yayın yapan Rudaw Televizyonunda konu hakkında araştırmaları bulunan Gülbahar Altaş Haşdi Şabi'nin gücünün söylenenden çok öte olduğunu ifade ediyor: “ Haşdi Şabi'nin toplam 114 ile 120 bin arasında milise sahip olduğu belirtiliyor. Şii Haşdi eş Şabi Milisleri Sözcüsü Nuri Kerim ise sayılarının net olarak 120 bin olduğunu ifade ediyor. Her milis yaklaşık 600 dolar maaş alıyor. Bir diğer anlamda her ay yaklaşık 72 milyon dolar bütçe milislere ayrılıyor.Teşkilatın finansmanını başta İran, Irak Mücahitleri, Şii partileri ve ulema sağlıyor. Haşdi Şabi'nin 2015 bütçesi yaklaşık 5 milyar dolar, 2016 bütçesi ise yaklaşık 9 milyar 660 milyon dolar civarında.” Irak Merkezi Hükümeti bütçe rakamlarına baktığınızda çok cüzzi miktarların ayrıldığı görülse de bu paranın büyük bir kısmı çeşitli yollarla Irak Merkezi Hükümeti ve özellikle de Savunma Bakanlığı'ndan karşılanıyor.
ABD, IŞİD'E KARŞI KONUMLANDIRDI
ABD, bölge halkının onaylamamasına rağmen Haşdi Şabi'nin Musul'un kurtarılması operasyonuna katılmasına itiraz etmedi çünkü daha önce de IŞİD'le mücadelede bu gücü açıkça kullandı ve bunu da saklamadı. Nitekim, ABD'nin Basra Konsolosu Steve Walker'ın 12 Mart 2016'da Basra'da bir hastanede Haşdi Şabi mensubu yaralıları ziyaretinde Arapça konuşması ve Haşdi Şabi birliklerinin IŞİD'le mücadeleye verdiği katkılardan övgüyle söz etmesi siyasi gözlemciler tarafından "ABD'nin Haşdi Şabi'yi resmen tanıdığı" şeklinde yorumlanıyor. Öyle ki ABD'ye getirilen en büyük eleştirilerden biri de Haşdi Şabi'nin hak ihlallerine karşı sesini çıkarmamış olması.
KÜRT YÖNETİMİ, HAŞDİ ŞABİDEN TEDİRGİN
Erbil merkezli Kürt Yönetimi Haşdi Şabi'nin kendilerine sorun oluşturacağının farkında. Öyle ki IKBY Başkanı Mesut Barzani'nin IŞİD'le savaşılırken 2014 yılında Haşdi Şabi tehlikesine dikkat çektiği görüştüğümüz Peşmerge Komutanları tarafından ifade ediliyor.
Kürt Yönetimindeki askeri kaynaklara göre Haşdi Şabi Musul savaşından sonra İran destekli olmasından dolayı da fırsat bulursa Kürt bölgesine saldırabilir. Uzmanlara göre Haşdi Şabi Musul üzerinden var olan dengeyi de bozuyor: ““Bundan 4-5 ay önce Tuzhurmatu'da Haşdi Şabi milisleri, Peşmerge Güçleri ile savaştı. Kürdistan'a saldırmıyorlarsa bunda ABD'nin rolü var. ABD Kürdistan'ı destekliyor. Zira bu grup da ABD'den korkuyor. Şimdilik sadece Telafer'de kalmakla yetiniyor. Musul Kürdistan sınırına 8 kilometre uzaklıkta bulunuyor. Şimdiye kadar Musul'daki Sünniler Kürdistan'ı koruyordu. Kürdistan da oradaki Sünniler'i koruyor. Yani bir denge söz konusuydu. Haşdi Şabi'nin amacı da bunu bozmaktır ve bozacak da”
Diğer taraftan Kürt Yönetimi de kendi içerisinde Haşdi Şabi'ye aynı bakış açısı ile bakmıyor. İran Talabani Liderliğindeki Süleymaniye merkezli yapıyı destekliyor…Bu nedenle Süleymaniye'nin politikaları Erbil'den farklı gelişiyor ve ileride de özellikle IŞİD sonrası Kürtlerin PKK'nın da katılımı ile kendi aralarında savaşabilecekleri belirtiliyor.
Haşdi Şabi'nin halk üzerinde oluşturduğu korkuya örnek olarak Tuzhurmatu da çatışmaların yaşanması gösteriliyor. Tuzhurmatu'da aralarından Türkmenler'in de bulunduğu 85 bin kişi ilçe ve çevresinden göç etmek zorunda bırakıldı. IŞİD bazı bölgelerden tümüyle çıkartılmasına rağmen, milislerin korkusundan halk evlerine dönmüyor.
Diğer taraftan PKK'nın Sincar tarafında Ezidilerden oluşturduğu askeri gücün Musul Operasyonuna Haşdi Şabi ile katılmak istendiği biliniyor. Haşdi Şabi ile hareket eden PKK'nın Kürt Yönetimi ile Musul operasyonuna katılma isteğinden ziyade Haşdi Şabi ile ısrar etmesi bölgede şekillenecek olan yeni ittifakların da habercisi. Diğer taraftan Telafer başta olmak üzere Türkmenler arasındaki Şii-Sunni dengesini iyi kollayan Haşdi Şabi Musul'a gelirken çok sayıda Telafer Türkmeniyle beraber geldi ve Haşdi Şabi içerisinde çok ciddi Şii Türkmen olduğunun da altını çizmek gerekiyor.
