7 Haziran'a göre Türkiye genelinde 1 milyon seçmenin oyunu kaybeden HDP'nin, Güneydoğu ve Doğu illerinde de oyları geriledi. HDP'den yapılan ilk değerlendirmelere göre, bu düşüşün arkasındaki bir numaralı neden, “Öz yönetim” ilanı ve bu amaçla sokaklara kazılan hendeklerin yol açtığı gerilim olduğu belirtildi.
Al Jazeera.com'da yer alan habere göre; 7 Haziran seçimlerine “Barajı geçme” motivasyonuyla giren HDP, parti içi analizlerin de çok üzerine çıkarak yüzde 13 oranında oy almıştı. Ancak 1 Kasım seçimlerinde tablo değişti. Özellikle batı illerinde sandıkların açılmasıyla birlikte HDP'nin oyları baraj sınırına geriledi. Genel Merkez'de “Baraj altına düşme endişesi yaşıyoruz” yorumları yapılırken yurtdışı oyların da katkısıyla HDP barajı geçmeyi garantiledi.
Ancak bu defa barajı geçmek 7 Haziran seçimlerindeki anlamı taşımıyordu. 7 Haziran'da “barajı geçmek” bir “zafer”di, 1 Kasım seçimlerinde ise baraj geçilse de oyların dramatik bir şekilde gerilemesi, HDP için hayal kırıklığını beraberinde getirdi. Çünkü, 7 Haziran seçimleri öncesinde yaptığı saha çalışmalarında barajı üç puan farkla aşacağını öngöremeyen, sonucu sürpriz olarak değerlendiren parti, bu defa da oylarının bu ölçüde düşeceğini tahmin edememişti.
7 Haziran seçimlerinde 6 milyonun üzerinde oy alan HDP 1 Kasım seçimlerinde 1 milyon seçmenin oyunu kaybederek 5 milyon oy alabildi. Oy oranı yüzde 3 oranında gerileyerek yüzde 13'ten yüzde 10'a düştü. Parti hem batı illerinde hem de Kürt seçmenin bulunduğu Doğu ve Güneydoğu illerinde oy kaybetti.
DİYARBAKIR'DAN YÜZDE 7'LİK GERİLEME
Bu illerden biri bölgenin nabzının attığı Diyarbakır. 7 Haziran seçimlerinde HDP Diyarbakır'da 950 bin seçmenden yaklaşık 637 bininin oyunu almıştı, oy oranı yüzde 79'a ulaşmıştı. AK Parti ise, 112 bin oyla yüzde 14 oy oranında kalmıştı. 1 Kasım'da bu tablo anlamlı bir şekilde değişti. HDP'nin oy oranı yüzde 72'ye, oy sayısı 575 bine düştü. AK Parti'nin ise oy oranı ise yüzde 21, oy sayısı 169 bin oldu. Diyarbakır'daki bu değişim başka illerde de görüldü.
HDP'nin oylarının büyük oranda gerilediği illerden biri Bingöl. 7 Haziran'da Bingöl'de AK Parti yüzde 46.9 HDP ise yüzde 40.9 oranında oy almıştı. 1 Kasım'da HDP bu oyların yüzde 11'ini kaybetti ve yüzde 29'a geriledi. Benzer bir gerileme Ağrı'da yaşandı. 7 Haziran seçimlerinde bu ilde oyların yüzde 78'ini alan HDP, 1 Kasım seçimlerinde yüzde 68 oranında oy alabildi. AK Parti ise 7 Haziran'da yüzde 15 olarak gerçekleşen oy oranını 1 Kasım'da yüzde 26.9'a çıkardı.
BÜYÜK HAYAL KIRIKLIĞI: ŞANLIURFA
HDP en büyük hayal kırıklıklarından birini Şanlıurfa'da yaşadı. 7 Haziran'da yüzde 38.4'e kadar çıkardığı oylarının yüzde 10'unu kaybetti. 7 Haziran seçimlerinde bu ilden 5 vekil çıkaran HDP, 1 Kasım'da yüzde 28'e düşen oy oranı ile 3 milletvekili elde edebildi.
1 Kasım seçimlerinde, AK Parti'nin listesinin ilk sırasına koyduğu Beşir Atalay ile girdiği Van'da da HDP'nin oyları geriledi. 7 Haziran seçimlerinde yüzde 74 oranında oyuyla şehrin 8 vekilinden 7'sini alan HDP'nin oy oranı 1 Kasım'da yüzde 9 gerileyerek yüzde 65'e düştü. AK Parti milletvekili sayısını ikiye çıkardı.
HDP, küçük oranlarda da olsa kalesi konumundaki Hakkari ve Şırnak'ta da oy kaybetti.
İSTANBUL'DAKİ KAYIP
HDP 7 Haziran'da sadece bölgede değil batıdaki büyükşehirlerde de önemli oranda oy almıştı. Bu illerde de partinin oyları ve milletvekili sayısı düştü. 7 Haziran'da toplam oyların yüzde 12.43'ünü aldığı İstanbul'da oy oranı yüzde 10.04'e geriledi. 7 Haziran'da İstanbul'dan 11 milletvekili çıkaran HDP bu vekilliklerin dördünü kaybetti, 7 milletvekili çıkarabildi.
Parti, 7 Haziran'da iki milletvekili çıkardığı İzmir'de de oy kaybetti. Partinin 7 Haziran'da yüzde 10.3'e çıkan oy oranı 1 Kasım'da yüzde 8.64 oldu. HDP Batman'da yüzde 4.5, Adana'da yüzde 2.5, Mersin'de yüzde 3, Gaziantep'te yüzde 5, Tunceli'de de yine yüzde 5 oranında oy kaybetti.
BÖLGEDE DÜŞÜŞÜN NEDENİ, "ÖZ YÖNETİM"
HDP oy kaybının nedenlerini önümüzdeki süreçte değerlendirecek. Ancak Al Jazeera'nin ulaştığı HDP kaynaklarının “Bölgedeki kaybın nedeni ne?” sorusuna verdiği ilk yanıt, “Halkın öz yönetim ilânlarına ve beraberinde gelen gerilime duyduğu tepki” oldu. Verilen örneklerden biri, Diyarbakır'dan. YDG-H mensubu yüzü maskeli gençlerin Diyarbakır'ın ticari olarak kalbinin attığı Sur ilçesinin aşağı mahallelerinde kazdığı hendekler ve yaşanan çatışmalar HDP'ye tepkiyi beraberinde getirdi. HDP'liler bunu “Halk henüz özyönetime hazır değildi” sözleriyle açıklıyor.
Bir diğer neden ise, bölgenin çözüm süreci ile girilen barış ortamının kaybolmasının faturasını PKK üzerinden HDP'ye kesmesi oldu. HDP'de yapılan değerlendirmeler batı illerindeki oy kaybının başlıca nedenlerinden birinin de “çatışmalar” olduğu yönünde.
HDP oy oranındaki bu gerilemeyi, barajı kıl payıyla geçebilmesinin nedenlerini bu hafta içinde partinin yönetim organlarında ele alacak.