7 Haziran seçimleri radarına girilirken anket şirketleri partilerin oy oranlarını açıkladı. GENAR Araştırma Şirketi Başkanı İhsan Aktaş, son anketler ışığında değerlendirmelerde bulundu. Milliyetçi Hareket Partisi(MHP) ve Cumhuriyet Halk Partisi'nin(CHP) oylarının donduğunu belirten Aktaş, Halkların Demokratik Partisi'nin(HDP) düşüşte, Aadalet ve Kalkınma Partisi'nin(AK Parti) yükselişti olduğunu belirtti. Aktaş, "HDP barajı aşamayabilir" dedi.
Yeni Şafak Gazetesi'nden Ersin Çelik'e konuşan İhsan Aktaş'ın sorulara verdiği yanıtlar şöyle:
7 Haziran seçimlerinin ana teması nedir? Seçmen neye göre karar veriyor?
Eskiden bizdeki seçim gündemiyle Avrupa'daki seçimler aynı olmazdı. Avrupa'da sosyal haklar, işçi maaşları, zam oranları, sağlık ve eğitim reformları gibi temel konular ön plana çıkardı. Fakat son dönemde bizdeki seçmen taleplerinde de köklü değişiklik oldu.
Nasıl bir değişim?
Daha önce devletin yönetilip yönetilememesi, yatırım eksiklikleri ve ideolojik sorunlar temel meselelerdi. Son 13 yıldaki icraatlar ile yeni bir toplum yapısı ortaya çıktı. Talepler farklılaştı. Sağlık, eğitim, sosyal yardım alanındaki hizmetleri ile ön plana çıkan AK Parti toplumun çıtasını da yükseltti.
CHP'DE İKTİDAR SİNERJİSİ YOK
Son 10 güne girdik. Araştırmalarınıza göre sandıktan çıkması muhtemel senaryolar nedir?
Başlangıçta düşüş yaşayan AK Parti'de ciddi yükseliş var. Ana muhalefet partisinde iktidar sinerjisi olmaması ise enteresan. Oyu artmıyor. Nisan ayında MHP ve HDP'nin oyları yükseldi. Bu artış “AK Parti tek başına iktidar olamayacak mı?” sorusunu gündeme getirdi.
AK PARTİ ALTERNATİFSİZ
Nedir cevabınız?
AK Parti'nin alternatifi yok. Tek bir ihtimal var; CHP, MHP ve BDP koalisyonu. MHP ve HDP taban tabana zıt. Bir araya gelmeleri kendilerini yok etmeleri demek. Koalisyon endişesiyle AK Parti tekrar yükselişe geçti.
AK Parti-CHP koalisyonu mümkün mü?
2002 yılındaki gibi ülke krizde olsa, batma tehlikesiyle yüz yüze olsak mümkün. Ülke normalken olacak şey değil. Şu anda iki partiyi bir araya getirecek neden yok.
KENDİ SEÇMENİ DE CHP'Yİ İSTEMİYOR
Seçmen koalisyona nasıl bakıyor?
“Tek parti istiyoruz” diyenlerin oranı yüzde 65. “Peki hangi parti iktidar olsun?” sorusunun cevabı yüzde 48 ile AK Parti, yüzde 20 ile CHP oluyor. Yüzde 4'lik bir kesim ise oy vermediği halde AK Parti iktidarını istiyor.
Oy oranları ne durumda?
Bizim araştırmaya göre AK Parti yüzde 44,5. CHP ve MHP donmuş görünüyor. CHP 25,4 ve MHP 15,9 oranında. HDP ise 9,5 ile 10,5 arasında görünüyor. HDP'de düşüş başladı. AK Parti'de ise tabanını ve kanaat önderlerini daha çok dikkate alınca yükseliş başladı.
AK PARTİ VAATLERİ MARKALAŞTIRDI
AK Parti dışında iktidar beklentisi olan sadece CHP var. Fakat oyu sabit, neden?
CHP'nin vaatlerini AK Parti markalaştırdı. AK Parti Türkiye'yi çok büyüttü. Vatandaşın beklentisi, CHP'nin taleplerini AK Parti'nin yerini yerine getirmesi. Bu yüzden de oy vermeye yanaşmıyor.
HDP BARAJ ALTINDA KALABİLİR
7 Haziran'ın sürprizi ne olabilir?
3 ihtimal var. Birincisi AK Parti hükümet kuracak sayıya ulaşır, HDP de Meclis'e girer. İkincisi HDP Meclis'e giremez, AK Parti beklentilerin üzerinde sandalye kazanır. Son olarak da HDP'nin yüksek oran alması ve AK Parti'nin tek başına iktidar olamayacak sayıda kalması.
Hangi ihtimal güçlü?
Üçüncü ihtimal zayıflamış görünüyor. Şu olabilir; MHP ve CHP dondu, artık oy devşiremiyor. HDP'de erime başladı. AK Parti son 10 günleri hep iyi kullanır. Yakaladığı olumlu ivme devam ederse HDP baraj altında kalır…
AK Parti'nin alabileceği maksimum oy nedir?
Yüzde 48.
Eski tüfekler sahaya indi
AK Parti kamuoyu ile iletişime daha kolay geçiyor…
AK Partinin avantajı var. Seçmenin yüzde 44,5'i senden olunca diğer kesimleri etkilemek kolay oluyor. Mesela yüzde 5'lik parti olsaydı, toplumda etkileşim içinde olduğu insan sayısı da yüzde 5 olabilirdi. Türkiye'de bu siyaseti en iyi bilen ve topluma, diğer bütün partilere öğreten de Refah Partisi'dir. AK Parti o modeli devreye soktu.
Eski Refahlılar da sahaya indi mi?
AK Parti'nin omurgasını Milli Görüş oluşturuyor. Bu omurga sağlam durduğu müddetçe AK Parti kolay kolay zaaf geçirmez. Son zamanlarda etkin olması istenen kişiler de eski Refah Partililer. O insanlar sahaya indiğinde tecrübe devreye giriyor. Zaten Sayın Cumhurbaşkanı ve Başbakan bu gücü herkesten iyi biliyor. Omurga tekrar işe sahip çıkmaya başladı.
Tecrübe demişken, AK Parti'de bu dönem vekil olamayacak 3. dönemliklerin desteğini nasıl görüyorsunuz?
Görebildiğim kadarıyla Ali Babacan, Faruk Çelik, Recep Akdağ ve Taner Yıldız etkililer. Ama mutlaka kendi ilinde ya da Ankara'da çalışıp katkı veren çok sayıda üç dönemlik vardır.
Bireysel talepler ön planda
Seçmen artık ne istiyor?
AK Parti oyların neredeyse yarısını alıyor. Bunun yüzde 40'ı mevcut durumdan memnun. Seçimin kaderini etkileyecek 3,5-4 puanlık AK Parti'li kitle var. Ülke yönetimini tehlikede görmüyor, yol, su, tünel, raylı ulaşım, köprü ve havaalanı gibi meselelerin de halledildiğini düşünüyor. Çılgın projeler, dev yatırımlar bu seçmenin oyunu pek etkilemiyor. Aslında halk Avrupa'daki gibi doğrudan kendi taleplerine yöneldi. Çocuğumu iyi okulda okutacak mıyım, sosyal haklarım nedir, ne zaman emekli olacağım gibi sorulara cevap arıyor.
Vatandaş sosyal devlet potansiyelini gördü diyebilir miyiz?
İstikrar ortamı, yatırımlar var. Ekonomik kriz görünmüyor. Vatandaş doğrudan kendisini etkileyecek konulara yöneldi. 1999 depreminde devlet yurtdışından gelen yardımları işçilere maaş olarak vermek zorunda kalmıştı. O zaman vatandaş devleti koruma refleksi gösterdi. Şartlar normalleşti vatandaş doğrudan kendi problemlerini görmeye başladı.
Partiler bu taleplerin farkında mı?
AK Parti'de “Ben vatandaşımın taleplerini biliyorum zaten, yaparım” rahatlığı vardı. CHP bu konuda daha akıllı davrandı. Sadece emekli maaşları, asgari ücret, sosyal yardımlardaki desteğin arttırılmasını ön plana çıkardı, MHP onu destekler mahiyette açıklama yaptı. Başbakan'ın vaatlerine bakınca da doğrudan bu taleplere hitap ettiğini gördük. Düşük taksitle konut müjdesi, memur maaşlarında kat sayı artışı, ticari araçlara ÖTV indirimi…
Yüzde 95 birlikten yana
Çözüm süreci seçim sonrası nasıl devam eder?
Çözüm süreci doğru yolda diye düşünüyorum. Ne AK Parti ne HDP'de bir karşı koyma olmaz. Sadece dışa yansıyan medyatik tartışmalar oluyor. Yaptığımız araştırmalara göre Kürt halkının yüzde 95'i bölünmek istemiyor. HDP kullanılarak çözüm süreci sabote edilmek isteniyor ama başarılı olunamaz.
Bahçeli ve MHP'nin hiç bir şey yapmadan oyunu koruyor ya da bir miktar yükseltebiliyor. Sebebi nedir?
MHP'nin stratejisi olağanüstü. Kürt meselesi konuşuluyor. HDP gündem oldu. AK Parti ile HDP tartışıldıkça da toplumda bir endişe oluşuyor. Ülke bölünecek mi, HDP çok mu büyüdü? Bu psikoloji MHP seçmenini harekete geçiriyor. Gayret etmeden oy almanın daha kolay yolu olmasa gerek.
