Kurtulmuş, 1959 yılında Ordu'nun Ünye ilçesinde doğdu.
İsmini, Latin harfleriyle yazılmış ilk Türkçe ilmihal kitabı Amentü Şerhi'nin yazarı olan dedesi Gazi Binbaşı Numan Kurtulmuş'tan alan Kurtulmuş'un babası Dr. İsmail Niyazi Kurtulmuş da İlim Yayma Cemiyeti'nin önde gelen isimleri arasında biliniyor.
Dedesi ve babasının verdiği ilim doğrultusunda yetişen Numan Kurtulmuş, İstanbul İmam Hatip Lisesi'ni bitirdi. Lisans ve yüksek lisans eğitimini İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi'nde tamamlayan Kurtulmuş, akademik kariyerini iktisat alanında sürdürdü.
Kurtulmuş, 1990-1993 yıllarında ABD'de Cornell Üniversitesi New York State School of Industrial&Labor Relations'da misafir öğretim üyesi olarak bulundu.
1992 yılında iktisat alanında doktorasını veren Kurtulmuş, 1994'te İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'nde doçent unvanını aldı, 2004 yılında da profesör oldu.
"Hocaların hocası" lakabıyla anılan Prof. Dr. Sabahattin Zaim'den dersler alan Kurtulmuş, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'nde uzun yıllar Sosyal Siyaset ve İnsan Kaynakları Yönetimi konularında dersler verdi.
Kurtulmuş'un, "Sanayi Ötesi Dönüşüm" ve "İnsan Kaynakları Yönetiminde Japonya Modeli" adlı kitaplarının yanı sıra "Stok Yönetiminin Data Base Yaklaşımıyla Entegre Edilmesi" ile "Model İnsan Tipi Açısından Endüstri İlişkilerindeki Değişim" konularında yüksek lisans ve doktora tezleri ile birçok yayımlanmış makalesi bulunuyor.
Milli Görüş ile siyasete başladı
Numan Kurtulmuş, aktif siyasete, 1998 yılında merhum başbakanlardan Prof. Dr. Necmettin Erbakan'ın yanında başladı.
Kurtulmuş, Refah Partisi'nin kapatılmasının ardından Milli Görüş'ün siyasi çatısı olarak kurulan Fazilet Partisi'nin İstanbul İl Başkanı ve Genel İdare Kurulu üyesi olarak görev yaptı.
Genel Başkan Yardımcısı olduğu Saadet Partisi'nde 26 Ekim 2008'de yapılan kongreye tek genel başkan adayı olarak giren Kurtulmuş, geçerli 924 oyun tamamını alarak Saadet Partisi Genel Başkanı seçildi.
Kurtulmuş, partinin 2010'daki olağanüstü kongresinde yeniden genel başkan oldu.
Daha sonra Kurtulmuş, Parti Genel İdare Kurulu üyesi yakın çalışma arkadaşları, 53 il başkanı, 65 belediye başkanı ve çok sayıda partili ile "Saadet Partisi'nde siyaset yapma imkanı kalmamıştır." ifadesini kullanarak, 1 Ekim 2010'da partisinden istifa etti.
Numan Kurtulmuş, 1 Kasım 2010'da kendisinin de kurucularından olduğu Halkın Sesi Partisi'nin (HAS Parti) Genel Başkanı oldu.
AK Parti dönemi
Kurtulmuş, 2011 seçimleri öncesinde, 2 Temmuz 2012'de dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan'dan resmi olarak bütünleşme teklifi aldı.
Numan Kurtulmuş, AK Parti'nin çağrısının ardından 19 Eylül 2012'de HAS Parti olağanüstü kongresini topladı. Kongre sonucunda AK Parti ile bütünleşme kararı alan HAS Parti, siyaset defterini kapattı.
Kurtulmuş da üç gün sonra arkadaşlarıyla AK Parti'ye katıldı.
AK Parti'de, bir ay içinde parti yönetimine giren ve Ekim 2012'de Ekonomi İşleri'nden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı olan Kurtulmuş, 62. Hükümet'te Başbakan Yardımcılığı'na getirildi.
Kurtulmuş, 63. Hükümet'te de bu görevine devam etti.
64. Hükümet'te Başbakan Yardımcısı ve Hükümet Sözcüsü olarak görev üstlenen Kurtulmuş'a, Binali Yıldırım'ın başkanlığında 65. Hükümet'te yeniden Başbakan Yardımcılığı görevi verildi.
Prof. Dr. Sevgi Kurtulmuş ile 1988'de evlenen Kurtulmuş'un Ayşe, İsmail ve Emir adlarında üç çocuğu bulunuyor. İngilizce ve Arapça bilen Kurtulmuş, koyu bir Fenerbahçe taraftarı.