1 Kasım seçimlerinde 14 gün kala partilerin seçmene vaat ettikleri tartışılmaya devam ediyor. Kürt Sorunu'ndan ekonomiye, sağlıktan eğitim sistemine, Başkanlık Sistemi'nden Yeni Anayasa'ya kadar birçok konu üzerinde duruluyor. AK Parti, CHP, MHP ve HDP'nin seçim beyannemilerinde yer alan vaatler farklı içeriklere sahip.
Al Jazeera.com'da yer verilen bilgiye göre; Asgari ücret ne olacak? Emeklilere, kiracılara, yoksullara nasıl yardım yapılacak? Eğitim ve sağlık projeleri neler? Partiler 7 Haziran'da ne demişti, bugün halktan hangi vaatlerle oy istiyorlar? 7 Haziran seçimlerinde meclise giren ve 1 Kasım'da yeniden yarışacak 4 parti seçim beyannamesini açıkladı. AK Parti, CHP, MHP ve HDP'nin ekonomi, eğitim, sağlık, başkanlık sistemi ve Kürt sorunuyla ilgili vaatleri:
EKONOMİ
AK Parti'nin beyannamesinde ekonomi "İstikrarlı ve Güçlü Ekonomi" başlığı altında işlendi. Yeni dönemde makroekonomik istikrar ve kazanımlar güçlendirilirken, bir yandan da mikroekonomik ve sektörel dönüşümlere odaklanılacağı vurgulandı. Yine özel sektör öncülüğünde büyümeye devam edileceği belirtildi. 2015 beyannamesinde ekonomiyle ilgili ana başlıklar şöyle:
"Önümüzdeki dönemde yurtiçi üretimi artırma ve ithalata bağımlılığı azaltma perspektifiyle, imalat sanayiinin GSYH içindeki payının artırılması, yapısal dönüşüm açısından önem arz etmektedir."
"AK Parti, bu yapının oluşturulması için verimlilik artışının ve sanayileşmenin hızlandırılması gerektiğinin farkındadır. Özel sektör öncülüğünde, Ar-Ge'ye daha fazla ağırlık vererek, ihracata dayalı ve rekabetçi bir üretim yapısıyla bunu gerçekleştirmeye kararlıyız."
"Fiyat istikrarını güçlendirecek para politikası çerçevesini koruyacağız."
"Cari açığın kalıcı çözümüne yönelik politika ve önlemleri hayata geçireceğiz. Bunlara paralel olarak, yurtiçi tasarrufların artırılmasına yönelik çalışmalarımızı sürdüreceğiz."
CHP'nin 200 sayfalık bildirgesi ekonomi ağırlıklı. Buna göre:
- Asgari ücret üzerindeki gelir vergisi kaldırılacak. Asgari ücret 1.500 TL olacak.
- Kredi faiz borçları silinecek.
- Her yıl bir milyon kişiye istihdam sağlanacak.
- Emekliye yılda iki kez ikramiye verilecek.
- Vergi borcu olmayan kobilere sıfır faizli kredi verilecek.
- Dar gelirliye 270 TL sabit taksitle 70 metrekare ev satışı yapılacak.
- Mazot 1,5 TL olacak.
- Aile sigortası gelecek. Hiçbir ailenin geliri 720 TL'nin altında olmayacak.
- Taşeron işçisi diye bir kavram olmayacak. Tamamı kadrolu olarak işe başlayacak.
MHP beyannamesinde, "Birinci iktidar dönemi" diye ifade edilen 2015-2019 yılları arasında yıllık ortalama % 5,2 büyüme ve 700 bin yeni istihdam hedefleniyor. İkinci iktidar dönemi olarak tanımlanan 2019-2023 yılları arasında ise % 6,6 büyüme ve 1 milyon 25 bin yeni istihdam sağlanması amaçlanıyor. MHP'nin diğer ekonomi vaatleri şunlar:
- Çiftçiye mazot 1,75 TL'den satılacak.
- Emeklilere iki aylık asgari ücret tutarında emekli destek ödeneği verilecek.
- Net asgari ücreti 1.400 TL'ye çıkacak.
- Hane halkı geliri asgari ücret tutarını geçmeyen asgari ücretlilere, belirlenecek büyükşehirlerde 100 TL şehir içi ulaşım desteği verilecek.
- Personel rejimi yeniden düzenlenecek; kamuda çalışan taşeron işçiler ve 4-C'lilerin yanı sıra vekil, sözleşmeli ve geçici statüde çalışanlar kadroya geçirilecek.
- Her öğrenciye öğrenim süresince başarılı olmak kaydıyla 10 bin TL'ye kadar yükseköğrenim kuponu verilecek ve bu destek öğrenciler işe girince faizsiz olarak dört yılda tahsil edilecek.
- Yeni evli çiftlere kamu bankaları aracılığıyla 10 bin TL tutarında, iki yıl vadeli ve faizsiz evlilik kredisi alabilme imkânı sağlanacak.
- Muhtaç ailelere aylık temel ihtiyaçlarını karşılayacakları harcama kartı "hilâlkart" uygulamasına geçilecek.
- Yoksullara yönelik, bireysel veya toplu konut yatırımlarında her türlü belediye harç ve vergileri sıfırlanacak.
- Evi olmayan muhtaç ailelere sosyal konut, konut sağlanamadığı durumda 250 TL kira yardımı yapılacak.
- Aylık 200 kilovatsaatin altında elektrik tüketen ailelere % 75 indirim uygulanacak.
- Yetim ve öksüz çocuklara aylık 100 TL bağlanacak. Çocuk parası adı altında yapılan "şartlı eğitim yardımı" ve "şartlı sağlık yardımı" en az 50 TL olacak şekilde artırılacak.
Seçim beyannamesinde asgari ücret için 1.800 TL sözü veren HDP'nin ekonomi vaatleri şu şekilde:
- Her eve ayda 10 metreküp su ve 180 kilowatt elektrik ücretsiz verilecek, ısınma desteği sağlanacak.
- Mülkü olmayan kiracılara her ay 250 TL kira sözü.
- 18 yaş altındakilere, emekli ve engellilere toplu taşıma ücretsiz olacak.
- Asgari ücret ilk etapta 1.800 TL olacak.
KÜRT SORUNU
AK Parti, Kürt sorununa çözüm süreci beyannamede ayrı bir başlık ya da alt başlık olarak yer almadı. Ancak sürece vurgu "Temel hak ve özgürlükler" alt başlığında yapıldı. Bir restorasyon projesi olarak...
Başbakan Davutoğlu'nun dijital ortamdan baskıya giderken ‘düştüğünü' söylediği çözüm süreci bölümü daha sonra basılı beyannameye eklendi.
AKP demokratik hak ve özgürlüklerin korunmasını yeni anayasa ile taahhüt altına almayı vaat etti, çözüm sürecinin "dönemsel bir mesele olmadığı" vurguladı. "AK Parti olarak, 7 Haziran'dan sonra da ülkede birlik ve kardeşliği tesis etmeyi amaçlayan ve dönemsel bir mesele olarak bakmadığımız çözüm sürecini kararlıkla sürdüreceğiz. Demokratikleşme ile eş zamanlı olarak yatırım, üretim ve istihdam imkânlarının geliştirilmesi başta olmak üzere, terörden etkilenen yörelerimizin ekonomik ve sosyal rehabilitasyonuna dönük çalışmaları hızlandırarak devam ettireceğiz."
Beyannamede çözüm sürecinde nihai hedefin silahın tamamen gündemden çıkarılması olduğu vurgulandı, iç güvenlik paketine atıfta bulunuldu.
CHP, dört yıl önce "Özgürlükçü demokrasi" başlığı altında ele alınan "Doğu ve Güneydoğu'da tam demokrasi" alt başlığı ile ele alınan konular 2015 seçim bildirgesinde bu kez "Kürt sorunu" başlığı altında değerlendirildi. CHP, AK Parti hükümetinin başlattığı çözüm sürecine ilişkin görüşlerini çözüm süreci ifadesini kullanmadan şöyle anlattı:
"CHP Kürt sorununa kapsayıcı demokratik yurttaşlık anlayışından hareketle yaklaşacaktır. Her türlü şiddet ve baskıyı sona erdirerek, sorunu müzakere ve siyaset yoluyla çözeceğiz. Kürt sorununun çözüm yerinin TBMM olmasını sağlayacağız. TBMM'de temsil edilen tüm siyasi partileri çözüm için bir araya getirerek süreci geniş bir toplumsal uzlaşma ile yürüteceğiz. Kürt sorununu CHP çözer."
MHP'nin seçim beyannamesinde "Terörle mücadele" başlığı altında ise "Terörle müzakereye derhal son verileceği" vurgulandı.
Beyannamede “terörü sona erdirme hedefi” doğrultusunda atılacak adımlardan biri ise, "Halkla ilişkiler ve toplumsal bilinçlendirme faaliyetine önem verilecek" olarak tanımladı. Bu doğrultuda devletle vatandaşın kucaklaştırılacağı, sosyal yapı üzerindeki bölücü, ayrıştırıcı etkilerin yok edilmesinin sağlanacağı ve ayrıca ihtiyaç duyulan yasal ve idari düzenlemelerin yapılacağı, ülke güvenliğinin bugüne kadar olduğu gibi sadece belli teşkilatların görevi olarak algılanmayacağı topyekûn bir mücadelenin söz konusu olacağı belirtildi.
Yerel yönetimlere ve özerklik tartışmasına da seçim beyannamesinde yer verildi.Yerel yönetimler ile ilgili bölümde "Hizmet yönünden yerel yönetimin federasyon ve benzeri bölgesel yönetimlere dönüştürülmesine izin verilmeyeceği" belirtildi.
HDP beyannamesinde demokratik özerklik ve anadilde eğitim vurgusu yapıldı.
BAŞKANLIK SİSTEMİ
AK Parti beyannamesinde yeni Anayasa için halktan yetki istenirken başkanlık sistemi için ayrı bir başlık açıldı. Beyannamede başkanlık sistemi ile ilgili olarak şu ifadeler yer aldı:
"AK Parti olarak, demokratik bir perspektifle yapılandırıldığında, parlamenter sistemle başkanlık sistemi arasında demokrasiye uyum açısından bir fark bulunmadığı kanaatindeyiz. Nitekim her iki sistemin de olumlu örneklerine rastlanabileceği gibi olumsuz örneklerine de rastlanabilir. Ancak bir yandan vesayetçi bir şekilde kurgulanarak demokratik doğasından koparılmış parlamenter sistemin yol açtığı siyasal istikrarsızlıklar, öte yandan Yeni Türkiye vizyonumuzun ihtiyaç duyduğu etkin ve dinamik yönetim dolayısıyla, başkanlık sisteminin daha uygun bir yönetim modeli olduğuna inanıyoruz."
CHP seçim bildirgesinde, başkanlık sistemine karşı parlamenter sistemin devamından yana tavır aldı. CHP, kuvvetler ayrılığı ilkesinin güçlendirileceğini vaat ediyor. "Tarafsız cumhurbaşkanı" başlığı altında cumhurbaşkanının yetkilerinin sınırlandırılacağı da belirtildi.
MHP başkanlık sistemi tartışmalarına karşılık parlamenter sistemden yana. Beyannamede, "toplum sözleşmesi" denilen Anayasa değişikliğinde hiçbir şekilde kabul edilmeyecek unsurlar şöyle sıralandı:
"Farklı etnik kimliklere siyasi statü tanınarak çok parçalı siyasi yapı oluşturulmasına, milli kimlik tanımının değiştirtilerek, Türkiyelilik kavramının esas alınmasına, Türkçe dışındaki dillere ve farklı kültürlere statü kazandırılmasına, Türkçe dışındaki dillerde eğitim yapılmasına tamamen karşıyız. Türkiye Cumhuriyeti'nin üniter milli devlet yapısını esas alan parlamenter sistemin, demokratik siyasi sistemin devam etmesi bakımından gerekli görüyoruz. Güvenlik güçlerimizi kışlaya, karakollara hapseden uygulamalara mutlaka son vereceğiz. Terörün ve bölücülüğün kökünü kazıyacağız. Terörle pazarlıklar derhal bitirilecek. İhanet süreci bıçak gibi kesilecek."
HDP beyannamesinde yeni Anayasa ile ilgili bölüm ise şöyle:
"Sivil bir anayasa olacak. Demokratik özerkliği Türkiye'nin her yerinde hayata geçireceğiz. Vali dahil tüm yerel yöneticiler seçimle işbaşına gelecek. Siyasi yönetime yerelden katılım kanalları sonuna kadar bizlere açılacak. Bizler yönetilen değil kendi kendini yönetenler olacağız. Eş başkanlık sistemi uygulayan partilerin iktidara gelmesi halinde eş başbakanlık sistemini getireceğiz. Hak aramak için yapılan tüm gösteriler meşru sayılacak. 12 Eylül ürünü Milli Güvenlik Kurulu, JİTEM gibi kurullara son verilecek. İşkence insanlık suçu sayılacak ve zamanaşımı olmayacak."
EĞİTİM
AK Parti, 7 Haziran sonrasını ikinci atılım dönemi olarak adlandırıyor ve eğitimde mevcut eğitim sistemini geliştirerek devam ettireceğini belirtiyor. Üniversite sınav sistemini değiştirmeyi planlayan AKP'nin eğitimle ilgili vaatleri arasında şunlar var:
- İlk ve ortaöğretimde okul bazlı bütçe yönetimine geçilmesine yönelik çalışmalar yapacağız.
- ‘Eğitimde Kalite Seferberliği'ni başlatacağız. Bu amaç doğrultusunda ilk olarak ‘Eğitim Kalite Endeksi' hazırlayacağız
- Oyun tabanlı öğrenmeyi etkin hale getireceğiz. Mobil öğrenme sistemlerini geliştireceğiz.
- Öğrencilerimize yazılı ve sözlü iletişim kurabilecek düzeyde yabancı dil öğretimine öncelik vereceğiz.
- Fatih projesi aracılığıyla tüm öğrencilere eğitimde fırsat eşitliğini sağlayacağız.
- Okullarda ikili öğretime son verme hedefi doğrultusunda tüm okullarımızda tam gün eğitim-öğretime geçilmesi için yeter sayıda derslik inşasına devam edeceğiz.
- Ortaokullarda hayata geçirilen seçmeli ders uygulamasını geliştireceğiz.
- Ortaokul sekizinci sınıfta uygulanan merkezi ortak sınavların geliştirilmesini sağlayarak, eğitim sisteminin performansının izlenmesi ve değerlendirilmesinde de kullanacağız.
- En iyi okul eve en yakın okuldur” ilkesi hayata geçirilecek ve aileler üzerinden önemli bir külfet kaldırılmış olacaktır.
- Eğitim fakültelerini, milli eğitim sistemindeki yeni yapılanmaya göre bölüm, anabilim dalı ve öğretmenlik genel ve alan yeterlilikleri ile ilişkilendirilmiş bir şekilde yeniden yapılandıracağız. Eğitim fakültesi öğrenci veya mezunları için eğitim fakültesi dışındaki fakültelerde çift ana dal veya yan dal yapma imkânı sağlayacağız.
- Kamu Personeli Seçme Sınavı'nda bütün alanlardaki öğretmen adayları için alan sınavı yapacağız.
- Yükseköğretim reformunu hayata geçireceğiz. Bu çerçevede, üniversite özerkliğini odağına alan yeni bir “Yükseköğretim Çerçeve Yasası” hazırlayacağız.
-Öğrencilerimiz üzerindeki sınav baskısını azaltmak amacıyla yükseköğretime geçişteki sınavların yılda birden çok yapılmasını temin edeceğiz.
CHP seçim bildirgesinde, hayata geçirildiğinde de karşı çıktığı ancak iptal ettirmeyi başaramadığı 4+4+4 eğitim sistemi değiştireceğini beyan ediyor. Okula başlama yaşını 7'ye çıkarıp 13 yıl kesintisiz eğitim vaat ediyor. Öğretmenlere de atama sözü veren CHP'nin eğitim vaatlerinin bazıları şöyle:
- Bir yıl okul öncesi, 8 yıl ilköğretim olmak üzere toplam 9 yıl temel eğitim ve 4 yıl ortaöğretimden oluşan 1+8+4 eğitim sistemini hayata geçireceğiz. 13 yıl süreli, tam gün, nitelikli ve ücretsiz zorunlu eğitimi her çocuğumuz ve gencimiz için mümkün kılacağız.
- Temel eğitimde okulların kendi bütçelerinin olacağı bir modele geçişi sağlayacağız.
- Karma eğitimden ödün vermeyeceğiz.
- Öğrencileri okul kazalarına karşı sigortalayacağız.
- Tam gün eğitim sayesinde okulda geçen süre içerisinde öğrenim saatlerinin oranını azaltacağız.
- “İnkılap Tarihi” dersinin liselerde “Cumhuriyet Dönemi Tarihi” olarak yeni ve zengin bir içerikle okutulmasını sağlayacağız.
- İlköğretim aşamasında öğrencilere bir yıl süreyle yabancı dil ağırlıklı eğitim verilmesini sağlayacağız.
- Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi derslerini seçmeli ders olarak düzenleyeceğiz.
- Temel eğitime başlama yaşını çocuk gelişimi için en uygun dönem olan 7 yaşına (72 aydan sonra) yükselteceğiz. Mesleki eğitimi, 8 yıllık ilköğretimin dışına çıkaracağız. "Eve en yakın okul, en iyi okuldur" ilkesi doğrultusunda taşımalı eğitimi asgari düzeye indireceğiz.
- Mesleki ortaöğretimden mesleki yükseköğretime geçişi tamamen sınavsız yapacağız. OSB'lerde ve Sanayi Sitelerinde çıraklık merkezi ve yatılı meslek liseleri kuracağız. Mesleki eğitimin eşgüdümünden sorumlu bir Mesleki Eğitim Yüksek Enstitüsü (MEYE) kuracağız.
- Ortaöğretim başarı puanını akademik ortalama ve MLBS sonucunu dikkate alarak belirleyecek ve üniversiteye yerleştirmede etkisini artıracağız. Ortaöğretimin son yılında aynı nitelikte iki yerleştirme sınavı gerçekleştirerek öğrencilerin üniversiteye yerleştirme puanının, bu sınavlar arasında en başarılı oldukları sınava göre belirlenmesini sağlayacağız
- YÖK'ü kaldıracağız.
- Yaşa bakmaksızın, isteyen tüm öğretmenlere lisansüstü ve doktora eğitimi için burs sağlayacağız. Tüm öğretmenleri kadrolu olarak atayacağız. Öğretmenlerin devlet kadroları içindeki statüsünü, ek göstergelerini ve ek ders ücretlerini yükselteceğiz. Aday öğretmenlerin, devlet memurlarının yararlandığı tüm haklardan yararlanmasını sağlayacağız. 140 bine yaklaşan öğretmen açığını kapatacağız. Aile Sigortası Programı ile yoksul öğrencilere, zorunlu eğitimi kapsayan tüm dönemler için aylık 240 TL eğitim desteği vereceğiz.
MHP'nin eğitim vaatleri de şöyle:
- Çocuk parası adı altında yapılan “Şartlı Eğitim Yardımı” ve “Şartlı Sağlık Yardımı”nı en az 50 lira olacak şekilde artıracağız.
- Öğretmenlerin, ek ders ücretleri ile eğitim ve öğretim tazminatlarını yükselteceğiz, eğitime hazırlık ödeneğini artırarak eğitim kurumlarında çalışan tüm personele de ödeyeceğiz.
- Eğitime katkı amacıyla her çocuk için ailesi tarafından yapılacak katkının yüzde ellisine kadar oranda devletin katkıda bulunmasıyla bir “Eğitim Destek Hesabı” kuracağız.
HDP seçim bildirgesinde anadilde eğitime vurgu yapılarak 4+4+4 uygulamasına son verileceği dile getiriliyor. HDP'nin vaatleri arasında en çarpıcı olanlarından biri ise kreşlerin 7 gün 24 saat açık kalacak olması. Ücretli öğretmenliğe son verileceğinin dile getirildiği bildirgede eğitimle ilgili şu vaatler yer alıyor:
- Eğitim, kamu hizmeti olarak ücretsiz olarak sağlanacak. Okulun ve öğrencilerin temel ihtiyaçları okul bütçesinden karşılanacak, her ne ad altında olursa olsun velilerden asla para talep edilmeyecek.
- 4+4+4 uygulamasına son verilecek. Eğitim sistemi en baştan başlayarak yeniden yapılandırılacak.
- Eğitim sistemi özgürlükçü, anadili temelinde çok dilli hale getirilecek.
- Dezavantajlı ve ezilen cinsiyet grupların üniversite eğitiminden eşit olarak yararlanabilmeleri için pozitif ayrımcılık ve kota politikası uygulanacak.
- Ataması yapılmayan tüm öğretmenlerin ataması gerekli altyapı koşulları sağlanarak gerçekleştirilecek.
- Ücretli öğretmenlik uygulaması lağvedilecek, tüm ücretli öğretmenler kadroya alınacak.
- Bütün okullarda sabahçı, öğlenci uygulamalarına son verilecek, tekli eğitim sistemine geçilecek. Öğlen vakitlerinde öğrencilere yemek verilecek.
- Toplumsal cinsiyet eşitliği dersi zorunlu ders olarak müfredata eklenecek.
- Tüm mahallelere kreş ve anaokulu açılacak, kreşler 7/24 hizmet verecek.
- Her gencin başarısına göre tercih ettiği bölümde okumasını sağlayacağız. Üniversite meclisleri yer alacak, YÖK'ü tümden kaldıracağız. Onun yerine üniversiteler arası bilgi alışverişini sağlayacak bir kurul kuracağız. Karşılıksız burs vererek, öğretim ücretlerinin kaldırılması için bütçe ayıracağız.
SAĞLIK
Ak Parti hastanelerdeki nitelikli yatak oranını yüzde 90'ın üzerine çıkaracak.
- Aile hekimi başına düşen nüfus sayısını 3 binin altına düşüreceğiz.
- Koruyucu Hekimliği yaygınlaştıracağız ve sağlıklı yaşam kültürünü teşvik edeceğiz. BİT destekli entegre uzaktan sağlık ve bakım uygulamalarını yaygınlaştırılacağız.
- Evde sağlık hizmetlerini, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ve belediyeler ile entegre ederek evde öz bakım hizmetlerini geliştireceğiz.
- Ağız ve diş sağlığının düzenli kontrollerle takip edilmesini sağlayacağız.
- Biyoteknolojik ürünlerde yerli üretimi artıracağız. Böylece sağlıkta üreten ülke olacağız.
- Plazma fraksinasyonu ile yerli plazma ürünleri üreteceğiz.
- Bu kapsamda, yerli plazmayı kullanacak ve ülkemizi bu teknolojiyi üretebilen ve kullanabilen sayılı ülkelerden biri haline getireceğiz.
- Kişiye özel kanser tedavisini öngören ONCOGEN projemizi hayata geçireceğiz. Projeyle kişiye özel ilaç ve kanser türüne özgü tedavi mümkün olacak ve ülkemiz sağlıkta biyoteknolojik ürün rekabetinde dünyanın sayılı ülkeleri arasına girerek, sağlıkta lider ülke olma hedefine bir adım daha yaklaşacaktır.
- Mili aşı projemiz ile kendi aşımızı üreteceğiz.
- Kamu-Özel Ortaklığı (KÖO) modeli ile inşa edeceğimiz Şehir hastanelerini yaygınlaştıracağız. Yurt genelinde oluşturulacak 29 sağlık bölgesinde toplam 56.000 yatak kapasiteli hastanelerimizi hizmete sokarak, daha gelişmiş bir hizmet altyapısı kuracağız.
- Türkiye'nin son dönemlerde sağlık hizmetleri alanında gerçekleştirdiği başarıları Ar-Ge alanında da sürdürebilmesi için Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) ile Kanser Enstitüsü ve Kalite ve Akreditasyon Enstitülerini kuracağız.
- Kalite ve Akreditasyon enstitüsü ile dünya standartlarında sağlık hizmeti sunarken, sağlık turizminde hedeflerimize istikrarlı ve kalıcı olarak yürüyeceğiz.
- Türkiye Biyoteknoloji Enstitüsü ile ülkemizde sağlık alanında biyoeşdeğer ilaçların geliştirilmesini sağlayacağız.
- Sağlık Bilimleri Üniversitesi projemiz kapsamında; sağlık sisteminde rol model uygulamaları hedefleyen bir ülke olarak çalışmalarımızın bir üniversite çatısı altında yapılanmasına önem veriyoruz.
- “Sağlıklı Yaşam ve Hareketlilik Öncelikli Dönüşüm Programı”mızla tütün kullanımı, alkol ve uyuşturucu bağımlılığı ile etkin mücadeleyi; sağlıklı beslenme, hareketli yaşam, gıda güvenilirliğinin ve ruh sağlığının geliştirilmesini hedeflemekteyiz. Program kapsamında;
1. Tarımsal işletmelerle gıda ve yem işletmelerinde yapılan kontrolleri sayı ve nitelik bakımından artıracağız.
2. Gıda kontrol laboratuvarlarının bilgi ve iletişim altyapısını güçlendireceğiz.
3. Veteriner sınır kontrol noktalarını iyileştirecek ve geliştireceğiz.
4. Başta çocuklara yönelik olmak üzere sağlığa zararlı gıda ürünlerinin yanıltıcı, yanlış yönlendirici tanıtım faaliyetlerine yönelik tedbirler alacağız.
5. Etiket ve ambalajları, tüketicileri daha doğru bilgilendirecek şekilde düzenleyeceğiz.
6. Çocukluk ve ergenlik dönemindeki bireylere yönelik sağlıklı beslenme programları yürüteceğiz. Obezite ile mücadele edeceğiz.
7. Diyabetin erken dönemde teşhis edilme oranını artıracağız ve diyabetli bireylere yönelik bakım hizmetlerini geliştireceğiz.
8. Tütün ve alkol bağımlılığından kurtulmak isteyen vatandaşların hizmete erişimlerini kolaylaştıracağız.
9. Uyuşturucu madde bağımlılarına yönelik tedavi ve rehabilitasyon hizmetlerini güçlendireceğiz. Uygulama koymuş olduğumuz eylem planını titizlikle yürüteceğiz.
10. Yaşamı tehdit eden hastalıklardan kaynaklanan problemler ile karşılaşan hastaların ve hasta yakınlarının, başta ağrı olmak üzere tüm fiziksel, psikososyal ve ruhsal problemlerin önlenmesi veya giderilmesi amacıyla verilen hizmet anlamına gelen palyatif bakım hizmetlerini yaygınlaştıracağız.
11. Bazı kanser türleri başta olmak üzere erken teşhise yönelik taramalarını yaygınlaştırılacağız.
12. Asbest ve radon gibi kanser hastalığının önemli risk faktörlerine yönelik haritalandırma yapacağız.
13. Bütün illeri kapsayan aktif bir kanser kayıt sistemi oluşturacağız.
12. Ülke genelindeki Toplum Ruh Sağlığı Merkezi (TRSM) sayısı ve kapasitesini artıracağız. Ülke genelinde psikiyatri yataklarının sayısı artıracağız.
16. Yaşam alanlarına yakın uygun yerlerde çok amaçlı, uygun maliyetli spor tesisi projeleri hayata geçireceğiz.
17. Yerel yönetimlerin yürüyüş ve koşu yolu gibi alanlara ilişkin farkındalığını artıracağız.
18. Kamuya ait spor tesislerinin kullanım ilkelerini belirleyecek ve tamamını vatandaşların kullanımına açacağız.
19. Spor dostu okul programı geliştireceğiz ve okul spor kulüplerinin kurulmasını teşvik edeceğiz. Beden eğitimi ve spor derslerini daha aktif hale gelmesini sağlayacağız.
CHP, 3,2 milyon kişi ücretsiz olarak Genel Sağlık Sigortası kapsamına alınacak.
- Aile Sigortası getirilecek.
- CHP Aile Sigortası Programı kapsamında; bebek beslenme desteği, kreş desteği, genel sağlık sigortası prim desteği, engelli desteği, yaşlı desteği, askerlik desteği, gebelik desteği, evde bakım hizmeti desteği gibi destekler sağlanacak.
- Engellilerin tıbbi malzeme ve ihtiyaçlarını ücretsiz karşılayacağız.
- Engellilerin kamu kurumlarına yapacakları her başvuru için ayrı ayrı rapor alma çilesini bitireceğiz.
- Herhangi bir ölçüte bakılmaksızın tüm engelli yurttaşlarımızı sosyal güvenlik kapsamına alacağız.
- Engellilerin rehabilitasyonunu, sağlık, eğitim ve sosyal hizmetlerle ilgili tüm yasalara ve engellilere özel yasalara dâhil edeceğiz.
- Zihinsel engellilerin erken tanı, tedavi ve eğitimi için özel projeler geliştirecek ve uygulayacağız.
- Tüm kentlerde yaşlı bakımevleri açacağız.
- Huzurevlerinin sayısını yoğun ihtiyaç duyulan bölgelerden başlayarak artıracağız.
- Evde destek ve bakım hizmetlerini geliştirecek ve yaygınlaştıracağız.
- İhtiyacı olan yaşlılar için yerel yönetimlerle iş birliği içerisinde evlere sıcak yemek hizmeti sunacağız.
- Evde yaşlılara bakan aile üyeleri için sosyal, psikolojik ve finansal destek programları oluşturacağız.
- Eğitimli ve donanımlı yaşlı bakım personeli yetiştireceğiz.
-Temel sağlık hizmetlerinde katılım payı alınmasına son vereceğiz.
-Önleyici sağlık hizmetleri ile erken tanı ve tedavi hizmetlerinin sağlanacağı yaşlılık (geriatri) hastaneleri açacağız.
- Göz, diş sağlığı ve genel sağlık durumunun korunması için uzman ekiplerle düzenli taramalar gerçekleştireceğiz.
- Üç ayda bir 437 TL olarak ödenen 65 Yaş Aylığını Aile Sigortası Programı kapsamında 9OO TL'ye çıkaracağız.
MHP, Aile hekimliği sisteminin güçlendirilmesiyle birlikte sağlık hizmetinde alınan ek ücret ve katılım payı uygulamasına son verecek.
- Çocuk parası adı altında yapılan “Şartlı Eğitim Yardımı” ve “Şartlı Sağlık Yardımı”nı en az 50 lira olacak şekilde artıracağız.
- Diğer yandan Sağlık Bakanlığı bünyesinde istihdam kargaşasını sona erdireceğiz, aynı işi yapan sağlık çalışanlarını aynı mali ve sosyal haklarla buluşturacağız.
- Sağlık çalışanlarına yıpranma payı hakkı vermenin yanında, ek ödemeleri emekliliklerine yansıtacağız.
HDP; Sağlık hizmetleri, üretimden sağlık emekçilerinin dağılımlarına kadar eşit, ulaşılabilir, anadilinde ve cinsiyetçi olmayan, toplumda her bireyin “katılımını” esas alan ve insanın yaşadığı her yerde sağlık kurum ve kuruluşunu inşa eden bir anlayışla sürdürülecek.
- Sağlık hizmetlerinin planlanması, uygulanması, değerlendirilmesi ve denetlenmesi süreçlerinin tümü için halkın ve sağlık emekçilerinin katılacağı demokratik bir sağlık sistemi oluşturulacak.
- Ülkede yaşayan herkesin yararlanabileceği eşit, parasız, ulaşılabilir, nitelikli ve anadilinde sağlık hizmeti üretilecek.
- Sağlık hizmetleri için prim uygulamasına son verilecek.
- Sağlık hizmetlerinde koruyucu ve sağlığı geliştirici hizmetler esas alınacak. Bu amaçla öncelikle “halk sağlığı birimleri” kurulacak. Halk sağlığı birimlerinde sağlığın toplumsallaşması çalışmalarına yer verilecek.
- Kamu hastanelerinde toplumsal yarar esaslı çalışma ilke edinilecek. Döner sermaye, performansa dayalı ücretlendirme, yalın üretim gibi kâr odaklı uygulamalara son verilecek.
- İlave ücret, katkı-katılım ve her türlü cepten ödemeler kaldırılacak.
- Engelleri Kaldırma Bakanlığı kurularak, engelli yurttaşlarımızın toplumsal yaşama katılımı önündeki her türlü engel kaldırılacak. Bu bakanlık, engelli örgütlerinden oluşacak bir konseyin önerileri doğrultusunda çalışacak.
- Yaşlı ve engelli yurttaşlarımıza bakım aylığı bağlanması için gelir şartı aranmayacak ve evde bakım ücretleri artırılacak. Sadece akrabaların bakıcı olması şartı ortadan kaldırılacak.
- Bakıcıların tüm primleri devlet tarafından karşılanacak şekilde sigortalı olmaları sağlanacak.
- Bakıma ihtiyaç duyan, ama kendi başına bağımsız yaşamak isteyen engelli bireyler için her ilçede bakım evleri kurulacak.
- Tüm toplu taşıma araçları engellilerin kullanımına uygun hale getirilecek ve engelliler için ücretsiz yapılacak.
- Bakıma ihtiyaç duyan kişilerin evlerine ayda iki defa temizlik hizmeti götürülecek.
- Bakıma ihtiyaç duyan kişilerin sağlık ihtiyaçlarının düzenli olarak yaşadıkları mekânda gerçekleştirilmesi sağlanacak.
- Kamuya ait kreş ve anaokullarının tümünde engelli çocukların da bulunması sağlanacak.
- Tüm işyerleri ve sosyal alanlar engellilerin kullanımına uygun hale getirilecek.
- Belediyelerde engellileri istihdam edecek, engellilere hizmet veren birimlerde tüm çalışanların engellilerden oluşması sağlanacak.
