Süt ya da süt ürünleri tüketiminden hemen sonra ciltte döküntüler, hırıltılı nefes alıp verme, solunumda sıkıntılar, ağız ya da dudağın etrafında karıncalanmalar, kaşıntılar, ağızda, boğazda ya da dilde kızarıklık, şişlik, öksürük ya da nefes darlığı, kusma, sulu dışkı, ishal, dışkıda kan, karın ağrısı, burun akıntısı, gözlerde sulanma, tansiyon düşmesi, kolik gibi belirtiler görülebiliyor. Peki, günümüzde sık görülen rahatsızlıkların başında gelen süt ve süt ürünleri alerjilerinden kurtulmak mümkün mü?
Besin alerjilerinde yeni tedavi yöntemlerini anlatan Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği Üyesi Doç. Dr. Betül Büyüktiryaki, 'Süt Merdiveni' ve 'Yumurta Merdiveni' hakkında merak edilenleri cevapladı.
Umut verici gelişmeler
Son yıllarda inek sütü alerjisinde umut vadeden gelişmeler olduğunu söyleyen Doç. Dr. Betül Büyüktiryaki, “Hafif şiddette süt alerjisi olan çocukların direkt sütü tüketemeseler bile kek, muffin gibi fırınlanmış süt ürünlerini tolere edebildikleri araştırmalarla ortaya kondu. Çünkü sütün 180 derecede 30 dakika ısıya maruz kalması sonucu alerjenik özelliği azalıyor. Bunu yanında, pişirme sırasında kullanılan un ve şeker de karışımda bir matriks etkisi yaratarak sütün alerjik özelliğinin azalmasına katkı sağlıyor. Bu bilgiden yola çıkılarak inek sütü alerjisinde “süt merdiveni” tedavisi, alerjiyle mücadelede çözüm sunuyor” dedi.
Süt merdiveni tedavisi nedir?
Süt merdiveni tedavisinin süte karşı tolerans gelişimini hızlandırdığı bilgisinin yapılan araştırmalarda ortaya konduğunu ifade eden Doç. Dr. Betül Büyüktiryaki, Süt Merdiveni tedavisini anlattı:
Süt merdivenini “Sütün en az alerjenik formlarından yani fırınlanmış ürünlerden, daha alerjenik formlarına doğru yani fermente süt ürünleri olan yoğurt ve peynir gibi ürünleri basamaklar şeklinde tüketerek hastanın sonunda direkt sütü tüketebilir hale gelmesini sağlamak” olarak tanımlayabiliriz. Alerjinin ve hastanın durumuna göre 4, 6 veya 12 basamaklı şekilde uygulanabilir. Bu tedavi için hangi hastanın uygun olduğu, basamaklarda yer alacak besinler, tüketilmesi gereken miktarlar, basamaklar arasını sürenin ne kadar olması gerektiği, basamaklar arasında besin yükleme testlerinin yapılması gerekliliği ve hastanede mi evde mi ve yapılacağı çocuk alerji uzmanı tarafından belirlenmeli.”
Kimler uygulayamaz?
Doç. Dr. Betül Büyüktiryaki tedavi için uygun hastaların belirlenmesinde yaş, besin alerjisinin tipi ve şiddeti, önceki reaksiyon hikayesi, kan ve deriden yapılan alerji testlerindeki değerlerin dikkate alındığını söyleyerek, “Örneğin anafilaksi (alerjik şok) öyküsü olan, alerji test sonuçlarında değerleri yüksek olan, astımı ve atopik dermatiti kontrol altında olmayan hastalar bu tedavi yöntemi için uygun değildir” dedi. Benzer şekilde yumurta alerjilerinde de “Yumurta Merdiveni” tedavisinin uygulanabileceğini ifade eden Doç. Dr. Betül Büyüktiryaki: “Öncelikle çocuk alerji uzmanı bu tedavi için hastanın uygun bir aday olup olmadığını belirler. Yumurtanın en az alerjenik formundan (fırınlanmış ürünler) daha alerjik formlarına doğru (pankek, haşlanmış yumurta, omlet istenirse sahanda yumurta) kademeli olarak ilerlenebilir” diyerek sözlerini tamamladı.
Anafilaksiye dikkat!
İnek sütü alerjisi bazı durumlarda anafilaksi adı verilen ciddi bir alerjik reaksiyona neden olabilir. Süt ya da sütten yapılmış gıdanın tüketiminden hemen sonra meydana gelen bu durum; solunum sıkıntısı, yüzün kızarması (al basması), tansiyonun düşmesi ile karakterizedir. Bu reaksiyon sonucu solunum yolu daralarak hava girişi engellenebilir. Bu reaksiyonlar da acil müdahale gerektirir.
Besin merdiveni tedavisi nedir?
Besin merdiveni tedavisi, çocukların beslenmesine olumlu etki yapması, besin çeşitliliğinin artırılmasını sağlaması, çocukların ve ailelerinin yaşam kalitelerini yükseltmesi, kazara alerjenle karşılaşma kaygısını azaltması ve alerjen besine tolerans gelişimini hızlandırması sayesinde giderek daha çok uygulanan önemli bir güncel tedavi yöntemidir.
