Anne babalar çocuklarının arkadaşları olmasını isterler. Hatta eğer çocuklarının arkadaşı yoksa onlara arkadaş edindirmek için birçok yolu denerler. Çocuklarını sosyal ortamlara götürerek arkadaş edinmeleri için çaba harcarlar.
Peki çocuğunuzun bir arkadaşı varsa ama bu arkadaşı hayali bir arkadaşsa endişelenmek gerekir mi?
Erken çocukluk döneminde çocukların gelişimi farklıdır. Bu dönemde çocuklar canlı cansız ayırımı yapamazlar ve büyüsel bir düşünceye inanırlar. Sanki her şeyde bir sihir varmış gibi düşünürler. Erken çocukluk döneminde çocukların başka nesnelerle oyuncakmış gibi oynamaları, oyuncaklarına bebeklerine isim vererek onlarla konuşmaları, aslında onların hayal dünyalarını gösterir ve gelişimin bir parçasıdır. Çocukların bu tür hayali oyunları anne babaları endişelendirmez ama yarattığı hayali arkadaşın olması ebeveynleri endişelendirebilir. Bu hayali arkadaş bazen kısa sürede kaybolur, bazen de uzun bir süre kalabilir. Çocuğunuzun hayali arkadaşı kendi yaş gurubunda kız ya da erkek bir çocuk olabileceği gibi herhangi bir hayvan veya bir canavar da olabilir. Bazen çocuğun izlediği çizgi film kahramanlarından oluşan bir hayal arkadaş gurubu da olabilir.
Hayali arkadaşı olan çocuklar bu hayali arkadaşını tüm ayrıntılarıyla anlatabilirler. Hayali arkadaşlar çoğu zaman iyi ve destekleyici olmakla birlikte bazen de gerçek hayatta olduğu gibi olumsuz davranan, kötü sözler söyleyen arkadaşlar da olabilir. Her ne kadar çocuklar bu hayali arkadaşlarını ayrıntılarıyla anlatsalar, onlarla konuşsalar da onun bir hayal olduğunu gerçek olmadığını bilirler. Çocukların 6 yaşına kadar gelişimsel olarak hayalle gerçek arası sınırları biraz bulanıktır. 6 yaştan sonra aynen bir erişkinde olduğu gibi çocuklar da hayalle gerçeği birbirinden ayırabilirler. Ancak onların hayali arkadaşlarına duydukları duyguları gerçektir ve hayali arkadaşlarının kaybolmasından yok olmasından dolayı gerçekten üzülebilir, endişe edebilirler.
Çocukların hayali arkadaşlarının olması genellikle 3-11 yaşları arasında görülür. Çoğunlukla 7 yaşından sonra kaybolsa da ergenlik döneminde de süren hayali arkadaşlıkları olabilir. Özellikle de aile içinde bu hayali arkadaş çok destekleniyorsa bu süre gittikçe uzayabilir.
Hayali arkadaş neden ortaya çıkar?
Birçok kişi hayali arkadaş edinmenin çocuğun yalnızlığıyla ilgili olduğunu düşünse de yapılan araştırmalar durumun böyle olmadığını göstermektedir. Hayali arkadaşlar çocukların birçok gereksinimini karşılayabilmekte ve aslında onların gelişimini de desteklemektedir. Hayali arkadaşı olan çocukların başka arkadaşları da olabilir ama hayali arkadaş o arkadaşları ortada olmadığı zamanlarda oynayabileceği üstelik onun dediklerini yapabilecek ve onun istediklerini söyleyebilecek bir arkadaştır. Dolayısıyla hem hayal dünyasını geliştirir hem de kendi kendine oynamasını kolaylaştırır. Kimi zaman hayali arkadaş bir günah keçisi olabilir. Kendi yaptığı yaramazlıkları ya da olumsuz şeyleri “o” nun yapmış olduğunu söyleyerek anne babanın veya diğer aile üyelerinin kızgınlıklarından kurtulmak mümkündür. Böylelikle hayali arkadaş çocuk tarafından aileye karşı bir siper olarak kullanılabilir.
Hayali arkadaşın çocuğun yararına olduğu en önemli durumlardan biri de travmalar ve korkulardır. Çocuklar travma ve korkularından hayali arkadaşına sığınarak ve onu kullanarak kurtulabilmektedirler. Hatta bazen hayali bir arkadaşı pedagoglar da terapi yöntemi olarak kullanırlar.
Çocuğun hayali arkadaşı olduğu zaman ailenin tutumu ne olmalıdır?
Ailenin hayali arkadaşa karşı tutumu çok önemlidir. Öncelikle hayali arkadaşı iyi tanımak gerekir. Çünkü hayali arkadaşı iyi tanımak size çocuğunuzun beklentileri, korkuları ve kaygıları hakkında bilgi verecektir. Eğer çocuğunuz hayali arkadaşını yaptığı olumsuz davranışlardan kurtulmak için kullanıyorsa. Örneğin kırdığı bir vazoyu onun kırdığını söylüyorsa o zaman çocuğunuza “ vazoyu kimin kırdığı benim umurumda değil, kim kırmış olursa olsun burası temizlenecek” demekten kaçınmayın. Çocuğunuzun hayali arkadaşı varsa, ona hayali arkadaşın olmadığını ispatlamak yerine onun oyununa belli oranda katılmak gerekir. Eğer çocuğunuzun sadece hayali arkadaşı yoksa başka bir çevresi varsa hayatını sadece hayali arkadaşın çevresinde sürdürmüyorsa ya da başka bir bulgusu gelişim dönemiyle uyumsuz olan herhangi bir sorunu yoksa o zaman çocuğunuzun hayal dünyasının keyfini hayali arkadaşıyla birlikte siz de çıkartmalısınız.
