CRP nedir ve vücutta ne işe yarar?
CRP yani C-reaktif protein, karaciğerde üretilen bir protein türüdür.Sağlıklı kişilerde CRP konsantrasyonları çok düşüktür. Vücut enfeksiyon, tümör, travma gibi durumlara karşı karmaşık yanıtlar verebilmektedir; serum CRP konsantrasyonun artması vücut ısısının yükselmesi ve akyuvar sayısının artması yanıtın bir parçası olabilir. Vücudun çalıştırmış olduğu bu mekanizma enfeksiyona ve enflamasyonab sebep olan etkenleri ortadan kaldırmaya, doku hasarını azaltmayı ve vücudun tamir işlevini hareket e geçirmeyi amaçlar.
CRP değeri nasıl ölçülür?
CRP değeri, alınmış olan kan örneğinin laboratuvar ortamında ölçülmesi ile gerçekleşir. Açlık ve tokluk durumu CRP testini etkilememektedir. Gün içerisinde bu değerlerde değişim olmaz ve herhangi bir saat diliminde yapılabilir. Beraberinde yapılması muhtemel olan testlerim bazıları açlık gerektireceği için tercihen açken ölçüm yapılır.
CRP değeri neden ölçülür?
Herhangi bir iltihabı hastalık, enfeksiyon, tümör oluşumu, tümör metastazı, kalp krizi ve inme riski gibi durumların teşhisini netleştirmek amacıyla doktor tarafından ölçülmesi istenebilir. Aynı zamanda bu ve benzeri hastalıklara karşı tedaviye vücudun vermiş olduğu yanıtın ne tepkide olduğunu ölçmek amacıyla da CRP testi yapılabilir.
CRP normal değeri kaç?
Yeni doğan bebeklerde CRP değeri düşüktür fakat birkaç gün içerisinde yükselerek ilişkin değerlerine ulaşmaktadır. Sağlıklı bireylerde serum CRP düzeyi ortalama 1.0 mg/L'dir. Yaşlanma ile birlikte CRP yükselerek ortalama 2.0 mg/L seviyesine çıkabilir.
Sağlıklı bireylerin %90'ında CRP düzeyi 3.0 mg/L' nin altında seyreder ve bu seviye normal olarak kabul edilir. CRP seviyesi 3 mg/L'in üzerinde ise görünürde net bir rahatsızlık olmasa bile belli bir hastalığın belirtisi olduğu düşünülür.
CRP (C-reaktif protein) değeri hangi hastalıklarda yükselir?
CRP seviyesi yaşlandıkça artsa da 3 mg/L'nin üzerinde olması normal sayılmamaktadır. İşte CRP'nin yükselmesinin nedenleri...
- Enfeksiyon
- İnme
- Kalp krizi
- Menenjit
- Enflamatuar bağırsak hastalığı
- Crohn hastalığı
- Akdeniz ateşi
- Kawasaki hastalığı
- Romatoid artrit (eklem romatizması)
- Sistematik lupus eritematozus (SLE)
- Travma
- Yanıklar
- Kırıklar
- Organ ve doku hasarı
- Kanser
- Cerrahi girişimler sonrası CRP seviyesi yükselir
CRP değeri nasıl düşürülür?
Yukarıda belirtilen hastalıkların tedavi edilmesi durumunda CRP düzeyi düşecektir. Doğrudan CRP değerini düşürmeye yönelik bir ilaç ve tedavi yoktur.
Belirli yaşam alışkanlıklarında değişiklik yapmak CRP değerinin yükselmesine engel olur. Dolayısıyla CRP değerinin düşmesi için belirli önlemler alınması gerekmektedir.
- Fazla kilolardan arınmak
- Sigara ve alkol tüketmemek
- Yüksek kalorili gıdalar ve aşırı yağlı besinlerden uzak durmak
- Margarin gibi işlenmiş yağlar yerine zeytinyağı gibi bitkisel yağlar tercih etmek
- Peynir ve yoğurt gibi ürünleri yarım yağlı tercih etmek
- Hayvansal gıdalar yerine sebze tahıl ve baklagil tüketmek
- Posadan zengin besinlerle beslenmek (örneğin fasulye yulaf çavdar bezelye gibi)
- Kırmızı et tüketimini haftada bir iki porsiyonla sınırlandırmak
- Omega 3'ten zengin beslenmek
- Düzenli egzersiz yapmak
- Paketli işlenmiş gıdaları tüketmemek
- Trans yağlı besinlerden uzak durmak
CRP değerlerinin belirli düzeyde seyretmesine neden olur.
CRP testi, vücuttaki iltihabi durumları belirlemek için önemli bir gösterge olarak kabul edilirken, özellikle enfeksiyonlar ve kronik hastalıkların teşhisinde yaygın olarak kullanılıyor. Sağlıklı bireylerde düşük seviyelerde bulunan CRP, çeşitli hastalıkların varlığıyla birlikte yükselişe geçebiliyor. Bu nedenle, düzenli sağlık kontrolleri ve sağlıklı yaşam alışkanlıklarının benimsenmesi, CRP seviyelerinin dengede tutulmasında önemli bir rol oynuyor.
CRP Yüksekliği Ne Zaman Tehlikelidir?
CRP seviyesinin belirli bir eşik değerin üzerine çıkması, vücutta ciddi bir enfeksiyon veya kronik enflamatuar bir hastalığın habercisi olabilir. Genellikle 10 mg/L'nin altındaki CRP seviyeleri hafif enflamasyonlara işaret ederken, 10 mg/L'nin üzerindeki değerler daha ciddi sağlık sorunlarına işaret edebilir. Özellikle 50 mg/L ve üzeri CRP seviyeleri, bakteriyel enfeksiyonlar, ciddi travmalar veya bağışıklık sistemi ile ilgili hastalıkların göstergesi olabilir.
--
