Ateşe bakteri ya da virüslerin yanı sıra pek çok başka hastalık da sebep olabilir. Vücutta meydana gelen bağışıklık sistemi cevabının hipotalamusu etkilemesi sonucu, vücut ısısı kısa süreliğine yükselir. Bu da kişilerde ateş olarak kendini gösterir. Ateş, bağışıklık sisteminin bir şey ile mücadele ettiğinin bir göstergesidir.Ateş koltukaltı, ağız, kulak ve makattan ölçülebilmektedir. Her bölgede ölçüm farklılıkları gözlenebilir. Ölçüm öncesi sıcak ya da soğuk bir şey yenmesi durumunda ağızdan yapılan ölçümler doğru sonuç vermeyebilir. Koltukaltı ölçümlerinde de daha düşük ısılar bulunabilir.
Ateşin belirtileri
Ateşi çıkan kişilerin en belirgin şikâyeti titreme ve üşüme. Perifer damarlarda daralma sonucu el ve ayak gibi uzuvlarda üşüme meydana gelir. Kaslarda da kasılmaya bağlı olarak seğirmeler gözlenir. Kişilerin kalp atışları ve buna bağlı olarak metabolizmaları hızlanır. 37 dereceyi geçen ateşlerde metabolizmada yüzde 10-12 oranında artış gözlenir. Vücudun sıvı ve kalori ihtiyacı artar. Kalp ve solunum sistemine ek yük bindiği için vücut yorulur ve halsiz düşer.Ateşin en sık görülen belirtileri Titreme, Üşüme, Kalp atışlarında hızlanma,Terleme,Baş ağrısı, Kas ağrısı, İştah kaybı, Halsizlik ve yorgunluk, Acı hassasiyetinin artması, Uyuşukluk, Konsantrasyon bozukluğu.
Ateşin nedenleri
Normal şartlar altında bir enfeksiyon kaynaklı hafif ateş belirtilerinin 1 ile 3 gün içerisinde kendiliğinden kaybolması, ateş düşürücülere cevap vermesi ve kişinin sağlığına kavuşması beklenir. Ancak devam eden ve tekrarlayan ateş, derecesi yüksek olmasa bile ciddi bir enfeksiyonun habercisi olabilir ve ciddiye alınmalıdır.38 dereceye kadar olan ateş hafif ateş olarak kategorize edilirken, 39 derecenin üzeri yüksek ateş olarak kabul edilir. Ayrıca gelişim biçimi ve süresine göre ateş akut, subakut ve kronik olarak üç türe ayrılır. Aniden ortaya çıkan ve 7 günden az süren vakalar akut, 7-14 gün arası süren ateş subakut ve 14 günden fazla süren ateş kronik olarak değerlendirilmektedir.
Neler yapmalısınız?
Ateş bir hastalık değil, başka bir hastalığın belirtisi olarak ortaya çıktığından dolayı tedavisi altta yatan sebebe göre değişmektedir. Enfeksiyon durumlarında, enfeksiyonun tedavisi ateşin düşmesini sağlamaktadır. Ancak organ hasarı ya da nöbete neden olmaması için ateşin kontrol altına alınması önemlidir.Yüksek ateşin parasetamol, ibuprofen ya da salisilat cinsi ilaçlar ve buna ek olarak soğuk kompres ile düşürülmesi sağlanmalıdır. Hafif ateş durumunda iyi beslenme, hafif egzersizler ve düzenli uyku vücudun bağışıklık sisteminin çalışmasına destek olduğu için, enfeksiyonla savaş süresinin kısalmasını ve ateşin düşmesini sağlayabilir.Ateşle mücadelede sıvı alımı çok önemlidir. Su, meyve suyu, çorba, kemik suyu gibi yiyecek ve içecekler mideyi yormadan hem sıvı hem de gerekli kalorinin alınmasını sağlar. Ayrıca yetişkinlerde ılık banyo ve oda ısısının düşürülmesi gibi uygulamalar da kişinin ateşin belirtileri ile daha kolay baş etmesine olanak tanır.
Çocuklarda ateş
Çocuklarda normal vücut ısısı 36,1 ile 37,6 dereceleri aralığında belirlenmiştir. Bunun üzerindeki durumlarda ateşten söz etmek mümkündür. Çocuklarda da yetişkinlerde olduğu gibi vücut ısısı gün içinde farklılaşabilir. Vücut ısısı çocuklarda akşam saat 17.00 ile 19.00 arasında en yüksek seviyeye ulaşırken, gece 24.00 ile sabah 06.00 saatleri arasında en düşük seviyesindedir.Çocuklarda ateş derecelerinin sınıflandırılması şöyledir:Çok hafif ateş: 37 - 37,5 derece arasıHafif ateş: 37,5 – 37,9 derece arasıOrta yüksek ateş: 38 – 38,5 derece arasıYüksek ateş: 38,5 – 39,5 derece arasıÇok yüksek ateş: 40 derece ve üzeriÇocuklarda ateş, ortalama 2 yaşa kadar kolaylık açısından makattan ölçülür, ancak sonrasında yetişkinlerde kullanılan yöntemlere geçilir. Günümüzde yaygınlıkla dijital termometreler ile ateş ölçümü yapılmaktadır.Üç yaştan küçük çocuklarda ateş ciddi bir enfeksiyonun belirtisi olabilir.
Çocuklarda ateş nasıl düşürülür?
Çocuklarda da yetişkinlerde olduğu gibi soğuk uygulama ve ilaçlar vasıtasıyla ateş dürülmekte ve sonrasında altta yatan sebebe uygun bir tedavi uygulanmaktadır. Soğuk uygulama için çocuğun 29,4 ile 32 derece arası bir suya sokulması gerekir. Soğuk uygulama esnasında suya alkol katılmaz.Kullanılabilecek ilaçlar yetişkinlerde olduğu gibi parasetamol ve ibuprofen tarzı ilaçlardır. Ancak doz ayarlaması çocuğun kilosuna göre yapılmalı, yetişkinlerle aynı dozda ilaç kullanılmamalıdır. Salisatların ise çocuklarda kullanımı uygun değildir.
Yetişkinlerde ateş
Yetişkinlerde hafif ateş kendi başına önemli bir belirti değildir. Eşlik eden belirtilere bakılması gerekmektedir. Normal türde ateş, çoğunlukla vücutta basit enfeksiyon durumundan kaynaklanır; birkaç gün içinde kendiliğinden kaybolur veya ateş düşürücüler ile kolaylıkla kontrol altına alınabilir. Ancak geçmeyen, giderek artan ateş ve eşlik eden birden fazla semptom olduğu durumda bir sağlık kuruluşuna başvurulması gereklidir.
Doktora ne zaman gidilmeli?
Yetişkinlerde ateşin 39 derecenin üzerine çıkması halinde,3 yaş altı çocuklarda ateşin 38 derecenin üzerine çıkması halinde,Çocuklarda ateşe öksürük, ishali kusma, döküntü eşlik ettiğinde,Nöbet durumunda,Yetişkinlerde ve çocuklarda sıcak çarpması halinde,Ateş düşürücülerin ateşi düşürmede faydasız kalması durumunda acile başvurulması gereklidir.
