Pigmentler, bazı özel yiyeceklerdeki bileşikler ve ilaçlar idrarınızın rengini değiştirebilir.

Örnek vermek gerekirse; pancar turşusu, üzüm ve baklagiller en çok idrar rengine etki edenlerdendir.

Ayrıca, birçok reçetesiz ilaç idrarın rengini canlı tonlara dönüştürebilir, yani eğer idrar renginiz ahududu kırmızısı, limon yeşili ve yeşilimsi mavisi tonlarındaysa muhtemelen kullandığınız ilaçlardan kaynaklanıyordur.

İdrarda olağandışı renklerin ortaya çıkması bazı hastalıkların belirtisi olabilir. Örnek olarak, koyu kırmızı ya da kahverengi idrar rengi Porfiria hastalığının habercisidir, bu da kırmızı kan hücreleri rahatsızlığı anlamına gelebilir.

Genellikle doğal idrar rengi tükettiğimiz su miktarına bağlıdır. Gün içerisinde tükettiğiniz su miktarı ne kadar çok olursa idrarınızın rengi de bir o kadar açık ve şeffaf olacaktır, aynı şekilde su tüketiminiz az ise idrarınızın rengi daha koyu bir ton alacaktır.

Ancak, bazı nedenlerden dolayı idrarınız olağan dışı bir renk alabilir. Peki, bu renkler nelerdir ve sağlığımız açısından idrar renkleri bize neler ifade eder?

Yukarıda belirttiğimiz gibi idrar rengi, tükettiğimiz içecekler, yiyecekler ve ilaçlara bağlı olarak değişebilir.

Kırmızı veya Pembe idrar rengi ne anlama gelir?

Bu tonlardaki bir idrar genellikle ciddi bir rahatsızlığın belirtisi değildir. Peki, bu rengin ortaya çıkmasına neler sebep olur?

• Yiyecekler: Pancar turşusu, böğürtlen ve ravent (kuzukulağı familyasından bir bitki) idrarın rengini kırmızı veya pembe tonlarına dönüştürebilir.Eğer yukarıda belirtiğimiz yiyecekleri tüketmediyseniz bu rengin ortaya çıkmasına neden olan diğer faktörler devreye girmiştir demektir.

           Kırmızı veya Pembe rengi idrar sebepleri:

• İdrar Yolu Enfeksiyonları,
• Prostat,
• Kanserli Veya Kanser Olmayan Tümörler,
• Böbrek Kisti,
• Uzun Mesafe Koşuları,
• Böbrek Veya Mesane Taşı.

• Kullandığınız ilaçlar: Rifampin (Rifadin, Rimactane) bir antibiyotik olup genellikle verem tedavilerinde kullanılır, bu ilaç idrarın rengini pembe veya kırmızıya dönüştürebilir, öte yandan idrar yolu rahatsızlıklarını uyuşturmak için kullanılan Phenazopyridine ilacı da idrar rengini değiştirir.

Turuncu idrar rengi ne anlama gelir?

Bu renk tonu genellikle düşük su tüketimi, gıda boyaları tüketiminde, safra kanalı ve ya karaciğer problemlerinde ortaya çıkan bir renktir.

Mavi ya da Yeşil idrar rengi ne anlama gelir?

Nadir rastlanan idrar renklerdir, ancak aşağıdaki durumlarda görülebilir:

• Gıda boyaları: Bazı renkli gıdalar idrarın yeşilimsi bir ton almasına neden olur. Ayrıca, bazı böbrek veya mesane deneyleri için bu boyalardan kullanılır, bu da idrarın renginin mavi veya yeşil olmasına neden olur.
• İlaçlar: Bazı ilaçlar idrar rengini mavi veya yeşile dönüştürebilir. Örnek: Amitriptyline, Indomethacin (Indocin) ve Propofol (Diprivan).
• Tıbbi rahatsızlıklar: Nadiren görülen genetik bir hastalık olan kanda kalsiyum seviyesinin yüksek oluşu, idrar renginin mavi olmasına neden olur. Bu renge sebep olacak diğer bir neden ise idrar yolunda olan bir bakteridir.

Kahverengi idrar tonuna sebep olan unsurlar:

• Yiyecekler: Yüksek miktarda bakla, Ravent ya da Aloe Vera (sarısabır) tükettiğiniz de bu besinler idrar renginin koyulaşmasını sağlar.
• Tıbbi rahatsızlıklar: Bazı böbrek ve akciğer rahatsızlıkları idrarın rengini koyu kahveye dönüştürebilir. Ayrıca idrar yolu enfeksiyonlar da bu rengin oluşmasına sebep olur. Aşırı spor egzersizleri nedeni ile oluşan kas zedelenmeleri idrar renginin koyulaşmasına sebep olur.
• İlaçlar: Bazı ilaçlar idrar rengini koyulaştırarak kahverengi görünümü verebilir, bunlara örnek olarak:
   
• Chloroquine ve Primaquine gibi antimalarial ilaçlar,
• Metronidazole (Flagyl) ve Nitrofurantoin gibi antibiyotikler,
• Laxatives içeren Cascara veya Senna,
• Methocarbamol (kas gevşetici).

Koyu Sarı idrar ne anlama gelir?

İdrarınızın rengi koyu sarı ise korkmanıza gerek yok, belli ki çok fazla su tüketmemişsiniz veya spor gibi aktiviteler yapıp vüvudunuzun su kaybetmesine sebep olmuşsunuzdur, koyu sarı idrar rengi için yapmanız gereken tek şey bu su kaybını telafi edecek miktarda su tüketmek. Bir diğer sebebide kullandığınız vitaminler olabilir, örnek olarak çok fazla B vitamini kullanıyorsanız idrar renginizin koyu sarı olabilir, her iki durum için normalde tükettiğinizden daha fazla su tüketmenizi öneriyorum.

İdrar rengi değişimine sebep olan faktörlere aşağıdakileri sunabiliriz:

• Yaş: Genellikle yetişkin insanlarda mesane ve böbrek tümörleri çok görünür ki bu da idrarda kan oluşumuna neden olur. 50 yaş ve üzeri erkeklerde idrar kanaması genellikle prostat büyümesinden kaynaklanır.
• Cinsiyet: Kadınların %50'sinde idrar yolu enfeksiyonu bulunur ki bu da kanlı idrara neden olur. Erkeklerde ise genellikle böbrek veya mesane taşı bulunur.
• Aile geçmişi: Ailesinde böbrek hastalıkları veya taşı olanlar bu sorunlarla karşı karşıya gelmeleri daha olağandır, her iki durumda idrarda kan olmasına neden olur.
• Ağır egzersizler: Uzun mesafe koşucuları ve ağır egzersiz yapanlar idrarlarından kan gelme sorunu yaşayabilirler.

Ne zaman bir doktora başvurmamız gerekir?

İdrar rengi değişimi önemli bir göstergedir ve riske atılmaması gerektiğini önemle vurgulamak gerek, eğer bir sabah lavaboda “idrarımın rengi kırmızı” diye görürseniz hemen doktora başvurmanızı tavsiye ederim.

• İdrarda bulunan görünmez kan: Kanlı idrar genellikle idrar yolu enfeksiyonları ve böbrek taşı hastalıkları sırasında ortaya çıkar. Her iki rahatsızlık idrar sırasında acıya neden olur. Eğer idrarınızdan kan geliyor ve hiç acı his etmiyorsanız işte bu kanser gibi daha büyük bir sorun ile karşı karşıya olduğunuzun bir göstergesidir.
• İdrarınızın rengi koyu veya turuncu ise ve bunların yanı sıra soluk dışkı, cildinizin ve gözlerinizin rengi sarımsı olmuş ise bir doktora görünmeniz gerekecektir.

Doktora gitmeden önce neler yapabilirsiniz?

• Kendinizde gözlemlediğiniz tüm belirtileri not alın.
• Kullandığınız tüm ilaçları ve vitaminlerin bir listesini hazırlayın ve doktorunuza gösterin.
• Aklınıza takılan soruları bir kâğıda yazın ve doktorunuza sorun, isterseniz aldığınız cevapları unutmamak için bir kâğıda yazın.

Doktorunuz ile görüştüğünüzde size yöneltilebilecek sorular nelerdir?

Doktorunuz durumunuzu teşhis etmek için idrar rengi, kokusu ve benzeri konular hakkında bir takım sorular soracaktır, bu sorulara doğru cevap vermek hastalık teşhisi konusunda çok önemlidir, aşağıda doktorunuzun size sorabileceği bazı soruları sıralıyorum:

• İdrarınızın rengi nedir?
• İdrarınızda kan veya kan pıhtıları gördünüz mü?
• İlk ne zaman idrarınızın renginin değiştiğini fark ettiniz?
• Bu hep olan bir şey mi yoksa ara sıra mı oluyor?
• İdrarınızdan gelen farklı bir koku oldu mu?
• Normalden daha fazla mı yoksa daha az mı idrar yapıyorsunuz?
• İdrar sırasında bir ağrı oluyor mu?
• İştahınızda bir değişiklik oldu mu?
• Normalden daha çok mu yoksa daha az mı susamış gibi oluyorsunuz?
• Daha önceden bir idrar sorununuz var mıydı?
• Hangi ilaçları tüketiyorsunuz?

Doktorunuzun sizden isteyebilecekleri testler:

Doktorunuzun daha detaylı bir teşhis koyması için sizden isteyebileceği bazı testler mevcuttur. Bunları göz önünde bulundurabilirsiniz.

• İdrar tahlili: Doktorunuz bu tahlilleri idrarınızdaki kırmızı kan hücrelerini, yüksek seviyedeki protein miktarını ve vücuttan çıkmış mineral miktarını öğrenmek için isteyecektir. Bunun nedeni bu unsurların böbrek ve idrar yolu sorunlarının göstergesi olabilmesidir.
• Kan testi:  Bazı kan testleri kreatinin ve kan üre nitrojeni değerlerini ve eğer böbreğinizde bir sorun varsa kan dolaşımında oluşan atıkları ölçmek için sizden istenilebilir. Doktorunuz bedeninizdeki enzim seviyesine ve diyabetinizin olup olmadığını kontrol etmek için sizden bir kan örneği alabilir.

İdrar Rengi Değişimi Tedavisi:

İdrar renginin belli bir tedavisi yoktur, doktorunuz bu duruma sebebiyet veren bulguları tespit edip onlara müdahale ederek bu sorunu çözecektir.

İdrar renginiz koyu ve daha yoğun kokuya sahip ise vücudunuzun su seviyesinin düşük olduğunu gösterir, bu durumda başta su olmak üzere sıvı tüketiminizi arttırmanız gerekmektedir.

Unutmayın su tüketmek her zaman sağılığınız için faydalıdır, sürekli olarak günde 3 litreye kadar su içebilirsiniz ve bu vücudunuzdaki toksinlerin daha hızlı atılmasına ve özellikle cildinizin gençleşme ve canlanmasında etkili olacaktır.

Kaynak: Bilimin Sesi