Dünyada 20. yüzyılda insanların ortalama boyu neredeyse 20 cm uzadı.
Bilim insanları, günümüzde insanların boyunun daha hızlı uzaması ve ergenliğe daha erken girmelerinin beyindeki bir sensörden kaynaklandığını açıkladı.
Dünyada 20. yüzyıl boyunca insanların beslenme alışkanlıkları ve sağlığı iyileştikçe boyları da neredeyse ortalama 20 cm uzadı.
Ancak bugüne kadar bunun sebebi belirlenememişti.
İngiltere'de araştırmacılara göre bu yeni keşif, gecikmeli büyüme sorununa çözüm ve kas kütlesi geliştirmeye destek olacak ilaçların üretilmesine sebep olabilir.
Bilim insanları uzun zamandır kaliteli gıdaya düzenli bir şekilde erişimi olanların ergenliğe daha erken girdiğini ve boylarının daha çok uzadığını biliyordu.
Örneğin Güney Kore fakir bir ülke olmaktan çıkıp gelişmiş ülke statüsüne geçtiğinde yetişkin boy ortalamasında olağanüstü artış gözlemlendi. Diğer yandan Güney Asya ve Afrika'nın bazı bölgelerinde insanların boy ortalaması neredeyse hiç artmadı.
Gıda-üreme-büyüme
Bilim dünyasında tükettiğimiz gıdalardan vücudun besinsel durumunu bildiren ve fiziksel büyümeye yol açan bazı sinyallerin beynin içindeki hipotalamus bölgesine gönderildiği biliniyor.
İngiltere'deki Cambridge Üniversitesi'nin öncülük ettiği ve Doğa (Nature) isimli bilim dergisinde yayımlanan çalışma, bu sürece yol açan beyin reseptörünü keşfetti.
İngiltere'deki Queen Mary ve Bristol, ve ABD'de Michigan ve Vanderbilt üniversiteleri de çalışma grubunun bir parçası.
MC3R ismi verilen beyin reseptörü, gıda, üreme ve büyüme üçlüsü arasındaki en önemli bağlantı noktası.
Çalışmanın yazarı Cambridge Üniversitesi'nden Prof. Sir Stephen O'Rahilly, reseptörün vücudumuza çok keyifli olduğumuzu ve bol miktarda yemeğe erişimimizin olduğu mesajını verdiğini ve ardından bir an önce büyüyüp, ergenliğe girip üremesini tavsiye ettiğini anlattı.
"Bu anlamadığımız sihirli bir süreç değil, nasıl olduğunu ve sinyallerin nasıl hareket ettiğini biliyoruz."
Araştırmacılar, İngiltere'de insanların sağlık ve genetik bilgilerinin bulunduğu bir veritabanını kullanarak yaklaşık 500 bin gönüllünün genetik yapısını inceledi.
Çalışmada beyin reseptörünün yeterince iyi çalışmadığı insanların ergenliğe daha geç girdiğini ve genelde daha kısa boylu olduğu saptandı.
Üstelik genleri mutasyona uğramış ve böylece beyin reseptörü düzgün çalışmayan çocukların da yaşıtlarından daha kısa ve zayıf olması sürecin erken yaşta başlayabileceğinin göstergesi.
Çalışmada sırasında olağanüstü bir vakayla da karşılaşıldı. MC3R geninin iki kopyasında da mutasyon bulunan birinin ergenliğe ancak 20 yaşında girdiği ve çok kısa boylu olduğu görüldü.
Gelecekte kullanılabilecek ilaçlar
Araştırmacılar bu durumun sadece insanlarda değil, deney yaptıkları farelerde de görüldüğünü söyledi.
Keşfin ergenlik süreci ve büyümeyle ilgili zorluklar yaşayan çocuklar, ve aynı zamanda çeşitli kronik hastalıklar yüzünden zayıf kalan ve kas kütlesi geliştirmek durumundaki insanlara yardımcı olabileceği düşünülüyor.
"Gelecekte yapılacak çalışmalar, MC3R reseptörünü aktive eden ilaçların vücuttaki kalorileri hastanın fiziksel işlevselliğini iyileştirmek amaçlı kaslara ve yağsız dokulara yönlendirebilir mi diye araştırmalı." diyor Prof. O'Rahilly.
İştahı kontrol eden MC4R isimli bir başka beyin reseptörü bilim insanları tarafından keşfedilmişler arasında. Beyninde MC4R eksikliği olanlar genelde obez oluyor.
İnsanların boyu daha ne kadar uzayabilir?
Boy uzaması insanlar genetik sınırlarına ulaştıklarında duruyor.
Genel sağlık ve beslenme alışkanlıkları bu sınıra ulaşıp ulaşılmayacağını belirleyen başlıca faktörlerden.
Daha fakir ailelerin çocukları yeterince kalori tükettiklerinde aile genlerinden gelen boy seviyesine ulaşabiliyorlar.
Uzun boylu insanlar ise genelde daha uzun yaşıyor ve kalp hastalığı geçirme ihtimalleri düşük oluyor.
Avrupa'da birçok ülkede 100 yıldır insanların boyları hızla artmıştı.
Güney Koreli kadınlar ve İranlı erkekler de son 100 yılda hızla uzamışlardı.
Dünyadaki en uzun insanlar Hollanda'da doğan erkekler (Ortalama 182cm). En kısa kadınlar ise Guetamala'da doğan kadınlar (Ortalama 140cm).
Kaynak: BBC Türkçe
