The Independent'ta Sophie Gallagher imzasıyla yer alan haber, gazetenin Türkçe internet sitesinde Umut Can Yıldız tarafından Türkçe'ye çevrildi:
Cerrahi maskeler, hastanelerde ilk kez 1700'lerin sonunda kullanılmaya başlandı ancak halk tarafından kullanımı 1919'da yaşanan İspanyol gribi salgınıyla birlikte başladı.
Hastane koğuşları ya da ameliyathane gibi klinik uygulamalarda kullanım için tasarlanan bu maskelerin başlıca işlevi, gözle görülür püskürtüleri ve sıvı sıçramalarını engellemek.
TALEP ÇOK YÜKSEK
Reuters'in haberine göre bugün Çin'de cerrahi ağız maskesi için toplam talep günde 200 milyon maskeye ulaştı. Sosyal medyadaki görseller çok sayıda kişinin bu maskeleri kamusal alanlarda ve havalimanı ya da tren istasyonu gibi büyük kalabalıkların bulunduğu ulaşım merkezlerinde taktığını gösteriyor.
TÜRKİYE'DEN MASKE İSTEDİLER
Öte yandan Çinli yetkililerin son 10 gün içinde Türkiye'deki medikal firmalardan 200 milyon maske talebinde bulunduğu öğrenilmişti.
İNTERNETTE DE SATIŞTA
İngiltere'de de az görülse bile insanlar benzer şekilde ağız maskesi satın alıyor, mesela işlek caddelerde mağazaları bulunan eczane zinciri Boots, altılı paketlerde "emniyetli ve sağlıklı" cerrahi ağız maskelerini satıyor. İnternet mağazası Amazon'da ise "anti-virüs grip" maskesi ismiyle listelenen bir ürün tükenmiş gözüküyor.
GERÇEKTEN KORUYOR MU?
The Independent'a konuşan, İngiltere Halk Sağlığı Merkezi'nde(PHE) yeni ortaya çıkan enfeksiyonlar ve zoonotik hastalıklardan (insanlar ve hayvanlar arasında yayılan hastalıklara verilen isim) sorumlu birimin başında bulunan Dr. Jake Dunning, vatandaşların ağız maskesi takmasının "geniş ölçekli faydası bulunduğuna dair çok az kanıt" bulunduğunu ifade etti.
Dr. Dunning, maskelerin neden etkili olmadığının bir dizi nedeni bulunduğunu açıklıyor.
"Ağız maskeleri etkili olmaları için doğru şekilde takılmalı, sıklıkla değiştirilmeli, uygun şekilde çıkarılmalı, güvenli şekilde atılmalı ve iyi genel hijyen davranışlarla birlikte kullanılmalı."
ÇOĞU FİLTRELİ DEĞiL
Takılan ince ağız maskelerinin büyük kısmı, havadaki bulaşıcı parçacıkları filtrelemek için solunum filtresi bulundurmuyor.
Eğer maske uygun şekilde takılmazsa ve gevşek duruyorsa, bu da bakterilerin (ya da virüslerin) kolayca burun ya da ağza ulaşabileceği anlamına geliyor. Uzmanlar aynı zamanda koronavirüsünün vücuda göz yoluyla da girebileceği konusunda uyarıyor.
Kullanıcılar başlangıçta bu kuralların tümünü yerine getirseler bile araştırmalar, kullanıcıların uzun süre boyunca maske takması halinde gittikçe dikkatsizleştiklerini ve bunları yerine getirmeyi azalttıklarını gösteriyor.
MASKEYİ KULLANIREN, KULLANIM ŞARTLARI YERİNE GETİRİLİYOR MU?
2008'de hakemli tıp dergisi International Journal of Infectious Diseases'de yayımlanan bir çalışma doğru maske kullanımı şartlarına "uygunluğun" yüzde 50'nin altında kaldığını, yani araştırmaya katılan kişilerin yarısının kendilerine tarif edilen biçimde takmadığını gösteriyor.
"MASKELERİN ETKİLİ OLUP OLMADIĞINA İLİŞKİN AZ KANIT BULUNUYOR"
Diğer sağlık kuruluşları da İngiltere Halk Sağlığı (PHE), Galler Halk Sağlığı (PHW) ve ABD Ulusal Aşılama ve Solunum Hastalıkları Merkezi'nin (NCIRD) bildirdiklerini tekrarlıyor ve vatandaşların ağız maskesi takmasının gerekliliğine dair yetersiz düzeyde kanıt bulunduğunu doğruluyor.
The Independent'a konuşan, Londra Üniversitesi Hijyen ve Tropikal Tıp Fakültesi'nden uluslararası kamu sağlığı profesörü Jimmy Whitworth şunları ifade etti: "Çok etkili olduklarına dair az miktarda kanıt bulunuyor. Eğer bir virüs taşıyor ve bulaştırmak istemiyorsanız, herhangi bir şey kapmaktan korunmaya göre çok daha faydalılar."
SARS SIRASINDA DA GÜNDEME GELDİ
Asya'da yine yaygın biçimde maske takılan SARS salgınının ardından 2014'te gerçekleştirilen bir araştırma maskelerin etkili olup olmadığına ilişkin sonuçların yetersiz olduğunu göstermişti. Bu raporda şu cümle yer alıyordu: "Solunum koruması üzerine çalışmaları inceleyen sistematik değerlendirmede sonuçların tutarsız olduğu görüldü."
AĞIZ MASKESİNİN YERİNE NE YAPILMALI?
Dr. Dunning, bulaşıcı hastalıklara yakalanmaktan endişelenen kişilerin alabileceği daha etkili önlemler bulunduğunu ve bunların arasında "iyi düzeyde kişisel, solunumsal ve el hijyenin" yer aldığını söylüyor.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) DSÖ; ellerin alkol bazlı el dezenfektanlarıyla ya da sıcak su ve sabunla sıklıkla yıkanmasını, hapşırırken veya öksürürken ağız ve burnun dirsekle ya da bir mendille kapatılmasını, ateşi olan veya öksüren kişilerle yakın temastan kaçınılmasını öneriyor.
DSÖ aynı zamanda ateşi çıkan, öksüren ve solunum zorluğu yaşayan kişilerin tıbbi yardım için başvurmasını ve seyahat geçmişini sağlık görevlileriyle paylaşmasını söylüyor. Aynı zamanda hastalıktan etkilenen bölgelerde canlı hayvanlarla ve canlı hayvan pazarlarında hayvanlarla teması olan yüzeylerle doğrudan ve önlem almadan temasa geçmemeli.
Ayrıca çiğ veya az pişmiş hayvan ürünlerini yemekten kaçınılmalı ve çiğ et, süt veya sakatatla uğraşırken yiyeceklerin pişmemiş olanlarla temasını engellemek için özen gösterilmeli.
Boots şiketi adına konuşan bir sözcü şunu ekledi: "Antiviral el sabunları ve jeller de korunmak için etkili olabilir."
