Koronavirüs 1 yıldan fazla süredir hayatımızın içinde olumsuz yönde etkilemeye devam ediyor. Ölüm ve vaka sayılar global olarak önlenemezken, ürküten gelişmeleri de beraberinde getiriyor. Henüz Kovid-19 virüsüne etkin olarak ilaç ve aşı bulunabilmiş değilken virüs bakterilerinin boyut değiştirerek yayılıyor. Hal böyleyken bilimsel açıklamanın yanı sıra insanların aklına gelen bir başka soru da ‘Mutasyon' nedir?
MUTASYON NEDİR?
Mutasyon ya da değişinim, bir canlının genomu içindeki DNA ya da RNA diziliminde meydana gelen kalıcı değişmelerdir. Varyant ise mutasyonla gelişen yeni virüse denir.
Mutasyonlar, genel olarak germ hattı mutasyonları ve somatik mutasyonlar olmak üzere ikiye ayrılır. Doku hücreleri içinde gerçekleşen bir mutasyon, kalıtsal olamayacağı için kuşaktan kuşağa aktarılmaz. Bedensel (somatik) mutasyonlar bu anlamda kalıtsal değildir. Eşey (üreme) hücresi mutasyonları, diğer ismiyle germ hattı mutasyonları ise kalıtsaldır ve bir sonraki nesillere aktarılır.
Mutasyonlar, kalıtsal materyalin normal kombinasyonunu değiştirmeyen, kalıtsal yapıda meydana gelen bütün değişikliklerdir. Mutasyon terimi genel olarak,
* Kromozom yapısının değişmesini,
* Kromozom sayısının değişmesini,
* Genlerdeki değişiklikleri kapsar.
Tıbbi Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Pınar Çıragil mutasyona ilişkin merak edilenleri Sözcü okurları için yanıtladı.
1 – MUTASYON VE VARYANT NEDİR?
Mutasyon virüsün genel yapısındaki değişikliklerdir. Varyant ise mutasyonla gelişen yeni virüse denir.
2 – VİRÜSTE BUGÜNE KADAR KAÇ DEĞİŞİKLİK SAPTANDI?
Dünya Sağlık Örgütü tarafından verilen bilgilere göre, 68 ülkeden 10.022 SARS COV-2 genomunun analizinin yapıldığı bir çalışmada, 5775 farklı varyant olduğu saptanmış ve bunların içinde de tanımlanan en yaygın türün aşı etkinliğini etkileyebilecek olan D614G varyantı olduğunu belirlenmiştir. Aralık 2020'de İngiltere'den bildirilen varyant VUI-202012/01- “İncelenmekte olan varyant” olarak adlandırıldı ve bu varyantta 17 değişiklik ya da mutasyon saptandı.
