Bütün insanların vücudunun çoğunu kaplayan kan, tıp literatüründe gruplara ayrılır. Farklı isimlerle türleri belirtilen kan grubuna ad vermek için ABO sistemi denilen bir sistem var. Herkesin bildiği kan grupları bellidir ve bunlar; A, B, AB, 0 gibi genel gruplardır. Fakat bu gruplardan da öte; bilinmeyen, çok duyulmayan ve çok az insanda rastlanan bir grup daha mevcut.
Dünyada yalnızca 43 kişide tespit edilen bu kan grubunun ismi Rh-null'dur. Ancak bu kan grubu halk arasında ‘Altın kan' olarak da adlandırılır. Peki, Altın kan nedir, özellikleri nelerdir? Altın kan kimlerde bulunur? Altın kan belirtileri neler? İşte Altın kan ile ilgili bilinmesi gerekenler…
Tıpta bilimsel olarak bilinen Rh-null (Rhesus null), dünya üzerinde çok az insanda görüşmesi ve çok değerli olması nedeniyle daha çok altın kan olarak isimlendirilir.
İnsanlar genelde kan grubu denilince akıllarına; A, B, AB ve O olarak adlandırılan dört ana kan grubunu getiriyorlar. Bu gruplandırma, kırmızı kan hücresinin uyumlu olmayan birine verilmesi durumunda bir bağışıklık tepkisini tetikleyecek olan A ve B antijenlerinin varlığı ile belirlenir.
Kan grupları özellikler nelerdir?A kan grubunda A antijeni bulunur, B kan grubunda B antijeni bulunur, AB kan grubunda her iki antijen de bulunur ve O kan grubunun hiçbir antijen bulunmaz.
A ve B antijenlerine ek olarak, kırmızı kan hücrelerinde bulunan ve varlığı veya yokluğu bir kan grubunun pozitif (+) veya negatif (-) olup olmadığını belirleyen, Rh faktörü adı verilen başka proteinler de vardır.
Aslında 61 kan grubu antijeni (Rh antijenleri) olmasına rağmen, negatif/pozitif ayrımı, bir Rh antijeni olan Rh(D) antijeninin yokluğunu veya varlığını belirtir.
Bir kişi yalnızca uyumlu kan antijenleri olan birine kan verebilir. Yani, Rh− kanı olan kişiler, Rh− proteini bulunmadığı için hem Rh− hem de Rh+ alıcılarına kan verebilir. Ancak Rh+ kanı olanlar Rh− alıcılarına kan veremez.
Farklı popülasyonlar arasında bazı farklılıklar olsa da Rh pozitif, Rh negatiften çok daha yaygındır.
O tipi negatif kan, burada bahsedilen antijenlerin hiçbirine sahip değildir, bu sebeple de verildiği kimseden bir bağışıklık tepkisi tetiklemez ve evrensel kan grubu (bir diğer ismiyle genel verici) olarak tanımlanır. Peki altın kan nedir, özellikleri nelerdir? Altın kan (Rh-null) nedir?
Altın kan herhangi bir Rh antijeni içermez. Bu kan grubuna sahip kişilerin genlerinde bu proteinlere veya proteinleri oluşturacak mutasyonlara rastlanmaz. Dolayısıyla her birinden yoksundurlar.
Cleveland Clinic, yayımladığı bir makalesinde altın kan grubu için şu önemli bilgiyi paylaşıyor: Dünyanın en nadir kan gruplarından biri Rh-null adıyla bilinen bir kan grubudur. Bu kan grubu, Rh antijenlerinin hiçbirini barındırmadığı için Rh negatifinden farklıdır. Bu kan grubuna sahip olan 50'den az insan var. Bazen “altın kan” olarak da isimlendirilir.
İlk altın kan vakası 1961 tarihinde Yerli bir Avustralyalı kadında tespit edildi. O zamandan beri düzinelerce çok nadir vaka tespit edildi ve bilim insanları bu sayının dünya üzerindeki 6 milyon insanda 1 civarında olduğunu öne sürüyor. Altın kan grubuna sahip insanlar hakkında net sayıyı kesin olarak kimse bilmese de sadece 43 kişide doğrulanmış vaka var.
Altın kan özellikleri nelerdir?
Kan grubu kalıtsaldır ve Altın kan grubu da aynı kalıtsal özelliği gösterir.
Her ebeveynden miras kalan RHCE geninde bir mutasyon olduğunda, otozomal resesif kalıtım olarak bilinen nadir bir olayın gerçekleşmesiyle, yani bir kişinin her bir ebeveynden bir adet olmak üzere mutasyona uğramış genin iki kopyasını aldığında ortaya çıkar.
Rhnull kan, bağışıklık sistemi için alarm oluşturabilecek herhangi bir antijenden yoksun olduğundan dolayı, Rh sistemi içinde nadir kan gruplarına sahip herkes için "evrensel" kan (gerçek genel verici) olarak kabul edilir. Bu, Rhnull'un kan nakli için büyük bir potansiyele sahip olduğu anlamına gelir.
Aynı zamanda, hamile bir kişinin kanındaki antikorların bebeğin kan hücrelerine saldırdığı bir durum olan Rhesus hastalığını önlemek için kullanılan immünoglobulin bazlı ilaçların geliştirilmesi gibi biyomedikal araştırmalarda da kullanılmıştır.
Ancak, Rhnull kanına sahip olmak bazı ciddi sorunlara neden olabilir. Bir Rhnull taşıyıcısının kan nakline ihtiyacı varsa, Rhnull kanı ile uyumlu bir donör bulmak son derece zor olacaktır. Altın kan sahibinin vücudunun alışık olmadığı bir grup Rh antijeni içereceğinden dolayı başka herhangi bir kan grubu ile uyumsuzdur.
Ayrıca bazı sağlık komplikasyonları ile de bağlantılıdır. Rh proteinlerinden yoksun kırmızı kan hücreleri, kolayca yırtılmalarına veya "sızmalarına" neden olabilecek yapısal anormalliklere sahiptir.
Altın kan kimlerde bulunur?Rhnull ilk vakası 1961'de yerli bir Avustralyalı kadında tespit edildi. O zamandan beri dünya çapında 6 milyon insanda 1 civarında görüldüğü tahmin edilen altın kanın net olarak kaç kişide olduğu kesin olarak bilinmese de 43 kişide kesin olarak varlığı doğrulanmış. Altın kan grubunun belirtileri nelerdir?
Rh null veya altın kan grubuna sahip kişilerde genellikle: Doğumdan beri hafif ila orta derecede hemolitik anemi : Bu, kırmızı kan hücrelerinin daha hızlı yok olmasına yol açar. Bu durum da hemoglobin seviyelerinin düşük olmasına, solgunluğa ve yorgunluğa neden olabilir . Nedeni RBC'lerdeki yapısal kusurlardır. Ağız benzeri veya yarık benzeri şekil, Kırmızı hücrelerin daha az elastik yapısı, Anormal kırmızı hücre örtüsü, Rh antijeni eksikliğinden dolayı artan kırılganlık, Kan hücresi hacminde değişiklik görülebiliyor.
342 kan grubu antijeninden 160 kadarı çok yaygın. Eğer yüzde insanların yüzde 99'unun sahip olduğu bir antijen sizde yoksa, kanınız nadir olarak düşünülüyor.
Var olan en nadir kan tipi ise Rhnull kanı. Bu tipin Rh sisteminde (ki bu en geniş kan grubu sistemi) hiç antijen bulunmuyor.
