ABD Başkanı Donald Trump, önceki gün Beyaz Saray'da düzenlediği basın toplantısında, birkaç haftadır Kovid-19 tedavisinde etkili olduğu gerekçesiyle önlem amaçlı "hidroksiklorokin" kullandığını, bunu kendisinin istediğini ve doktorlarının da itiraz etmediğini açıkladı.

Bu açıklamasıyla ABD kamuoyunda gündem olan Trump dünyadaki bazı kesimlerin de tepkisini çekerken, söz konusu ilacın Kovid-19'u önlemede etkili olduğuna ilişkin bilimsel bir kanıt olmadığı da biliniyor.

Uzmanlar da doz sınırlaması yapılmadığında belirli yan etkileri bulunan bu ilacın hekim kontrolü dışında kullanılmaması gerektiğini belirtiyor.

- "DOKTOR KONTROLÜ DIŞINDA ALINMASI SON DERECE SAKINCALI"

İstanbul Üniversitesi (İÜ) İstanbul Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Tufan Tükek, AA muhabirine, "hidroksiklorokin"in ilk başta sıtma ilacı olarak çıktığını fakat Türkiye'de sıtma çok görülmediği için yaygın kullanılmadığını anlattı.

İlacın şu anda esas kullanım alanının romatoloji olduğunu, Romatoid Artrit ve Lupus gibi iltihaplı romatizmalarda çok kullandıklarını dile getiren Tükek, romatolojik alanlarda ilacın etkili olduğunu, çok ciddi yan etkisini görmedikleri söyledi.

Prof. Dr. Tükek, koronavirüs vakalarının görülmesiyle hastalığın erken döneminde bu ilacın, "hücrenin içerisine giren virüsün çoğalmasını engellediğinin in vitro olarak yani vücut dışında gösterildiğinin" haberi yapıldıktan sonra Çin'le beraber Türkiye'de de yaygın kullanımına başlandığını kaydetti.

Yaklaşık 2 ay önce bu ilacın, "Hasta olmayanlarda profilaktik amaçlı kullanılsın mı?" tartışmalarının yapıldığını aktaran Tükek, şöyle konuştu:

"Türkiye'deki hekimlerin çoğunluğu tartışmanın sonucunda şöyle bir karar aldı. 'Bu ilacın profilaktik olarak yani hastalanmadan önce kullanılmasının bir yarar getirmeyeceği ya da çok gereksiz olacağı, birtakım yan etkileri nedeniyle de zararlı olabileceği.' şeklinde bir düşüncemiz oluştu. İlacın en önemli yan etkisi, ani ölüm. Bundan daha ötesi yok. Bir anda kalp durabilir. Özellikle 'QT mesafesi' dediğimiz EKG'de sağlıkçıların bildiği bir mesafe vardır ki o mesafe uzadığı zaman ciddi hayata mal olan aritmiler meydana gelebilir. Bu yüzden doktor kontrolü dışında alınması son derece sakıncalı. Bir de bu ilacın koruyuculuğu da ispatlanmış değil. Boşuna hem ilacı almış hem de kendilerine zarar vermiş olacaklar."

- KOVİD-19 TEDAVİSİNDE BELLİ BİR DOZDA KULLANILIYOR

Trump'ın ilaca ilişkin söylemlerini mantıklı bulmadığını ifade eden Tükek, 2 ay önce Türkiye'de de böyle bir kullanım şekli olduğunu şimdi ise Amerika'nın bunu yaşadığını söyledi.

Prof. Dr. Tükek, koronavirüs tedavisinde ilacın belli bir dozda kullanıldığına dikkati çekerek, "Standartlara giren bir dozu var. Bakanlığın protokolünde de var. Yükleme dozu, arkasından tedavi dozu, 5 ya da 10 gün hastalık durumuna göre uyguluyoruz. Onun ötesinde de kullanılmasını önermiyoruz. Hastalık bulguları taşımadan ya da Kovid pozitif olmadan kullanılmasının hiçbir anlamı yok ve zararı olabilir." dedi.

Ani ölüm vakalarının bu ilaçtan kaynaklandığına yönelik duyumlar aldıklarını aktaran Tükek, şunları kaydetti:

"Sebebini araştırdığımızda aniden ölen kişinin yakınlarına artık bunu da soruyoruz. 'Acaba bu ilacı alıyor muydu?' diye. Bireysel olarak ilacı kullanıp ölen olabiliyor ama ispatlanabilmiş değil. Kalp krizi mi geçirdi yoksa bu ilaçtan mı öldü? Onu şu an söylemek zor. Çok geniş bir çalışma yapmak lazım. Bilinen bir özelliği bu. Tabii bu ilaçtan da çok korkmamak lazım. Bu sefer de hastalar kesebilir. O da çok istemediğimiz bir şey. Kullanımı gerekiyorsa doktor kontrolü altında, EKG kontrolleriyle alınabilir. Hastayken almak önemli ama hasta değilken almanın bir anlamı yok."

- "ENFEKSİYONU ENGELLEYİCİ OLDUĞU NET DEĞİL, BİLİMSEL VERİYE İHTİYAÇ VAR"

Sağlık Bilimleri Üniversitesi (SBÜ) Öğretim Üyesi ve Farmakoloji Uzmanı Doç. Dr. İsmail Mert Vural, klorokin ve hidroksiklorokinin 1950'lerden beri sıtma, Sistemik Lupus Eritematozus (SLE), Romatoid Artrit, Sjögren Sendromu ve diğer bağ dokusu hastalıklarının tedavisinde kullanıldığını anlattı.

Klorokin ve hidroksiklorokinin Kovid-19'un hücrelere girişini ve çoğalmasını önlediğine, ani sitokin salınımını engelleyerek doku hasarı oluşumunun önüne geçtiğine dair bilgiler bulunduğunu belirten Vural, ayrıca bağışıklık sistemini modüle ederek sorumlu olduğu inflamasyon, ağrı ve ateş gibi belirtileri de baskıladığını aktardı.

Doç. Dr. Vural, klorokin ve hidroksiklorokin ile ilişkili klinik öncesi çalışmalar ve bazı kısıtlı klinik veriler umut vadediyor olsa da yapılan çalışmaların henüz çok sınırlı olduğunun altını çizerek, şöyle devam etti:

"Öte yandan, bu ilacın beklenildiği gibi etkili olmadığına dair de kısıtlı çalışmalar bulunmaktadır. Var olan klinik çalışmalar durumu ciddi olan Kovid-19 hastaları üzerinde uygulanmıştır. Ülkemizde bu ilaç ilk günden beri Kovid-19 enfeksiyonu olan hastalarda kullanılmaktadır. Türkiye'de dünyadan farklı olarak tedaviye erken başlanmaktadır. Tedaviye başlanma zamanı ve hastanın genel durumu da tedavi başarısını etkileyebilmektedir. Sağlık Bakanlığı tarafından oluşturulan tedavi algoritması güncel klinik veriler doğrultusunda güncellenebilmektedir. Klorokin ve hidroksiklorokinin, Kovid-19 ile bulaş olmadan veya bulaş olduktan hemen sonra yüksek riskli sağlık çalışanlarında ya da toplumda enfeksiyonu engelleyici (profilaktik) olarak kullanılmasının getireceği sonuçlar ise henüz bilinmemektedir. Bununla ilgili de klinik çalışmalar yapılmaktadır. Ülkemizde bulaş riski yüksek olan sağlık çalışanları belirlenmiştir ve bu ilaç sadece onlarda profilaktik olarak kullanılmaktadır. Profilaktik olarak kullanımı ve bu kullanımda faydalı olup olmayacağı da net değildir. Bu konuda daha çok bilimsel veriye ihtiyaç vardır."

- "KALPTE CİDDİ YAN ETKİLERİ OLABİLİR"

Doç. Dr. İsmail Mert Vural, klorokin ve hidroksiklorokin ilaçlarının yan etkilerine ilişkin şu bilgileri paylaştı:

"Kullanım dozuna bağlı olarak kalpte aritmi gibi ciddi yan etkilere, uzun süre kullanımında gözde yan tesirlere neden olabileceği bilinmektedir. Kalpte aritmi yapma potansiyeli olan diğer ilaçlarla beraber kullanıldıklarında risk artmaktadır, bu yan etki hasta kaybına neden olabilecek düzeydedir. Ayrıca dozu, uygulama süresi ve tedaviye direnç gelişip gelişmediği konusunda net bilgi bulunmamaktadır. Bu nedenle, klorokin ve hidroksiklorokinin hekim kontrolü altında, Kovid-19 tanısı konmuş hastalarda yakın izlem koşullarında kullanılması önemlidir. Ülkemizde bu ilacın eczanelerden satışı kısıtlandırılmış ve kontrol altına alınmıştır."