Erzurum Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Dilek Okuyucu, 10 kişilik lisansüstü araştırmacı grubuyla tarihi merkez Yakutiye ilçesindeki 800 ile 600 yıllık Üç Kümbetlerin yapısıyla ilgili inceleme başlattı. Yakutiye Belediye Başkanı Mahmut Uçar, tarihi binanın elektro kardiyografisinin (EKG) çekildiğini, çıkacak sonuca göre çalışma yapacaklarını söyledi.
Yakutiye Belediyesi'nce 2021 yılında ilan edilmesi planlanan Saltuklu Yılı etkinlikleri öncesi, Saltuklular döneminden kalan Üç Kümbetlerle ilgili inceleme başlattı. Depreme dayanıklılığı konusunda inceleme yapmak amacıyla hazırlanan proje kapsamında ETÜ Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Dilek Okuyucu ve 10 kişilik lisansüstü araştırmacı tarihi yapıya sensörler yerleştirdi. Sensörler aracılığıyla binada hareketliliği inceleyen Okuyucu ve araştırmacı grup, çıkacak sonucu Yakutiye Belediyesi'ne rapor olarak verecek.
'SENSÖRLERLE YAPILARI İNCELİYORUZ'
Saltuklu Emiri Emir Saltuk tarafından 800 yıl önce yaptırılan bir kümbet ile 200 yıl sonra inşa edilen 2 kümbeti incelediklerini belirten Dr. Öğretim Üyesi Dilek Okuyucu, bu alanda ilk kez böyle bir çalışma yapıldığını söyledi. Kümbet yapılarının deprem davranışını teknik olarak model analiz yaptıklarını ifade eden Okuyucu, "Nasıl ki hepimizin nabzı, kalp ritmi varsa yapıların da var. Biz buna yapıların periyodu, yapının modal davranışı parametreleri diyoruz. Üç Kümbetler yapılarına sensörler bağlayarak nabzı yani modal davranış parametlerini elde etmeye çalışıyoruz. Buradaki temel gayemiz kümbet yapılarının davanışını ve 600-800 yıllık çok az müdahale görmüş yapıları inceliyoruz. Erzurum depremselliği yüksek bir bölge. Özellikle 1850-1870 yılları arasında çok yıkıcı depremlerin olduğu bir bölge. Bu yapılar depremlerde ayakta kalmışlar, ufak, tefek hasarlarla atlatmışlar. Bizler bu yapıları çalışarak, onlardan bilgi alıyoruz" diye konuştu.
2 kümbetteki sensörlü incelemenin tamamlandığını son olarak Saltuklu Devlet Başkanı Emir Saltuk'un türbesini incelediklerini belirten Okuyucu, lisansüstü araştırmacıların bu konuyu tez haline getireceklerini de söyledi.
'ÜÇ KÜMBETLERİN EKG'SİNİ ÇEKİYORLAR'
Dr. Öğretim Üyesi Dilek Okuyucu ve araştırmacıların çalışmalarına katılan Yakutiye Belediye Başkanı Mahmut Uçar, kendisinin de bir hekim olduğunu belirterek, "Şu anda bir insanın sağlık durumunu ölçerken uyguladığımız elektro kardiyoğrafi (EKG) sistemi uygulanıyor. Biz EKG ile insanın dinamizmini, fizyolojisini analiz ediyoruz, hocalarım da burada yapıya hasar vermeyen dış bir ölçüm cihazıyla sensörler yerleştirerek binanın bir nevi EKG'sini çekiyorlar. Bu da bizlere çeşitli şeyler verecektir. Çıkacak rapora göre sonrasında yapmamız gereken, almamız gereken önlemler varsa 800 yıldır ayakta kalan yapıyı inşallah 800 yıllar daha ayakta kalması için bizler de gereken desteği sağlayacağız" dedi.
ÜÇ KÜMBETLER
Üç Kümbetler, Anadolu'da bulunan anıt mezarların en güzel örnekleri arasında yer alıyor. Üç Kümbetten en büyüğünün Emir Saltuk'a ait olduğu ve 12'nci yüzyılın sonlarında yapıldığı sanılıyor. Diğer kümbetlerin 14'üncü yüzyılda inşa edildikleri tahmin ediliyor.