İstanbul Medipol Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hakan Doğan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, çip krizinin her ne kadar otomotiv endüstrisi gibi spesifik alanlarda daha yoğun hissedilse de aslında oto endüstriden akıllı telefonlara, oyun konsollarından elektrik enerjisi çeviricilerine kadar tüm elektronik alanlarda etkili olduğunu söyledi.

“Firmalar, envanterlerinde bulunan ürünler ve çipler ile idare edecektir”

Krizin, sadece spesifik bir ürün gamı veya elektronik alan ile sınırlı olmadığını belirten Doğan, şu değerlendirmede bulundu:

"Oto endüstrisinde daha fazla hissedilmesinin temel sebebi pandemi başlangıcında araba üreticilerinin talebin azalacağını düşünerek siparişleri azaltması ve iptal etmesi sonucu üretimin yavaşlaması ancak gerçek hayatta talebin yüksek kalmasıdır. Çip krizinin son kullanıcıya en belirgin etkisi, arz talep dengesinin bozulması nedeniyle fiyatların artacak olmasıdır ve bu artış çoktan başlamıştır. Bunun yanı sıra ürünlerin bulunmaması veya uzun tedarik süreleri gibi sonuçlar oluşacaktır. Firmalar, ürünlerinin daha gelişmiş versiyonlarını geciktirmekte, envanterlerinde bulunan ürünler ve çipler ile idare edecektir."

“Çin şirketleri stok yaptı”

ABD ve Çin arasında yaşanan anlaşmazlıklara da değinen Doğan, "ABD ve Çin arasındaki politik kriz ve ABD'nin SMIC gibi Çin menşeli üreticileri yasaklaması nedeniyle TSMC ve Samsung gibi Tayvan ve Güney Kore üreticilerine yönelme ve bu üreticilerin halihazırda doluluklarının yüksek olması arzın talebi karşılayamamasına neden olmuştur. Aynı politik sebeplerden Çin bazlı teknoloji firmaları, yasaklar başlamadan taleplerini artırmış ve çip envanterlerini doldurmaya çalışmıştır. Bu da yine çip arzının talebi karşılayamamasını sağlamıştır. Son yıllarda Tayvan'da olan kuraklık ve çip üretiminde çok fazla miktarda su kullanılması da üretimin yavaşlamasına sebep olmuştur." ifadelerini kullandı.

"Bu kriz doğru planlama ile çözülecektir"

Yeni yatırımların başladığını ifade eden Doğan, Intel'in, 20 milyar dolar harcayarak iki üretim tesisi yapmayı planladığını ve yatırıma başladığını anlattı. Doğan, "Bu kriz doğru planlama ile çözülecektir. Tek sorun, ne kadar kısa sürede bu çözümün olgunlaşacağıdır. Çip krizi, teknoloji firmalarını krize sokmaktan çok talep patlaması sayesinde önlerini açacaktır. Ayrıca bu, sektörün ne kadar önemli ve önünün açık olduğunun kanıtıdır." dedi.

Çip krizinin akademik bilim dünyasına etkisinin dolaylı yoldan olabileceğine dikkati çeken Doğan, "Akademik çalışmalarda, seri üretimden çok prototip üretimi veya fikrin kanıtlanması asıl olduğu için küçük sayılarda üretimler yapılmaktadır, bu yönden etki az olacaktır. Ancak akademik çalışmalarda firmaların katkısı ve desteği büyük olduğundan firma gelir giderlerinde oluşan dalgalanmalar akademik faaliyetlere yansıyabilecektir." diye konuştu.

Küresel çip krizi

Küresel Kovid-19 salgını nedeniyle çip arz-talep dengesindeki değişim ve çiplerin ham maddesi olan silisyumun en büyük üreticisi olan Çin'de yaşanan kuraklık, teknoloji ile ilgili birçok sektörde çip krizini gündeme getirmişti.

ABD'li danışmanlık firması AlixPartners'ın son verilerine göre, çip krizinin otomotiv sektöründe neden olacağı hasarın bu yıl için 110 milyar dolar olacağı tahmin ediliyor. Araç üretiminde çip krizinden kaynaklı yaklaşık 4 milyonluk bir kayıp yaşanacağı da belirtiliyor.

AA