Hemen her gün bir ülkenin daha Türk SİHA'larıyla yakından ilgilendiğini ve satın almak istediğini duyuyoruz. Bu ülkeler kimi zaman Afrika'dan kimi zaman Orta Asya'da kimi zaman da Avrupa'dan olabiliyor.
Ancak Ukrayna-Rusya savaşının ardından yeni bir durum daha dikkati çekiyor. Rusya'ya karşı kendini daha güvende hissetmek isteyen bölge ülkelerinin neredeyse tamamının Bayraktar TB2 başta olmak üzere Türk SİHA'larına yöneldiği görülüyor.
Bu fiili durumun arkasında farklı dinamikler yatıyor. Hem bu dinamiklerin neler olduğunu hem de Türk SİHA'larına yönelik bu denli ilginin temel gerekçelerini Savunma Politikaları Analisti Turan Oğuz TRT Haber'e değerlendirdi.
SİHA'LARA İLGİ NEDEN ARTIYOR?
Rusya özelinde değerlendirme yapmadan önce daha genel bir çerçeve çizen Oğuz, savaşlara coğrafi açıdan yakın olan veya terörle mücadele eden ülkelerin İHA/SİHA alımlarında çok istekli olduklarını ve hızla temin etmeye başladıklarını belirtiyor.
Agresif bir askeri politika izleyen Rusya ve Çin'in çevresindeki ülkeler, silahlı insansız hava araçların rağbet gördüğü yerlerin başında geliyor.
Oğuz, sınır anlaşmazlığı yaşayan Afrika ve Orta Asya ülkelerini de bu listeye ekledi, "Yine aynı coğrafyadaki terörle savaşan ülkeleri de saymak gerek. Tüm bunların yanı sıra bir grup daha var SİHA'lara ilgi duyan. Onları da 'savunmasını güçlendirmek ve bunun için modern teknolojilerden yararlanmak isteyen ülkeler' olarak tanımlayabiliriz" dedi.
SATIN ALINACAK SİHA'LARDA FARKLI ÖZELLİKLER ARANIYOR
Peki, başka bir ülkeden SİHA satın almak isteyen bir yönetim nelere dikkat ediyor?
Savaşa yakın ülkeler, düşman hava savunmaları ile ağır zırhlılar dahil kara unsurları karşısında etkili olabilecek SİHA'ları tercih ediyor. Terörle savaşan ülkeler ise kaliteli ama aynı zamanda da ilk temin, mühimmat, bakım ve benzer açılardan uygun fiyatlı olanlara yöneliyor.
Turan Oğuz, bunlara ek olarak iki gruptaki ülkelerin de keşif, gözetleme, istihbarat, topçu vasıtaları için ileri gözetleyici olarak kullanma ihtiyacı hissettiğinin altını çiziyor.
BAYRAKTAR TB2 TÜM TALEPLERE YANIT VERİYOR
Türkiye'de farklı görevler için farklı kurumlar tarafından üretilen SİHA'lar var. Bayraktar TB2 önce Karabağ ardından Ukrayna'da verdiği sınavla haliyle daha çok konuşulan bir platform haline geldi.
Oğuz da bu gerçekliğe katılıyor ve yukarıda saydığı ihtiyaçlar göz önüne alındığında TB2'nin tüm bunlara cevap verebilen sınıfındaki en iyi SİHA olduğunu söylüyor. Bunu da şöyle gerekçelendiriyor:
"Yakın tarihimizde en fazla ve en kolay şekilde hava savunma sistemi, tank, zırhlı araç, ağır silah ve terörist yok eden platform TB2. Bu unvanlarını 6-7 yıldır Türkiye, Suriye, Libya, Karabağ ve Ukrayna'da başta Rus silahları olmak üzere çok farklı ülkelerden çok farklı sistemleri etkisizleştirerek kazandı.
Farklı hedeflere karşı uygun fiyatlı, hassas vuruş kabiliyetine sahip, farklı mühimmat alternatifleri var. Üstelik bu alternatifler gün geçtikçe geliştiriliyor ve sayısı da artıyor. Kısa, toprak pistlerden dahi otonom olarak kolayca kalkabiliyor.
Sahadan gelen geri beslemelerle sürekli iyileştiriliyor. Dolayısıyla her zaman en güncel tehditleri vurabilecek şekilde hazır oluyor. Saatlik uçuş, bakım, onarım gibi maliyetleri oldukça düşük. Arıza ihtimali rakiplerine oranla daha az. Satış sonrası çok yakın destek veren bir üreticiye sahip. Ayrıca hem uygun fiyatlı hem de çabuk teslim ediliyor.
Türkiye ile savunma işbirliği anlaşması yapan ülkeler irrasyonel sınırlandırmalara tabi olmadan bu platformu temin edebiliyor. Tüm bunları alt alta koyunca, Bayraktar TB2'nin nasıl olup da 4 sene gibi kısa bir sürede 24 ülkeye ihraç edildiği sorusu yanıt bulmuş oluyor."
RUSYA'NIN KOMŞULARI TB2 İLE 'DUVAR ÖRÜYOR'
Geçtiğimiz günlerde kritik bir gelişme daha oldu. Romanya Savunma Bakanlığı, 18 adet Bayraktar TB2 alabilmek için parlamentodan talepte bulundu. Hali hazırda Ukrayna, Polonya ve Macaristan'da Türk SİHA'ları kullanılıyor. Estonya, Letonya, Litvanya, Sırbistan gibi ülkelerin bu yönde bir adım atmaya çok yakın olduğu konuşuluyor.
Rusya'yı merkeze aldığınızda batıdaki durum bu. Peki ya güney cephesi? Orada da başta Türki Cumhuriyetler olmak üzere bölge ülkelerinden Türk SİHA'larını alan ya da bu yönde adım atanların sayısı hiç az değil.
Bu gerçekliği "Rusya çevresindeki ülkeler de önce Karabağ sonra da Ukrayna'da Rus sistemlerine karşı gösterdiği performans ve yine yukarıda saydığım diğer üstünlükleri sebebiyle Bayraktar TB2'ye yöneldi. Haritaya baktığımızda Bayraktar TB2 temin eden veya ilgilenen ülkelerin Rusya'nın güney sınırında adeta bir eksiksiz duvar oluşturduğunu görüyoruz" cümlesiyle anlatıyor Turan Oğuz.
Sözlerini tamamlamadan önce de kısa bir not daha paylaşıyor ve daha uygun fiyatlı olduğu için daha önce Çin, İran gibi ülkelerden S/İHA temin eden bazı ülkelerin de hem sahada beklentileri karşılayamaması hem de satış sonrası zafiyetler sebebiyle Bayraktar TB2 ya da diğer Türk S/İHA'larına yöneldiğini söylüyor.