Haber Merkezi / TİMETURK
İspanya?nın güneyinde 756 yılında Endülüs Emevi Devleti?nin kurulmasıyla başlayan Arap-İslam hâkimiyeti, Avrupa?ya bilim ve kültür anlamında damgasını vurmayı başardı.
ELHAMRA'IN MUHTEŞEM GÖRÜNTÜLERİ İÇİN TIKLAYIN
Endülüs Emevi Devleti?nin 1031 yılında parçalanmasından sonra kurulan Nasiriler, İspanya?da 1230 yılından 1492?ye kadar varlıklarını sürdürdüler. Bu iki asrı aşkın varlıkları esnasında bıraktıkları en önemli yapıt olan El-Hamra Sarayı ise, yüzyıllardır maruz kaldığı yağmalama ve tahriplere karşın hala tüm haşmetiyle ayakta durmaya ve turistleri akın akın kendisine çekmeye devam ediyor. Son senelerde restore çalışmalarının sürekli bir şekilde devam ettiği sarayda ilk defa duvarları, sütunları, kavisli kemerleri ve taçları kaplayan yazılar tefsir ve tasnif edilmeye çalışılıyor. En yeni teknikler kullanılarak yapılan bu çalışmaların 2011 yılında tamamlanması planlanıyor. Daha sonra Fransızca ve İngilizceye de tercüme edilecek yazılar arasında dikkat çeken ise Kur?an ayetleri ve şiir mısralarının beklenenin aksine; çok fazla yer almıyor olması.
İspanya?nın güneyindeki Granata?da yer alan meşhur El-Hamra Sarayı?nın duvarlarını, tavanlarını ve kavisli kemerlerini süsleyen Arapça süslü hatlar ilk defa inceleme, tefsir edilme ve sistematik sınıflandırma işlemine tabi tutulacak.
İspanyol bilim adamlarından oluşan bir grup, işin üçte biri olan; taşlara kazınmış 10 bin metni, dijital fotoğraf makineleri ve üç boyutlu tarama aletleri gibi en yeni tekniklerden faydalanarak çıkarma işlemini başarıyla tamamladılar.
Kur?an Ayetleri ve şiirler umulandan çok daha az
İşleri yürüten Araştırmacı Juan Castilla, çalışma esnasında karşılaştıkları sürprizlerden bir tanesinin saray duvarlarında umulandan daha az Kur?an ayetleri ve şiir mısralarının bulunduğunu keşfetmeleri olduğunu söylüyor.
Arap Dünyası ile ilgili hususlarda uzman olan Castilla, daha önceden El-Hamra Sarayı?nın Kur?an ayetleri ve şiirlerle süslü olduğu yönünde yayılmış yanlış bir bilginin olduğunu açıklıyor.
İspanya?da -Araplar?ın varlığının sona ermesinden 2 yüzyıl kadar önce- Beni Ahmer (Nasiriler) Devleti?ni kuran 1. Muhammed tarafından temeli atılan El-Hamra Sarayı?nda, şu ana kadar sınıflandırılması tamamlanan yazılar arasında Kur?an ayetleri ve şiirler ancak yüzde 10 gibi bir oranı oluşturuyor.
Herşeye rağmen, duvarlarda yüzlerce kere şu söz tekrarlanıyor: ?Allah?tan başka galip yoktur?. Grubu, Castilla?nın açıklamalarına göre El-Hamra Sarayı?nın en geniş salonu sayılan Kamariş ya da Sufera (elçiler) salonundaki 3116 yazıtın sınıflandırmasını yaptı.
Granata?nın düşmesinin ardından da okunmaya çalışılmıştı
Hükümdar, sarayın en önemli ve eski binalarından olan bu kısımda büyükelçileri karşılar ve burada otururdu.
Bu binanın salonlarında çok kere tekrarlanan ise şu ibare idi: ?Sonsuz nimet?.
Castilla sarayın sütunlarındaki, kavisli kemerlerinde ve taçlarında yazılı binlerce cümlenin ince bir şekilde sınıflandırılmamış olmasını garipseyerek oysa bu sınıflandırmanın sarayın dekore edilmesindeki hakim ve baskın unsur olduğuna dikkat çekiyor.
İspanya?da her sene turistlerin ilk hedefi olan bu sarayı ziyaret edenler ?bu sözlerin anlamı nedir?? sorusunu soruyorlar.
Castilla, İspanya?da Arapları kovan ve 1492 yılında Granata?nın da düşmesiyle Arap Endülüs hakimiyetine son veren kralların tercümanlardan bir grup oluşturarak bu yazıların şifrelerini çözmek istediğini ancak çalışmalarının boşa gittiğini söylüyor.
Castilla?nın grubu bu senenin ortasında Sbyaa salonunun yazıtlarının sınıflandırmasını bitirecek. Böylelikle projenin %65?i tamamlanmış olacak.
Yazılar Fransızca ve İngilizce?ye de tercüme edilecek
İspanyol Bilimsel Araştırmalar Yüksek Konseyi ve Endülüs Bölgesi ile koordinasyon içinde yürütülen bu çalışma, 2011 yılında bitecek. Ardından yazıtlar Fransızca ve İngilizce?ye tercüme edilecek.
El-Hamra Sarayı, Eğitim Kültür ve Bilim Örgütü Birleşmiş Milletler?in uluslararası miras listesine eklenmiş bulunmaktadır. Ziyaretçilere giriş bileti satan şirket 2008 yılınsa sarayı 3 milyon turistin ziyaret ettiğini belirtiyor.
El-Hamra Sarayı, geçen yüzyıllar boyunca yağmalanıp harab edilmeye çalışılmışsa da bundan fazla etkilenmemiştir. Sarayda uzun senelerdir geniş çaplı restore çalışmaları sürdürülmektedir.
Tarihçiler, Granata?nın en son Arap hükümdarı Ebu Abdullah Muhammed bin Ali, İspanyollar 1492?de şehre girdikten sonra ailesiyle beraber sarayı terkederken annesi kendisine şu tarihi sözleri söylemiştir: ?Erkek gibi koruyamadığın mülk için kadın gibi ağlama?.
Bilindiği üzere İspanya?da 1031 yılında Endülüs Emevi Devleti?nin yıkılmasının ardından İspanya?da küçük devletçikler kurulmuştur. bu devletçikler de teker teker Haçlılar tarafından ele geçirilmişse de güneyde merkezi Granata olan Beni Ahmer Devleti 2 yüzyılı aşkın bir süre dayanmayı başarmıştır. Bu dönemde de Endülüs Emevi Devleti gibi Müslümanlar, yüksek kültür, sanat ve bilimin merkezi olmaya devam etmiştir. 1492 yılında kuzeydeki Hıristiyan krallıkların güçlenip, birleşerek Müslümanlara saldırmasıyla İspanya?da yaklaşık 8 asır süren İslam hakimiyeti de böylece sona ermiştir.
