Asırlardır düğünlerde, eğlencelerde, aile buluşmalarında söylenen sevdalinkalar arasında en bilinenlerinden biri de "Yol Gidiyor Latif Ağa". Osmanlı'nın bölgeden çekilip, yönetimi Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun devraldığı dönemde Banya Luka'da yaşayan Latif Ağa'nın yakın arkadaşı Süleyman ile Bosna'dan Türkiye'ye uzanan yolculuğunu konu alan sevdalinka, Latif Ağa'nın ailesi için "milli marş" değerinde.
Sevdalinkada adı geçen Latif Ağa, Banya Luka'nın Çelinats mahallesinden. Ticaretle uğraşan zengin Tetariç ailesinin mensubu olan Latif Ağa, 1884 yılında dünyaya geldi. Gerek yardımseverliği, gerekse dürüstlüğünden dolayı Banya Lukalıların saygı duyduğu esnaflardan biriydi.
Hayata gözlerini 1957 yılında kapatan Latif Ağa'nın torunu İrfan Tetariç, ticaret ile uğraşmanın ailelerinde bir gelenek olduğunu söyledi.
Tetariç ailesinin 200 yılı aşkın bir süredir Banya Luka'da yaşadığını anlatan İrfan Tetariç, dedesi Latif Ağa'nın ticaret akademisini bitirdikten hemen sonra işe koyulduğunu, önce bir kereste fabrikası işlettiğini, ardından bu fabrikayı satıp fırın, kahvehane, kasap ve berberden oluşan Tetariç Han'ı açtığını aktardı.
- Yeni idareden memnun olmayan Boşnaklar Türkiye'ye göç ediyor
Osmanlı'nın ardından Bosna'nın idaresini Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun devralması ile birlikte Bosnalılar askerlik vazifelerini yerine getirmek üzere Graz'a gidiyordu.
Askerlik vazifesini tamamlayan ve yeninden ülkesine döndüğünde mevcut idareden memnun olmayan Boşnak nüfusu, çareyi Türkiye'ye göçte buldu.
İrfan Tetariç, o dönemdeki Banya Lukalıların ellerinde tüm malları ucuza satarak, kendilerini neyin beklediğini bilmeden toplu halde Türkiye'ye göç ettiğini anlattı.
Boşnakların toplu halde Türkiye'ye göç etmesinin ardından, bölgeden bir heyetin de Türkiye'ye gidip, bu kişilerin durumlarını yerinde incelediğini söyleyen İrfan Tetariç, "Gittiklerinde, Türkiye'ye göç eden kişilere küçük bir toprak parçası ve ev yapabilmesi için yardım verildiğini görmüşler. Bosna'da zenginlik içinde yaşayan kişiler, Türkiye'de yoksul olmuşlar" diye konuştu.
- Sevdalinka, Latif Ağa Türkiye'ye gitmeden yazıldı
İrfan Tetariç, dedesinin Türkiye'ye göçünden önce Banya Luka'daki Vrbas Nehri kıyısında, şenlik düzenlendiğini ve bu şenlikte meşhur "Yol Gidiyor Latif Ağa" sevdalinkasının yazıldığını belirtti.
Latif Ağa'nın Türkiye'ye göç ettikten bir süre sonra yeniden Banya Luka'ya döndüğünü ifade ede İrfan Tetariç, "Latif Ağa'nın dönüşü, bölgedeki Boşnaklar üzerinde çok etkili oldu. Oradaki durumu ondan dinleyenler, göç etmekten vazgeçtiler. İnsanlar Latif Ağa'ya inanırdı. O tarihten sonra sadece birkaç ailenin Türkiye'ye göç ettiği biliniyor" diye konuştu.
Dedesinin Birinci Dünya Savaşı'nın başlamasıyla orduya katılıp Doğu Cephesi'ne gönderildiğini ve burada diğer Banya Lukalı askerlerle birlikte Ruslar'a teslim olduğunu anlatan İrfan Tetariç, 1922 yılında yeniden Banya Luka'ya dönen Latif-Ağa'nın yeniden ticaretle uğraştığını ve 15 dükkanı olduğunu söyledi.
İrfan Tetariç, dedesi için yazılan sevdalinkanın bugün sadece yurtiçinde değil, yurtdışında yaşayan Boşnaklar arasında da son derece popüler olduğunu vurgulayarak, "Bu sevdalinka bizim ailemizin milli marşı" ifadesini kullandı.
Bosna Hersek'in en ünlü halk sanatçılarının seslendirdiği "Yol Gidiyor Latif Ağa" isimli sevdalinkanın sözleri şöyle:
'Yol gidiyor Latif Ağa, Arkadaşı Süleyman ile.
Arkadaşım Süleyman, Banya Luka için üzgün müsün?
Banya Luka şenlikleri, Vrbas kıyısındaki flörtler,
Cumişiç Tepeleri ve Fata Maglayiç için...'
