En çok ziyaret edilen türbeler
Bin 200 ziyaretçi ile yüz yüze yapılan anket sonucuna göre ziyaretçilerin yüzde 30´unu üniversite, yüzde 37´sini ise ortaokul ve lise mezunları oluşturuyor.
Ziyaretçilerin yüzde 98´i dua etmek için geldiğini ifade ederken, türbede mum yakanların oranı ise sadece binde 6 olarak belirlendi.
Türçek´in 9 Mart - 9 Temmuz tarihleri arasında İstanbul´da 20 türbede gerçekleştirdiği 'Türbe ziyaretçileri Profili, Hizmet Beklentileri ve Bunların Karşılanma Düzeyi' araştırmasının sonuçları basınla paylaşıldı.
Türbe ziyaretçilerinin ve görevlilerinin türbelerle ilgili algılarını ve beklentilerini ortaya çıkarmayı amaçlayan araştırma dikkat çekici veriler içeriyor.
Araştırma çerçevesinde 20 türbede bin 200 kişiyle yüz yüze anket çalışması, 30 ziyaretçi ve 28 türbe görevlisiyle görüşme yapıldı.
Eğitim Danışmanları ve Araştırmaları Merkezi Genel Müdürü Alpaslan Durmuş, Türçek´in hizmet verdiği türbelerde yapılan çalışmaların ziyaretçiler tarafından nasıl algılandığını ve başka beklentilerin olup olmadığını öğrenmek amacıyla bu anketi gerçekleştirdiklerini söyledi.
Anket sonuçlarının açıklayan Durmuş, ziyaretçilerin eğitim düzeyi ve rakamları verdi.
Durmuş, 'Türbelerin ziyaretçilerinin genellikle okumamış veya az okumuş, daha az bilgi düzeyi olan insanlar olduğu varsayılır.
Ancak anket sonuçlarına bakarsanız yüzde 35´i ilkokul ve altı, yüzde 37´si ortaokul ve lise, yüzde 30´u ise üniversite mezunu.
Bu sonuç ´türbeye çok okuyanlar gitmiyor´ şeklindeki ön yargıyı değiştiren bir sonuçtur.' diye konuştu.
Türbe ziyaretçilerini meslek gruplarına ayırdıklarını kaydeden Durmuş, 'Ziyaretçilerin yüzde 9´u avukat, mühendis ve öğretmen gibi mesleklere sahip.
Yüzde 12´si işçi, yüzde 6,5´i memur, yüzde 20,5´i ev hanımı, yüzde 12´si emekli, yüzde 23,4´ü esnaf, yüzde 1,4´ü çiftçi, yüzde 1´i işsiz ve yüzde 13´ü öğrencidir.' dedi.
Ankete göre, orta düzeyde gelire sahip olan insanların oranının daha yüksek olduğunu ifade eden Durmuş, ´Türbelerde ne yapıyorsunuz?´ sorusuna ziyaretçilerin yüzde 98´inin ´dua ediyorum´ cevabını verdiğini, mum yakanların oranının binde 6, bez bağlayanların oranı ise binde 3 olduğunu söyledi.
Toplumda var olan bir takım ön yargıları kıracak bir diğer sonucun ise; türbelere geliş amacının sonuçlarını gösteren anket olduğunu belirten Durmuş, ziyaretçilerin yüzde 38´inin türbeye sevap kazanmak amacıyla geldiklerini söylediklerini ifade etti.
Ankete göre İstanbul´da en fazla Eyüp Sultan Türbesi ziyaret ediliyor.
Eyüp Sultan´ı Aziz Mahmut Hüdayî...
Aziz Mahmut Hüdayî´yi Fatih Sultan Mehmet Türbesi izliyor.
En az ziyaret edilen türbe ise Baba Cafer Türbesi oldu.
Türbe ziyaretçilerinin yüzde 67´si evli, yüzde 33´ü ise bekar ve boşanmış olduğunu söyleyen Durmuş, ziyaretçilerin yüzde 88´inin İstanbul´da ikamet ettiğini belirtti.
Türçek Yönetim Kurulu Başkanı ve Kültür ve Turizm İl Müdürü Prof. Dr. Ahmet Emre Bilgili de, dernek olarak İstanbul´daki türbelerin çevre düzenlemesini, bakım ve onarım faaliyetlerini yürüttüklerini ifade etti. Şu an itibariyle 24 türbede restorasyon çalışmalarının devam ettiğini belirten Bilgili, 'Son 5 yılda da 37 türbenin restorasyonu yapılmıştır. Bu önemli ve ciddi bir başarıdır.' dedi.
EYÜP SULTAN TÜRBESİ
Eyüp Sultan Camii´nin yanındadır. Hz. Muhammed´in ordusunda sancaktar olup, İstanbul´ un muhasarası sırasında şehit olan Hz. Eyyub E1-Ensari´nin mezarıdır. Mezar fetihten sonra bulunmuş ve üzerindeki türbe 1459 yılında cami ile birlikte inşa edilmiştir.
Dışı çinilerle süslü türbe özellikle Cuma, kandil ve bayram günleri ziyaretçilerle dolup taşar.
SAHABE KABİRLERİ
Peygamber Hz. Muhammed´i görmüş, O´nu dinlemiş Müslümanlar 'sahabe' olarak isimlendirilir. Sahabelere, Peygamberi görmüş ve O´ nun sesini duymuş olmalarından ötürü Müslümanlarca büyük saygı duyulmaktadır.
İstanbul´da mezarları bulunan sahabeler Bizans döneminde Emevi veya Abbasi ordularıyla birlikte, şehri fethetmek için buraya gelmişlerdir. Daha sonra çeşitli nedenlerle hayatlannı kaybetmişler ve İstanbul´a gömülmüşlerdir.
İstanbul Osmanlı´larca fethedildikten sonra bu sahabelerin mezarları tesbit edilmiş ve üzerlerine türbe ve mescitler inşa ettirilmiştir. Mezarı ilk tesbit edilen sahabe Hz. Eyyub el-Ensari´dir. Günümüzde mezarının üstünde bir türbe ve külliye vardır. (Eyüp Sultan Külliyesi).
Bunun dışında İstanbul´da, tesbit edilebilen 28 tane daha sahabe kabri vardır. Bunların 9´u Ayvansaray´da surların dibinde, 4´ü Eyüp semtinde, 3´ü Karaköy Yeraltı Camii´ nde, 1´i Karacaahmet Mezarlığı´nda,12´si ise Suriçi bölgesindedir.
Bu kabirler, başta Eyüp Sultan olmak üzere, Müslüman halk tarafından kutsal kabul edilmekte ve sık sık ziyaret edilmektedir.
MERKEZ EFENDİ TÜRBESİ
Bu ziyaretgah Zeytinburnu Mevlanakapı´da, Merkez Efendi Mahallesi´nde yer alır. Burası Halveti Tarikatı Şeyhlerinden Merkez Efendi´nin tekke ve türbesinin bulunduğu yerdir. Tekkenin bahçesinde bulunan niyet kuyusu, yüzyıllar boyunca çok popüler bir ziyaretgah olmuştur. İnanışa göre, bir dileği olanlar bu kuyudan taş alırlar. Daha sonra dilek gerçekleşince alınan taş kuyuya geri bırakılır.
Cumhuriyet´ ten sonra bütün diğerleri gibi Merkez Efendi Tekkesi de kapatılmış ve bu inanışın önüne geçebilmek için kuyunun ağzı demir kapakla örtülmüştür. Buna rağmen hala insanlar türbeyi ziyaret etmektedir.
HIRKA-İ ŞERİF
Hz. Muhammed´in kullandığı eşyalar Müslümanlar tarafından kutsal kabul edilmektedir. Bunlardan biri olan peygamberimizin hırkası da, Sultan Abdülmecid tarafından 1851´de yaptırılan, Fatih İlçesinde, camiyle aynı adı taşıyan semtte bulunan Hırka-i Şerif Camii´nde muhafaza edilmektedir.
Bu hırka Ramazan´ın 15-27. günleri arasında ziyarete açılmakta ve cami özellikle bu günlerde ziyaretçi akınına uğramaktadır.
AZİZ MAHMUD HÜDAİ TÜRBESİ
Üsküdar´da Doğancılar semtindedir. Aziz Mahmud Hüdai, Celveti tarikatinin kurucusu ve önemli bir mutasavvıftır. Aziz Mahmud Hüdai´nin 'Ben öldükten sonra mezarımı ziyaret edenlerin ölümü denizden olmasın ve duaları kabul olsun' şeklinde dua ettiğine dair inanç nedeniyle, kendi adını taşıyan külliyesinin içinde yer alan türbesi halkın sıkça ziyaret ettiği bir mekandır.
SÜMBÜL EFENDİ TÜRBESİ
Bu ziyaretgah, Kocamustafapaşa semtinin merkezindeki, Kocamustafapaşa Külliyesi´ne dahil Sümbül Efendi Türbesi´dir. Bu türbe Halveti Tarikatı´ nın Sümbülilik kolunun kurucusu Sümbül Efendi´ye aittir.
Bu türbe ve türbenin yanındaki dilek kuyusu, İstanbul ziyaret kültüründe önemli bir yer tutar. Bir hastalığı veya dileği olanlar tarafından özellikle her ayın ilk Cuma günü ziyaret edilir.
YA VEDUD SULTAN TÜRBESİ
Ayvansaray´da, Ya Vedud Caddesi üzerinde bulunmaktadır. Buradaki türbede yatan zat, halk arasında Ya Vedud Sultan adıyla tanınan Şeyh Abdulvedud Efendi´dir. Bu zatın Buhara veya Şam´dan gelerek İstanbul´un fethine katıldığı ve bu esnada bazı kerametler gösterdiği rivayet edilir. Bu nedenle türbesi öldüğü zamandan günümüze kadar, İstanbul´un önemli ziyaret yerlerinden biri olmuştur.
TELLİ BABA TÜRBESİ
Rumelikavağı´nda bulunan Telli Baba Türbesi´nin yapım tarihi ve burda yatan zatın kim olduğu bilinmemektedir.
Ancak İstanbul´un en popüler ziyaretgahlarından biridir. Evlenmek isteyen gençler veya aileleri burayı ziyaret edip, gelin teli adarlar.
Dilekleri gerçekleşenler düğün öncesi türbeye tekrar gelip adadıkları teli bırakırlar.
Bu yüzden türbe gelinlik ve damatlıklarıyla ziyarete gelen genç çiftlerle dolup taşmakta, türbe ise gelin telleri ile süslü ilginç bir görüntü sunmaktadır.
HELVACI BABA
Şehzade Külliyesi´nin avlusunda yer alan boş bir mezardır. Halk arasında Helvacı Baba olarak bilinen ve sıkça ziyaret edilen zatın mezarı, ziyaretleri engelleyebilmek maksadıyla 1960 veya 1961 senesinde gizlice açılmış ve kemikler bilinmeyen bir yere nakledilmiştir. Fakat buna rağmen özellikle Cuma günleri hala yoğun bir ziyaretçi grubu tarafından bu boş mezara gelinmekte, dilek tutulmakta ve bu dilekler kabul olunsun diye fakirlere ve yoldan geçenlere helva dağıtılmaktadır.
YÛŞA TEPESİ
Beykoz İlçesi´nde, İstanbul´un en yüksek tepesinde gömülü olan zatın Yûşa Peygamber olduğuna inanılmaktadır. Bu inanışı doğruluyacak hçbir belge olmamakla birlikte, yine de halk arasında buraya büyük bir ilgi vardır. Yûşa Tepesi’ndeki bu türbe her türlü sıkıntı ve dilek için ziyaret edilmekte ve adak adanmaktadır. Daha sonra dilekleri gerçekleşenler, adaklarını geciktirmeden yerine getirmektedir.
