Türkiye ve Almanya ilişkilerinin gerilemesinde, dil faktörünü unutmamak gerekir. Türkiye dışında en fazla Türk Almanya'da yaşarken, dil konusunun hâlâ problem olması şaşırtıcı, ama gerçek.
Almanya'daki Türklerden dil öğrenenlerin sayısı artsa da bu insanlar Türk medyasında belli bir ağırlığa sahip olmadığı için sorun çözülmüyor. Çoğu Türk gazeteci, Alman medyasını tercümelerden izliyor. Aynı sorun, Türkçe bilmeyen Alman gazeteciler için de geçerli.
Bu problem, iki toplum arasında köprü rolü oynayan kişi/kurumların önemini artırıyor ve bizi ilişkileri zehirleyen başka bir probleme götürüyor. Alman meslektaşlarla konuşurken, daha önce ismini hiç duymadığım bir şahsın, ilişkiler üzerinde ne kadar etkili olduğunu anladım. Alman kamuoyunun itibar ettiği birkaç Türk'ün ismi zikredildi. Bunlardan Necla Kelek ismi dikkatimi çekti. AK Parti'den Ergenekon'a birçok konuda Alman bakış açısının şekillenmesinde Kelek'in büyük bir etkisi varmış. Almanca yazdığı kitaplarıyla ödüller alan sosyolog Kelek'in çizgisi, yapılan tariften anladığım kadarıyla Nur Serter veya Hikmet Çetinkaya gibi isimlerinkine çok yakın. Tabii, bundan habersiz Alman kamuoyu, Kelek'in yaklaşımını Türkiye ortalamasını yansıtan objektif görüş diye kabul ediyor. Bayan Kelek kimmiş diye küçük bir araştırma yapınca, karşıma ilginç bir tablo çıktı. 2002'de yazdığı Günlük Yaşamda İslam (İslam im Alltag) adlı kitabında Kelek, Müslümanlığın Almanya'da uyumu zorlaştıran bir din olduğunu ifade etmiş. Yabancı Gelin adlı kitabında ise Türk aile yapısına ve İslamiyet'e hakaret etmekten geri durmayan Kelek, Alman medyasına verdiği demeçlerde domuz eti yemenin bir Müslüman için sakıncası olmadığını söylüyor. Müslüman erkeklerin sünnet edilmesinin 'adam yaralama' suçu kabul edilmesini talep ediyor. Kelek ismi, ayrıca meşhur Vicdan Testi'nin mimarları arasında geçiyor.
Türk baba ve Alman kocanın mağdur ettiği Kelek'in feminist fikirleri anlaşılabilir. Türk toplumunun parçası görünmesine rağmen Müslüman toplumun değerlerine hakaret etmesine, bazı fanatik Alman grupların sahip çıkması da bir yere kadar normal. Acı olan, böyle marjinal görüşlere sahip birinin Türkiye konusunda adeta hakem kabul edilmesi.
Merkel, bir medya grubu, AK Parti ve Deniz Feneri e.v. arasında bu kadar politize olan ilişkiler ağında, Ergenekon-Almanya bağlantısının gündeme gelmesi şaşırtıcı değil. Zira bir delil olmasa da 3 yazıdır tasvir etmeye çalıştığımız atmosfer, bazı insanların kafasında bu algıyı üretiyor. Batı'da, Türkiye'de asker baskısı olmadan asla demokrasi olamayacağına iman etmiş; askerin etkisinin azalmasını tehdit olarak gören grupların olduğu sır değil. İslami kökleri olan bir partinin demokratikleşmede öncü rol oynamasının, o çevrelerin paradigmasını nasıl sarstığını da biliyoruz. Avrupa'daki bu arkaik zihniyet ile Ergenekon arasında ilişki olmaması eşyanın tabiatına aykırı. İlk kez darbecilerin mahkemeye çıkarılmasını, bazı Avrupalıların suç gibi görme eğilimi tuhaf değil mi?
İlişkileri düzeltmek istiyorsak, yapılması gerekenleri sayabiliriz: 1- İlişkilerin kötüye gittiği kabul edilmeli ve buna yol açan faktörler cesurca analiz edilmeli. 2- Taraflar birbirinin değerini takdir edecek bir olgunluğu göstermeli. Özellikle büyük değişim geçiren yeni Türkiye'yi, eski şablonlardan uzak durarak anlamaya çalışmalı. 3- İki taraf da birbirinden kolay kolay vazgeçemeyeceğini görmeli. 4- İkili ilişkileri iç siyaset malzemesi yapmaktan kaçınmalı. 5- Medyalar ve sivil toplum kuruluşları arasında doğrudan temaslar artırılmalı; şaibeli medya ilişkilerinden vazgeçilmeli. 6- İki toplum arasında köprü görevi üstlenen kişilere dikkat edilmeli. 7- Türk siyasiler Almanya'daki uyumu destekler mesajlar vermeli; stadyumlardaki siyasi toplantıların faydası gözden geçirilmeli. 8- Bir şüphe belirdiğinde, şaibelerin büyümesini beklemek yerine ilgili kurumlar derhal açıklama yapmalı. 9- Bülent Arınç'ın samimi bir açıklamasının etkisini dikkate alarak, AK Parti, Deniz Feneri konusunun kötüye kullanılmasını önleyecek tedbir almalı. 10- Taraflar birbirlerinin z ayıf yanlarıyla uğraşmamalı.
