Sanayi toplumundan çıkıp bilgi toplumuna girildiğinden beri ?değişim? kelimesini kullanmaktan bıkkınlık geldi bütün toplumbilimcilere. Bütün kelli felli makale ve bu mevzudaki kitapların en klasik cümlesi oldu. ?Son yıllardaki hızlı değişme süreci?.? diye devam eden milyonlarca cümle dizildi son yarım yüzyıldır.Doğrusu bu alanda kafa yoran biri olarak bana da bıkkınlık geldi. Bu nedenle ?değişim? kelimesini kullanmadan bu bahse girmek istiyorum desem de 3 yerde kerhen de olsa bu kelimeyi kullanmış oldum.
Önce esneyen olguları sıralamak istiyorum.
- Mesai - Çalışma Esnekliği
- Mekan Esnekliği
- Üretim-Tüketim Esnekliği
- Sözleşme Esnekliği
- Evlilik Esnekliği vs.
Mesai Esnekliği: Bilgi ötesi toplumunda işyeri kavramı bilgi toplumuna göre, (günümüz toplumuna göre) son derece esnek olacaktır. Hatta mesai saati kavramı mekan esnekliği nedeniyle neredeyse tamamen anlamsız hale gelecektir. İsteyen işini istediği mekanda yerine getirebileceğinden, ?iş? olarak yapılan çoğu zorunlulukların uzaktan yönetilebilir cihazlarla çalıştırılıyor olması doğal olarak bu sonucu doğuracaktır.
Mekan Esnekliği: Bu günki mekan anlayışı zaten bilgi ötesi toplumuna göre oldukça komik hale gelecektir. Çünkü ulaşım ve iletişim teknolojileri bu günün mantığıyla zor çözümlenecek derecede değişecektir. En azından canlı olmayan varlıklar sanayiler içinde mekanlar arasında taşınabilecektir.
Ayrıca günümüz yakıt teknolojisinden bin kat daha verimli kullanılan yine bin kat daha fazla güç üreten ulaşım teknolojileri nedeniyle kuzey kutbu ile güney kutbu arasındaki mesafe dakikalarla ölçülecektir. Dolayısıyla burada olmak veya başka bir yerde olmak kavramları bu güne göre çok ta fazla önemi olmayan bir olgu haline gelecektir. Hatta hatta, herkesin rutin işleri konusunda mekanik dublörleri olacaktır.
Üretim-Tüketim Esnekliği: Dünün (bu günün) üretim yapısı tamamıyla ambalaj odaklı iken, ve özellikle de gıda maddelerinin önemli kısmı çok daha az hacimli ve yarı sentetik içerikli olacak, yine büyük oranda ıslak gıdalar azalacaktır. Binlerce çeşit tabletler marketlerin raflarında yerini alacaktır.
Giyim (tekstil), Yapı (inşaat), Sağlık vb. sektörlerdeki esneklikten kastımız, görünürlük ve bu güne göre var olan sınırların aşılması konusunda bir esnekliktir. Örneğin, insanlar zevk ve amaçlarına göre kıyafetlerini (dış görüntülerini) en fazla 2-3 saniyede değiştirebilecek, ortama ve amaca göre yüzlerce seçenekle rengi değişecek olan süper elastik ve bir çok dış etkiden koruyucu elbiseler giyilecek, bu elbiseler 400 yıl önce giyilen zırhlardan daha fazla koruyucu olacaktır.
Yapı konusunda da, bu gün bizim en klasiğimiz olan en az 50 metrekare ile 250 metrekareye kadar değişen evler tarih olacak, genelde insanlar bir evde ya bir kişi ya da en fazla iki kişi yaşayacak, yine kişi başına düşen barınak anlamında evlerin genişliği 20-30 metrekareyi geçmeyecektir.
Bu güne göre hiç ama hiç düşünülmeyen yeni sıradışı evler yapılabilecek, konutların önemli kısmı taşınabilir hale gelecektir. Toprak mülkiyeti ise, hemen hemen bütün dünyada ömürlük değil de Amerika'daki gibi dönemsellik içinde sahiplik kazanacaktır.
Yarın, bilgi ötesi toplumunda sözleşmeler ve evlilik esnekliğini ele alırız.
Esenlik dileklerimizle.
