Bundan önceki yazımda, bireyin çevresindeki olay, olgu ve değişiklikler karşısında olumlu veya olumsuz subjektif bir tepki vermesinin doğallığından bahsetmiştim. Buradaki tepkinin toplumdaki makro değerler ile barışıklığı veya bağdaşıklığı ile kişinin 'çıkıntı' olup olmadığının göstergesi veya test alanı olacaktır demiştik. Kısaca kişi toplumda 'batan' tiplerden mi, 'uyumlu' tiplerden mi?
Bazı psikolojik tipler var dır ki her ne olursa olsun, olumlu olumsuz iyi kötü mutlak ama mutlak bir alternatif bakış, eleştiri, küçümseme vb. davranış içine girerler. Bu onların aslında zekalarının bir sonucudur fakat bu zeka haliyle doru yerde kullanılmış olmamaktadır. Zira Büyük bilgenin güzel bir sözü vardır, 'Her söylediğin doğru olmalı fakat her doğruyu her yerde söyleme.' Bu çoğu zaman 'çıkıntı tipin' öncelikle kendilerine sonra da, derece derece yakınlarına ve çevrelerine olmaktadır. Hatta bazen bu kişilerin eksi dışsallıkları bütün bir kente ülkeye mal olmakta, hatta bazen de ülkelerin savaşmalarına bile neden olmaktadır.
Ancak bütün bu dile getirilen konuların peşinden çıkıntı psikolojisinin beterliğini veya zilletliğini ortaya koyduk koymasına da, hiç mi bu tiplerin topluma faydası yoktur. Tam tersine bu tür kişilerin genel olarak değerlendirildiğinde topluma zararlarından çok faydaları bulunmaktadır. Yani çıkıntı tipler, toplumda gelişmenin ilerlemenin, iyileşmenin, düzelmenin temel taşlarıdır. Biz yukarıdaki paragrafta çıkıntıların içindeki yüzde beşlik aşırı çıkıntıların etkisinden bahsettik. Geri kalan yüzdeliğin tamamı, toplum için gerekli ve önemlidir.
Bir kurumdaki bozukluk, işlememe, ya da sistemin yanlış, (akla mantığa ve sağduyuya göre) işlemesi durumunda bu sistemin veya akışın durdurulması veya önlenmesi çıkıntı tipler aracılığıyla olmaktadır.
Toplam kalite sisteminin gelişmesi, gıda ürünlerinin hijyeni, sağlığı ve güvenliği, ürün kalitesi, kalitenin takibi, halktan kopuk yöneticilerin hizaya getirilmesi yine bu çıkıntı tipler aracılığıyla olmaktadır. Bu kişiler görüş düşünce ve isteklerini ya dilekçeyle, ya basın yayın organları aracılığıyla, ya bizzat şikayet ve öneri yöntemiyle, ya da en basitinden bizzat sözel olarak çevresindekilerle yüksek sesle konuşarak doğruya iyiye gidişin ipuçlarını ortaya koymaktadır.
Sistemin parçası olan memurlar veya çalışanlar da bu sesleri duyarak üstlerine müşteri veya vatandaştan şu ya da bu şekilde tepkiler geldi diye durumun düzeltilmesini istemektedir. Devletin veya kamunun veya herhangi bir kurumun işletim sistemindeki bir aksaklık veya akla uygun olmayan düzeni karşısında 'mutlaka bir bildikleri vardırmantığıyla hareket etmek, son derece yanlıştır. ' Doğru olanı en azından akla uygun olamayan sistemlerin neden bu şekilde diye nazikçe sorgulanmasıdır. En azından bu yapılmalıdır. Bu aslında İslam öğretisinde bir gerekliliktir. Zira Hz. Muhammed (sav) her kim ki bir kötülük gördüğünde eliyle, eliyle düzeltemezse diliyle, diliyle düzeltemezse de kalbiyle buğzederek düzeltsin' buyurmuştur.
Toplumdaki uyumlu tiplerin çıkıntı tipler üzerindeki bakışları ise, oldukça komiktir. Aslında komik durumda olan çıkıntı tiplerin davranışlarıdır diye düşündükleri için komiktir. Oysa ki çıkıntı tipler içlerindeki mükemmeliyetçi duygularını doğal olarak açığa vurmaktadır. Uyumlu tipler de iyi veya kötü uygulamaya sessiz kalarak kaderci mantıkla aynı sorunları günlerce haftalarca belki de yıllarca yaşamaktadır.
Toplumun uyumlu tiplerinin alaylı küçümseyici bakış açılarının altında toplumdaki çıkıntı tipler yılmadan usanmadan yine bildikleri gibi sorunların düzeltilmesini veya önerilerini dile getirmektedir. Aslında bu kişiler toplumun beğenilmeyen karakterleridir. Bunların en çok yaşandıkları yer de yolculuklar, seyahat istasyonları vs. olmaktadır. Yolcuların hepsi uyumlu firma her zaman haklıdır mantığı yanlışın karakteristik hale gelmesinin önkabulüdür. Yolculardan birinin bir öneri veya itiraz getirmesi diğer yolcular arasında çıkıntı olarak görülse bile bu gereklidir ihtiyaçtır.
Bu tiplerin korunması ve gizli kahraman olarak görülmesi temennisiyle?
