Pozitif ve Negatif açıdan Sahne Psikolojisi Üzerine Değinmeler:
Bir çok şeyde olduğu gibi sahne psikolojisini açıklarken iki kategorik bakıştan yararlanacağım.
Bunlardan birincisi, dominant tutum, diğeri çekingen (resesif) tutumdur. Sahne Psikolojisini ortaya koymak için bu iki bakışı teker teker ele alalım.
Baskın (dominant) Tutum:
Baskın kişiler sahnede kendini kral olarak görürken, tribünlerdeki kişileri birer eşyadır. Hangi meslekten olurlarsa olsunlar, sahnede neyi icra ederlerse etsinler, sahne onlar için bir oyun alanıdır. Bu tür kişiler genellikle lider tipli ve A tipi kişiliklerdir. Tribünlerdeki kraldan kralcı kalabalık veya dolgu malzemesi kişilikler karşısında mikrofon fetişizmi duygularıyla çoğu zaman sınır tanımaz daha da pervazsızlaşırlar.
Bu tür kişilerin sahnedeki iflah olmaz, yer yer densizliğe varan söz ve davranışları, kitlelerin elektiriklenmesi için en elverişli ortamlardır. Bu gibi durumlar için salonda sahne hakimiyeti güçlü aklı selim kişilerin bulunması her açıdan çok önemlidir. Yalnız bu kişilerin zeki ve yine A tipi kişilikler olduğu kadar aynı zamanda demokratik eğilimli kişiler olması da ayrı bir gerekliliktir.
Çekingen (resesif) Tutum:
Çekingen tipler için sahne tam bir karadeliktir. Öyle ki, burası bu kişilerin beyinlerinin hareket sistemlerinin, hormonlarının durmasına kısmi epatik sendrom geçirmelerine yol açabilir. Çoğu zaman da bu kişilerda hareket sabitlenmesi gözlenir. Kişi bulunduğu yerde, bulunduğu konumda ve de ilk başladığı ses tonunda çakılı kalıverir.
Sahnelerin çekingen tiplerine karşı, trübündekilerden dominant kişilikler çok kısa bir süre içinde salondan çıkmaya başlarken, çekingen B Tipi kişilikler, ya yanındakiyle fısıldaşmayı, ya başka birşeyle meşgul olmayı ya da uyumayı tercih ederler.
Nasıl ki, lider olunmaz doğulur sözü, tam olarak herkesin katılmadığı bir görüş olsa da, bu mantıksal yargılama sahne hakimiyeti ve/veya hatiplik için de geçerlidir. Çünkü kişi ne kadar konuşma ve hatiplik eğitimi almış olsa bile, jest, mimik, anlık çevresel gelişmelere karşı en uygun (optimum) davranışın seçimi, hızlı gelişen olaylara karşı, dikkatleri ustaca sahneye toplayabilme yeteneği, zengin kelime bilgisi ve kullanma kaabiliyeti apayrı bir yetenek veya özelliktir.
Baskın kişiler, salondaki en büyük kargaşayı bile neredeyse saniyeler içinde bir alkış tufanıyla bastırabilirken, çekingen tipler ise, on dakika gibi kısa bir sürede salonu boşaltma başarısını gösterebilirler.
Burada izleyici veya salondaki tribünleri oluşturan kişilerin bilinçli olması ve çekingen tiplerden sonra konuşması muhtemel değerli kişilere fırsat verilmesininn sağlanması gerekir. Aksi takdirde çekingen tiplerden sonra sahne alacak kişiler hem çekingen tiplerin olumsuz önyargısını yemek zorunda kaldıkları gibi, hem de tibünlerde konuşacak izleyici veya dinleyici bulamamaktadırlar.
Önemli Not:
Baskın kişilikler için tribünlerdeki kitlenin sayısı (fazlalığı) tamamıyla teşvik edici nitelikte iken, çekingen kişilikler için izleyici veya salondaki katılımcı sayısı tam tersine daha fazla çekinme ve/veya sabitlenme nedenidir. İletişim bilimcilerin hatip yetiştirirken, kurum yöneticilerinin konuşmacı belirlerken bu konuları dikkate almaları programların amacını daha fazla yerine getirebilmesi açısından önemlidir.
Esenlik dileklerimle.
