Din, Diyanet ve İslâmcılık

Mübarek Ramazan ayında bize de İslâmcılığın gaybubeti hakkında fikir yürütmek düştü.

Eyüp Sultan'a gidip tövbe-istiğfar edenler arasında, kendi geçmişleriyle hesaplaşan bir zamanların keskin İslâmcıları var mıdır acaba? Normal şartlarda hitama erdireceğim tartışmayı, biraz Ramazan'ın uhrevî havasından, biraz da Ali Bulaç'ın soramadığı soruları ortada bırakmamak adına takip etmem gerekiyor. İslâmcıların bakmaya cesaret edemedikleri aynayı yüzlerine tutmak bize düştü. Baksınlar ve yüzleşsinler: Hayâl âleminde avunmak onlara da, cürümleri nispetinde ülkeye de zarar verir.

Bir konuda Ali Bulaç ile hemfikiriz. İkimiz de İslâmcılığın sırra kadem bastığını teslim ediyoruz. Fark, bu kayboluş hakkındaki değer hükümlerimizde. Ali Bulaç, bu duruma "Son İslâmcı" sıfatıyla isyan ediyor. Köşesine çekilen veya iktidar koltuğuna çıkan ve hatıralarıyla avunan İslâmcıları "titreyip kendine dönmeye" çağırıyor. Ben ise bu durumu son derece normal bir süreç olarak görüyorum. İslâmcılık bir iktidar projesi idi, gerçekleşti ve ömrünü tamamladı. Başı göğe değdikten sonra, gökyüzüne çıkmak için yollar inşa etmenin anlamı var mı? Din özü itibarıyla siyasîleşmez; siyaset kendisine iktidar yolu ararken dini imdada çağırır. İslâmcılık, siyaseti dinîleştirmenin en rafine ve en keskin ve tabii en iddialı yollarından biriydi. Bir Müslüman'ın çevresi hep Müslüman olsa da dininin müntesibidir. Bir İslamcıya ise karşında bir rakip olmadan hiçbir yerde tesadüf edemezsiniz. Yusuf Kaplan, Yeni Şafak'ta dünkü yazısında İslâmcılığı tam da böyle tarif ediyor: "İslamcılık, (Batı Merkezciliğin) dünyaya çekidüzen vermesine karşı başlatılmış bir direniş, bir diriliş ve bir varoluş hareketidir." Neyse ki Batı, eski Batı değil; dolayısıyla İslamcılık da. İslâmcılar bugün yeniden dünyayı keşfe çıkabilseler yeni düşmanlar ve karşıtlıklar bulmaları gerekecek.

Gelelim "diyanet" meselesine. "Diyanet"in tam karşılığı "dindarlık"tır. Osmanlı döneminde pek merkezî olmayan bu tabir, Diyanet İşleri Başkanlığı'nın kurulması ile güçlü biçimde tedavüle sokulmuştur. Halk, manasını bilmediği için "dinayet" diye kullanır. Halbuki "dinayet"in zorlandığında kötü bir anlamı vardır. Kelimelerin karşılıkları yerli yerine oturduğu zaman anlam değişiyor. Diyanet İşleri Başkanlığı'nı, Dindarlık İşleri Başkanlığı olarak okuduğunuz zaman Ali Bulaç'a hak vermemek mümkün değil. Devlet "din işleri" ile değil, "dindarlık işleri" ile meşgul oluyor. Yani kendince bir "dindarlık" anlayışı ve sınırları var. Diyanet İşleri Başkanlığı "cemevleri ibadethane değildir" dediği zaman, demek ki devlet adına aslî görevini yerine getirmiş oluyor. Yargıtay, aynı yönde karar verdiği zaman devletin egemenlik hakkının bir parçası olan dini ve dindarlığı tanımlama yetkisini kullanmış oluyor. Bu devlet bir din devleti değil, ama dindarlık üzerinde tekel oluşturan bir devlet.

Ali Bulaç'ın bana soramadığı soruların ("ilk sorum" diye başlayıp, soru işareti ile sona eren bir cümlesine rastlayamadığım için böyle diyorum) hepsinin cevabı işte bu "dindarlık işleri"nde. İslâmcılık kestirmeden dindarlığa dönüştü. Böylece AK Parti ile devletin imtizacı tamamlandı. Devlet, cahil ve dinozorlaşmış laik elitler eliyle kaybettiği meşruiyeti AK Parti ile yeniden kazandı. Koskoca devlet iktidarı öyle kolay ele geçer mi? Muhafazakârlaşma, aynı zamanda sağcılaşma, statükoya sahip çıkmak demek. Devlet, AK Parti'nin sağladığı taze kanla halkı nezdinde meşru bir otoriteye dönüşmedi mi? Meşruiyet krizi bu şekilde çözüldükten sonra, AK Parti'nin dindarlığı en uç noktalara taşımasının devlet nezdinde ne sakıncası var?

Ali Bulaç'tan farklı olarak ben bu süreci eleştirmiyorum, sadece anlamaya ve açıklamaya çalışıyorum. Kalıcı olan fani kişiler değil, devlettir. Devlet için vazgeçilmez olan milli birlik ve bütünlüğü, uluslararası gücü ve itibarı, ekonomik refahı; zirve yapan bu meşruiyet halesi içinde AK Parti iktidarından daha etkili sağlayacak bir alternatif var mı? Şu kronik "devletin ülkesi ve milleti ile bölünmez bütünlüğü" sorununa çare olmaktan bahsediyoruz.

Peki İslamcılığı tartışmak ne anlama geliyor? Ellerini iki yana açmış, geri dönenlere "gittiğiniz yol yanlış" diyen Ali Bulaç gibi azizler olmadan, hayatın her şeyi önüne katıp sürükleyen güçlü akışını hissetmek mümkün mü?