Türkiye'de araç maliyetleri belli.Son dönemde bir otomobil sahibi olabilmeniz için önemli bir servet ayırmanız gerekiyor. Kendinize bir otomobil alsanız dahi bunun vergileri ve muayeneleri için de ayrı bir finansman lazım.
Ülkemizde ağır hasarlı veya pert araçların yollarda olduğu düşünülürse sadece alım satım sürecinde çok dikkatli hareket etmemiz gerektiği bir gerçek....
Ağır hasarlı aracın bedeli de ağır
İkinci el araç pazarında ağır hasar kayıtlı araçlar önemli bir yer tutuyor.
Geçen yıl devreye giren yeni yönetmelikle yetki belgesi ve ekspertiz raporu zorunluluğu gibi maddelerle, tüketicinin güven seviyesi artırılsa da bilhassa ağır hasar kayıtlı yani pert araçlar satın alınırken ödenen yüksek bedel, halen mağduriyetlerin sürmesine sebep oluyor. Yetkisiz merdiven altı işletmeler tarafından kullanılan kalitesiz parçalar ve standart dışı onarım teknikleriyle tüketicilerin can ve mal güvenliği de tehlikeye atılmış oluyor. Bu konuda TOSEF Başkanı Ünal Ünaldı da şu ifadeleri kullanıyor:
Hasar onarımında standart olmalı
"Yeni bir yasal düzenlemeyle, geçmişte kazaya karışmış tüm ikinci el araçların alım-satımında TSE belgeli oto ekspertiz noktalarında alınan ekspertiz raporunun, SEİK'e (Sigorta Eksperleri İcra Komitesi) bağlı tarafsız ve bağımsız sigorta eksperlerine ibraz edilerek araç değer kaybı hesaplamasının gerçekleştirmesi zorunlu kılınmalı. Onarım aşamasında kullanılan parçaların doğruluğu, kalitesi ve onarım standartların denetimi önemli. Sürüş güvenliğini etkileyecek onarımlar var ise aracın satışına engellenebilir. Doğru onarım tekniklerini uygulamak için gerekli eğitim, makine ve ekipman yatırımı eksik olan servislerde ağır hasar onarımına da müsaade edilmemelidir. TSE 13168 ile TSE 12047 belgeleri, ağır hasar onarımına yetki veren asgari standartlar olmalı."
Pert araç nasıl belirleniyor?
Pert araç yani ağır hasarlı araç; herhangi bir trafik kazasında aracın ağır hasar alması ve kullanılamaz duruma gelmesi veyahutta değerini kaybetmesi anlamına geliyorr. Pert kaydı ise kasko sigortaları uyarınca aracın yüzde 70 ve yukarısında bir oranda değer kaybına uğraması halidir.Bazı istatistiklere göre ülkemizde 300-400 bin araç, nasıl onarıldığı belli olmayan şekilde yollarda seyir halinde.
Hasar ve pert kaydı arasında ne fark var?
Hasar kaydı ve pert kaydı aynı şey değil.Hasar kaydında aracın tamir masraflarının araç değerinin yüzde 70'inin altında kalması, ağır hasarlı yani pert araçlarda ise yüzde 70'in üzerine çıkması. Her iki kayıtta da raporlar, kaza tutanakları ve bilgiler Tramerde kayıtlıdır. Pert kaydı bulunan araçların hasar kaydı olan araçlardan en büyük farkı ise onarılan aracın trafiğe çıktıktan sonra hem ekonomik açıdan hem de can güvenliği bakımından kullanıma uygun olmamasıdır. Hasar kaydı bulunan araçlara sigorta şirketlerince kasko yapılırken, pert araçlar için kasko poliçesi sigorta şirketlerince sınırlanabiliyor.
Kamyonların yüzde 63'ünün sigortası yok
Türkiye Sigorta Birliği'nin (TSB) 2020 yılı verilerine göre, 7,8 milyon sigortasız aracın 2,9 milyonu yani yüzde 37'si, otomobil grubuna ait iken sigortasız araçların yüzde 15'ini kamyonetler, yüzde 14'ünü ise traktörler oluşturuyor.
Sigortasızlığın en yaygın olduğu araç grubu ise kamyonlar; 833 bin kamyondan 522 bini yani yaklaşık yüzde 63'ü sigortasız. Aynı şekilde sigortasızlık oranı otobüslerde yüzde 42'lere yakın iken minibüslerde bu oran yüzde 39.
24 milyon 256 bin araç yollarda
Türkiye İstatistik Kurumu'nun 2021 yılı ocak ayına ilişkin motorlu kara taşıtları istatistiğine göre ocakta trafiğe kaydı gerçekleştirilen taşıt sayısı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 24,1 artarak 117 bin 313'e yükseldi. Trafiğe kayıtlı araç sayısı toplamda 24 milyon 256 bin 741'e yükselmiş oldu.
Ağır hasarlı aracı kim alır?
Ağır hasara sahip aracı bilerek ve isteyerek kimse almaz ama bunun ticaretini yapanlar da yok değil. Özellikle istismar amaçlı kötü niyetli kişiler bunu ticari meta olarak görüp sattıkları kişinin can güvenliğini dahi düşünmeden hareket edebiliyorlar.
Hasarlı araçları olduğu gibi alıp satanlar var. Başka bir seçenek ise bu aracı parçalarına ayırarak elden çıkarmak. Bu araçların toplanarak yeniden bir araya getirilip yürür vaziyete dönüştürülmesi de imkan dahilinde. Kazalarda Zarar gören tampon, çamurluk, far, ayna gibi parçalar ile hava yastıkları, elektronik kontrol üniteleri gibi yedek parçaların kontrol edilmeksizin kaydadeğer miktarda paraya satıldığı da biliniyor
100 aracın 9'u pert çıkmıştı
2020 yılında ekspertiz işlemlerinde ortalama her 100 araçtan 9'unun pert (ağır hasarlı) olduğu gözlemlendi.Türkiye genelinde her yıl on binlerce araç ağır hasarlı olarak ilan ediliyor. Bu araçların çok küçük bir kısmı perte ayrılarak trafikten çekiliyor. Geriye kalan araçlar ise nasıl onarıldığı belli olmadan yeniden trafiğe çıkıyor.Hazine ve Maliye Bakanlığı 2020 Nisan ayından itibaren bu tarz araçların bildirimi istenmiş, mevzuata aykırı davrananlar için ise yaptırım uygulanacağına vurgu yapmıştı
