Bakanlar Kurulu, Başbakan Binali Yıldırım başkanlığında Çankaya Köşkü'nde bu sabah saat 09.10'da toplandı. Toplantının hemen ardından Başbakan Yıldırım geçen hafta 'toplumun tüm kesimlerinin ekonomiyle ilgili beklentilerini karşılayacak devrim niteliğinde bir paket' diye nitelendirdiği 'teşvik ve destek paketi'ni açıkladı.
Başbakan Yıldırım'ın açıklamasından notlar;
* Bugünkü müjdeli haberler ne ilk ne son olacak. Bu ve buna benzer kararları aldıkça paylaşacağız. Öncelikle bugün açıklayacağımız müjdeli haberlere geçmeden son zamanlarda Akdeniz ve Karadeniz'e kıyısı olan komşularımızla ilişkilerin normalleştirilmesi politikamızın somut sonuçlarını görmeye başladık.
* Rusya ile eski günlerimize dönüyoruz. İsrail'le normalleştirme sürecine başladık. Dün Gazze'de şahit olduk. 11 bin tonluk gemi yardım gemisi Gazze'ye Mersin'den götürdü.
"DOLULUK ORANI YÜZDE 90'LARIN ÜZERİNE ÇIKTI"
* İkinci adımı enerji ve altyapıyla ilgili, hazırlıklar yapıldı. Gereken temaslar yapılıyor. Diğer önemli gelişme turizm. Turizmde krizle yıla başladık. Bazı tedbirleri aldık ancak yeterli olmadı. Bu iki mutabakatla birlikte zaten bir rahatlama sağladı, ülkemize ziyaretçiler gelmeye başladı. İkincisi bayram tatilinin 9 güne çıkması, iç turizmde ciddi bir hareketlenme oldu.
* Doluluk oranları yüzde 90'ların üzerine çıktı. 2017'de kalıcı hale gelmesi için şimdiden tedbirlerimizi almaya devam ediyoruz. Dolayısıyla gerek kruvaziyer turizmde, gerek tatil kültür tatil turizminde 2017'de daha güzel bir sene geçireceğimizi söyleyebiliriz.
"YENİ DÖNEME GİRDİK"
* Üçüncüsü AB'ye tam üyelikte yeni bir döneme girdik. Fasıllar yeniden açılmaya başladı. Türkiye'nin itibarını yükseltmek için dostluk halkasını genişletiyoruz. Rusya'dan İsrail'e Mısır'dan Irak'a dosthane ilişkilerimizi geliştirmeye devam edeceğiz. Suriye'nin normalleşmesi mümkündür ama herkesin çalışması lazım. Biz barış için çözüm kapılarını açmak için gereken gayreti sürdürüyoruz. Kıbrıs'ta barış için çalışmalar devam ediyor. Türkiye yapıcı oldu.
* En büyük müjde barış güven ve huzurdur. Allah'a şükür terörle mücadelede şehirde tam hakimiyeti sağladık. Kırsalda yoğun çalışmalarımız devam ediyor. Lice'de çalışmalar bitti. 62 milyon kök kenevir, 36 ton esrar, çalınmış araçlar, el yapımı patlayıcılar hepsi çökertildi. Tabii bütün bu sürecin başlanmasında Sayın Cumhurbaşkanımızın gösterdiği dirayet var. Bakanlar Kurulu olarak şükranlarımızı sunuyoruz.
YAPILACAK ÇALIŞMALAR:
* Kime faydası var; yatırım yapana faydası var. Dolaylı olarak yeni çalışma alanı olacak, satış olacak, ticaret büyüyecek, millete faydası var, tarım sektöründeki vatandaşlarımıza, esnafa, işçiye, emekliye, gençlere, turizmciye faydası var.
* Toplumu oluşturan bütün kesimlere dokunan ekonomik tedbir. Ekonomik tedbir deyince kemer sıkma değil, daha fazla vergi değil. Daha fazla yatırım demektir. Ama tasarrufu da ihmal etmeyeceğiz.
* Yatırımcılara yönelik kolaylıklar var. Damga vergisi diye bir şey var. Bunlarda ciddi reform niteliğinde düzenleme yapıyoruz.
* Bir sözleşmeden 10 nüsha istiyorlar, damga vergisi istiyorlar. Bunu kaldırıyoruz. 1 taneye düşüyoruz. Harca bağlı kağıtlar var.
* Bireysel emeklilik sistemine dahil olanlara da damga vergisi muafiyeti getiriyoruz. Yükte hafif, pahada ağır işlerde çalışan yatırımcılar... Tedarikçiler arasındaki sözleşmelere de damga vergisi istisnası getiriyoruz.
* Firmaların yurtdışı katılımlarıyla ilgili damga vergisini kaldırıyoruz. Uluslararası firmalarla ilgili önemli bir gelişme var. Bir dünya devi firma var. Türkiye'den 70 firmayı buradan yönetmeyi karar verdi. Kurumlar vergisi muafiyeti getiriyoruz.
* Tarım yatırım teşvik vergisi kapsamındaki binalarda 5 yıl emlak vergisi alınmayacak. Doğal afetlerle ekonomik kayba uğrayan yatırımcılar, sigortalı çalışanların borçlarını bir yıla kadar erteliyoruz. Terör mağduru vatandaşlarımızı rahatlatıyoruz.
* Ayrıca vatandaşlarımızın, yurtdışındaki herhangi bir işadamının varlığı var. Türkiye'de değerlendirmek istiyor. Sorular, sualler olmayacak, bir istisna var kara para olmayacak terör kaynaklı para olmayacak. Dışarda birikimi olan insanlar paralarını Türkiye'ye getirsinler, ticarete dahil etsinler hem bu parayı nasıl koruyacağım korkusundan kurtulacak, hem de parasıyla burada bir işe yarayacak. Dışarda borcu varsa ve öderse bu da aynı şey olacak, buraya getirmiş gibi olacak.
ÖTV VERMEDEN ARAÇ YENİLEMEK MÜMKÜN OLACAK
* BAĞ-KUR'lular kim var, esnaf, çiftçi muhtar var. BAĞ-KUR sistemine dahil olan işverenler borcunu öderken indirim sağlanacak. Kendisi BAĞ-KUR'a dahil olan işverenler için imkan sağlıyoruz. Ödemezseniz bu imkan ortadan kalkar takibatta olur. Sigortalı ile BAĞ-KUR'lu arasındaki farkı ortadan kaldırıyoruz.
* Taşımacılık sektörünün beklediği tedbir. Aracını yenilemek isteyen ÖTV vermeden aracını yenileyecek. Otobüs var, taksi var, dolmuş var, minibüs var, halk otobüsü var. Hem aracı yenileyecek hem de cebinden az para çıkacak. Ayrıca sadece yük taşıma amacıyla kullanılan kamyon ve kamyonetler için de geçer. K1, K2 ve K3 belgesi ile taşımacılık yapanlar için geçerli olacak.
* Terörle mücadelede şehit olan kardeşlerimizin yakınlarından bir tanesi araç alırken ÖTV alınmayacak. Onların yakınları bizim emanetimizdir. Onlara en iyi şekilde bakmak bizim görevimizdir. ÖTV alınmayınca daha ucuz araç almış olacak. Ayrıca şehit yakınlarına devlet iş verme konusu yılda 2 sefer oluyordu. Bunu kaldırdık. Şehidimizin haberi geldi. Hemen bu haktan yararlanma ve istediği branşta gecikmeden yerine getirilecek.
"TESKOMB 400 TRİLYONLUK GECİKME FAİZİNİ KARŞILAYACAK"
* Daha güzel şeyler var onlara girmek istemiyorum. Geldik esnaf, tüccar, sanayici işadamlarının paraya erişimine.
* Paraya erişimde sıkıntı var. Hem teminatlar yüksek, bir de faizi düşürüyoruz, politika faizi yüzde 7'ye düştü mesela. Bir takım masraflardan dolayı maliyet artıyor, erişim zorlaşıyor. Kredi kullanımında gayrimenkul gibi sağlam diye düşünülen teminatlar vardı şimdi taşınabilirleri de menkul kıymetleri de gösterebilirler.
* Gemi batar, araba kaza yapar, uçak varsa düşer bu anlayışı sona erdiriyoruz. Elinde ne varsa teminat olarak gösterebileceksin. Taşınabilir sadece bina, dükkan, arsa değil, taşınabilir menkul değerleri de teminat olarak verebileceğiz. Böylece teminat işi hafiflemiş oluyor. Merkez Bankası da gerekli çalışmalar yapıyor. Allah'a şükür işler iyi gidiyor, enflasyon düşme eğiliminde. Bütçemiz tıkır tıkır. Daha da iyi olacak.
* Esnaflarımızın geçmişe yönelik borçları vardı. Yaklaşık olarak 110 bine yakın esnaf, kredi almış, gecikme faizi var. Gecikme faizini TESKOMB ve Gümrük Ticaret Bakanlığımız bir araya geldi, yaklaşık 400 trilyonluk gecikme faizini karşılıyorlar. Geri kalan ödenecek para yapılandırılıyor, taksitlendiriyor.
* Dış ticaret erbabımız kapı kapı dolanmayacak. Gümrüklerde her bakanın işi var. 15 tane bakanlık anan kim, baban kim diye soruyor. Adam hem yoruluyor, hem maliyetler artıyor. Şimdi bunlar kalkıyor. Bir tane Gümrük Ticaret Bakanlığı'nın adamı, ona devrediyorlar, bakanlık tek elden bu işleri hallediyor. Hem zamandan, hem maliyetten tasarruf.
ÇEKTE YENİ 2 DÜZENLEME
* Çek konusu ekonomiyle alakalı. Ekonomi zora girdiğinde sorun büyüyor. Karşılıksız çeklerin yaptırımı yetersiz kaldığından mağduriyetler oluşuyor. Burada ne getiriyoruz. Bir karşılıksız çek işlemine para cezası, tekrar ederse hürriyeti kısıtlayıcı ceza arkasından geliyor. Mesela; 'Çek verdim, çeki ben aldım. Karekoda telefonumu tutup sağlam mı değil mi göreceğim, sonra kardeşim sağol ben almayayım diyeceksin.' Çekin güvenilirliği çek daha verilmeden öğrenme imkanı geliyor.
* Yatırım teşvik sistemi yenileniyor. Süreli teşvikleri kalıcı hale getiriyoruz. Bölgesel teşviklere başladığımız günden beri 600 bin istihdam oluşmuş. Daha etkin hale nasıl getirebiliriz onunla ilgili çalışma yapacağız. Bölgesel yatırım teşvik sistemimizde orta-yüksek teknolojinin üretime yönelik yatırımlar yararlanıyordu. Proje bazlı destek sistemini de getireceğiz. 'Ben tekstil işi yapacağım, filan yerde yapacağım, nerede olduğuna bakmadan ona has' diyorsun akıl terinin ağırlıklı olduğu ona da teşvik vereceğiz. Yatırım teşvik sistemi yenilenerek, bölge bazlı desteğin yanı sıra proje bazlı tesk sistemi geliyor.
"ÜRÜN BORSASI KURULACAK"
* Şirket kuruluşu ve tasviyesini kolaylaştırıyoruz. Dükkan açmak da kapatmak da kolaylaşıyor. Benim dükkanım vardı, açtım ama kapatırken çok yoruldum. Bunları rahatlatıyoruz.
* Tarımsal teşviklerdeki kafa karışıklığını ortadan kaldırıyoruz. Destekleri anlamlı hale getireceğiz. İki dilim halinde verilecek. Hangi aylar ne zaman olacağına karar vereceğiz. Köydeki vatandaşın aldığı para da bir işe yarasın.
* Borsa konusu var bir de. Sertifikalı ürün borsası. Lisanslı depoculuğa geçilecek, ürün borsası kurulacak, üreticilerimiz ürünlerini yüksek düzeyde değerlendirme imkanı bulmuş olacak. Direkt ürünü satın alacak ve satacak bir şekilde buluşacak. Ve ürün değer kazanacak. Ürün parasal araç gibi kullanılacak.
"İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YASASINDA 1 YIL ERTELEME"
* İş sağlığı ve güvenliği yasasının bazı hükümleri 1 Temmuz'da yürürlüğe girdi. Tamamı değil ancak bir kısmını bir seneliğine öteliyoruz. Bazı maddelerinde altyapı hazır değil, zamana ihtiyacımız var. Olumsuzlukların önüne geçmek için bir karar aldık.
* Turkuaz kart sistemi vaadimiz vardı. Özellikle beyin göcünü tersine döndürme. Yani yurtdışında bizim vatandaşımız olmuş yerleşmiş çok önemli uzmanlıkları olan insanları teşvik ederken, başka uyrukta olanlara da imkan veriyoruz. Gel memlekette ol, çalış, biz sana gereken her şeyi yapacağız. İhracatçımıza şartları belirlenecek şekilde hususi pasaport vereceğiz.
KALKINMA BANKASI VE EXIM BANK'LA İLGİLİ YENİ DÜZENLEME
* Yatırım demek üretim demek, üretim demek iş demek. Yatırım ve ihracat kredilerine erişimi kolaylaştırıyoruz. Yatırımları artırmak için iki önemli aracımız var. Kalkınma Bankamız var. Onu tekrar işler hale getiriyoruz. Finansal yapısını güçlendireceğiz. Yatırımcı daha kolay kredi alacak. İkincisi Exim Bank ihracatçılara yönelik. Kredi verene kadar alnının derisi çatlıyor. Adam yoruluyor, senin kredin kalsın diyor. Bunun önüne geçiyoruz. Son 5 yıl sicilinde bir şey çok bunun teminatının yarını alayım neden tamamını isteyeyim ki? Bütün ülkeler böyle yapıyor. Biz satma yönünde kafa yoracağız.
* Böylece cari açığımızı azaltabiliriz. Satın almalarımızı ihtiyacımız yoksa erteleyelim. Boşu boşuna dışarı paramız gitmesin. Memleketin yüzü gülsün. (Exim Bank'la ilgili; 16 milyar dolar ihracatçımızı kredilendirse de 16 milyar dolar da teminatlandırıyor. Hedefimiz yarısını teminatlandırmak. 8-10 milyar dolar civarındaki kredi limitine ihracatçılarımızın serbest hale gelmesi.)
* Tasarrufa kamuda başlayacağız. Yeni binalar, arabalar oraya buraya yaptırıyorsunuz. Çalışanların ücreti hariç yatırımlar hariç kamuda tasarruf seferberliği başlatıyoruz. Yıl sonuna kadar kendilerine verilen hedefler belli onun gerçekleşmesini sağlayacağız.
* Yurtdışından araç getirenlerle ilgili; emeklilik hakkını kazananlar 6 aydan az kalırsa getiremiyordu. Bu aksaklığı kaldırıyoruz.
2B ARAZİLERİ İÇİN YENİ BAŞVURU HAKKI
* 2B çok başarılı bir proje. 700 bin vatandaşımız 2B imkanından yararlanmış. 70-80 bin kişi var. Bunlara bir fırsat daha getiriyoruz. Bu fırsatı kaçırmayın diye bir imkan getiriyoruz. Antalya başta olmak üzere birçok vatandaşımız umarım yararlanmış olur. Taksitlerini de aksatanlar varsa, kalan süre için bir imkan sağlıyoruz. (Devlete ait tarım arazilerine dair hak vermiştik, onun süresi doldu, yeni bir başvuru hakkı veriyoruz.)
"300 BİN LİRAYA KADAR FAİZSİZ KREDİ DESTEĞİ"
* KOBİ'lere ilave imkanlar var. Terör ve doğal afetlerden etkilenen KOBİ'lere 100 bin TL destek veriyoruz. Esnafımıza 100 lira kadar kredi kullandıracağız. KOSGEB bunun çalışmasını yaptı.
* Yerli makina alan KOBİ'lere yerli üretimi desteklemek için, yerlisi varsa yerlisini alıyorsan ona 300 bin liraya kadar faizsiz kredi verilecek. Yerli sanayi desteklenecek.
* İmalat sanayinde çalışan KOBİ'lerin anlaşmalı banklardan kullanacakları kredilerin faizini KOSGEB karşılayacak.
* Biz cepten veriyorsak, 3 misli geri gelecek, üretim olacak iş alanı olacak, döviz gelecek. Birkaç tanesi sosyal tedbir. Teşvik ve desteklerle üretim artacak, tedbirler mali disiplini bozmayacak.
* Bütçeye yükü, getirisinin çok çok altında. Vatandaşlarımız emin olabilir. Bir kalem için 700 milyon harç kalkınca yatırımcı ek külfet ödemekten kalkacak. 10 tane yatırım kararı veriliyorsa, 100'e çıkacak bu. Kaynak ve istihdam küçük maliyetin yanında önemli bir fayda sağlayacak. Bütçe tarafında sorun yok.
DOĞU VE GÜNEYDOĞU ÇALIŞMALARI BAYRAMDAN SONRA AÇIKLANACAK
* Doğu Güneydoğu hakkında çalışmaları yaptık. Biraz daha üzerinde çalışılması gerektiğine karar verdik. Bayramdan sonraki birinci ya da ikinci Bakanlar Kurulu'nda açıklayacağız, yeni bir sürece geçeceğiz. Sadece Doğu Güneydoğu değil, Batı bölgesindeki etkilerini de dikkate alacak büyük bir proje.
* Teröre doğrudan dolaylı destek veren yerel yönetimleri, belediye başkanları, meclis üyeleri tespit edildiği zaman bunların görevine son verilecek. Bir düzenleme bu. Bu yasama dönemi bitmeden gelecek Meclis'te 3. pakette öngörülüyor. İçişleri Bakanı çalışmalarını yürütüyor.
* Merkez Bankası faiz indiriyor. Ama o faizlerin piyasalara yansıması eş zamanlı olmuyor. Bu nasıl olacak, bir sürü tedbirler alıyoruz, zorlamayla olmaz, bu da kendiliğinden olacak.
(Bakan Naci Ağbal: Ticari taksileri yılbaşına kadar satın almaları dahilinde yapmayı planlıyoruz. Burada bütçeye gelecek yük ne kadar sayıda araç satın alınacağına bağlı olduğu için bir rakam yok. Kendileri bakımından önemli bir imkan sağlayacak.)
* 20 milyon motorlu taşıt var, 5 milyonu yararlanacak diyelim. Temsili rakamlar yalnız. Bunları zarar olarak göremeyiz. Bunlar Türkiye'de üretiliyor. Piyasa işleri açılacak, üretilecek, ilave adam alıp çalıştıracaklar, sağladığımız faydanın kat kat üstünde gelirimiz olacak.
"SEÇİM BİTTİ, ŞİMDİ GEÇİM ZAMANI"
* Erken seçim konusu hakkında: Millet yoruldu, seçim zamanı bitti, şimdi geçim zamanı. Vatandaş yüzünün daha çok gülmesini istiyor. 2019'da seçimimizi yapacağız. Millet rahat rahat yatırımını yapsın. Türkiye'de güven var, istikrar var. Anayasa değişikliği ile bunu karıştırıyorlar. O apayrı bir iştir. Millet rahat etsin, seçim falan yok.
İstanbul Atatürk Havalimanı saldırısı sonrası alınan güvenlik önemleri konusu hakkında sorulan soruya yanıt olarak;
* Önlemler bir sefer alınıp bitmez. Tehdir boyutuna göre güncellenir. Perşembe günki saldırı yeni bir model. Hem canlı bomba hem de fedai bir saldırı. Gireceği yere giremeyip önce silahı makineli tüfeği çıkarıp tarıyor, diğerleri aradan giriyor, eylemini yapıyor. Girişte güvenlik zafiyeti yok derken onu kasdettim. Elinde el bombası, kalaşnikof olmasa giremez. Metro, marmaray bunların önüne özel harekatçı arkadaşlarımızı koyduk, ilk cevabı onlar verecek. Başka tedbirler var. Bütün kısımlar düzenli bir araya gelip tedbirleri güncelliyorlar. Şunu bileceğiz. Biz terörle en yoğun mücadele eden ülkeyiz, dolayısyla hedef ülkeyiz bu yüzden çok daha uyanık, titiz gereken şeyleri yapmamız gerekiyor.
Suriyeli göçmenler ve Suriye meselesi ile ilgili sorulan soruya yanıt olarak;
* Suriyeli göçmenler konusunda ise; bu politikamızda bir değişiklik yok. Suriyeli göçmenlerle ilgili çocukları okula gönderiyoruz. Adım adım Türkiye'yi vatanları olarak görmeleri konusunda çalışmalar yaptık. Ya gidecek, ya da Türkiye vatandaşı olmak isterse biz terörö bulaşmışsa vatandaşlık veremeyiz. Ülkemizin huzurunu bozacak kişiler için asla vatandaşlık düşünülemez, katma değer getireceklere tabii ki vatandaşlık verilir. Bu süreçler başladı. Oturma, çalışma bu işlemler devam edecek.
* Suriye mevzusu şu; en fazla canı yanan Türkiye. Diğer ülkeler uzakta. Onlara ne sığınmacı geliyor, ne de terörist yetişiyor. Zannetmesinler ki böyle devam edecek. Bölgede rekabet etmeye devam ederlerse buradaki kan akmaya devam edecek. Bu bölgesel sorun olmaktan çıkacak, zaten çıktı, küresel bir tehdite dönüştü. DAEŞ'in kaynağında bu var. Stratejik ortaklarımızın bireysel hesapları kenarı bırakması, Suriye'de akan kanın durdurulması lazım. Türkiye olarak her türlü katkıyı vereceğiz. Böyle bir çağrı yapıyoruz. Suriye ile görüşmeler kısa vadede olmaz. Dikdatör rejim sona ersin. Yarım milyondan fazla insanı öldüren rejimle neyi anlaşacağız. Biz komşuyuz. Tabii ki iyileşmek mecburiyetinde olduğumuz bir ülkedir.
* Bu memleket bizim bu bayram hepimizin...
DIŞİŞLERİ BAKANI ÇAVUŞOĞLU'NUN İNCİRLİK AÇIKLAMASI:
Başbakan Yıldırım'a sorulan sorular arasında Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun Rusya'ya İncirlik'i açarız dediği iddiası da vardı. Konu ile ilgili Bakan Çavuşoğlu açıklama yaptı:
'Benim böyle bir ifadem olmadı. DAEŞ'le mücadelede her türlü çalışmayı yaparız. Örnek olarak İncirlik'i verdik. Putin'e karşı DAEŞ'e karşı birlikte mücadele edelim sözünü hatırlattık. Rusya'yla işbirliği yapabiliriz, dedik. İncirlik konusunda böyle bir şey demedik.'
