Bisikleti çalınan kişilerle görüştüğümüzde “Polis tarafından ciddiye alınmıyoruz, karakolda tutanak bile tutmuyorlar, “bisiklet için bizi oyalamayın” diyorlar. Bisikleti çalan hırsız yakalansa bile hiç bir işlem yapılmıyor, sanki suçlu biz oluyoruz. Savcılığa gittiğimizde genellikle takipsizlik ile karşılaşıyoruz” gibi cevaplarla karşılaştık.
Türkiye'de bisiklet kullananların artması için mücadele eden bir oluşumun içinde yeralan Bisiklet ve Yoga Eğitmeni Nesrin Yaman'da bisiklet hırsızlığı mağdurlarından biri.
Nesrin Yaman, bisiklet sürmeyi öğretmek için yeni bir bisiklet almış. Bisiklet eğitimlerinde kendisine yardım etmek bahanesi ile gelen kişiye bisikletini teslim etmiş ama bir daha geri alamamış. Bisikletine el koyan kişinin kimliği, adresi ve bisiklete el koyduğuna dair itiraf niteliğinde whatsap yazışmaları olmasına rağmen aylardır savcılıktan sonuç alamıyor. Nesrin Yaman, bu konuda binlerce mağdur olduğunu söyleyerek bu davanın peşini bırakmayacağını ve bisiklet hırsızlığına karşı mücadele edeceğini belirtiyor.
Nesrin Yaman'ın Avukatı Burçak Baysal Atalay ile yaptığımız röportajda bisiklet hırsızlığının kanundaki yeri hakkında detaylı bir röportaj gerçekleştirdik
Time Türk: “Hırsızlık Suçu Nedir? Bisiklet çalmak hırsızlık suçu kapsamına girer mi?”
Avukat Burçak Baysal Atalay; “Hırsızlık mala karşı işlenen suçlar kapsamındadır. TCK'nın 141. Maddesinde yapılan tanıma göre hırsızlık, zilyedinin yani eşyayı elinde bulunduranın rızası olmadan başkasına ait taşınır bir malı, kendisine veya başkasına bir yarar sağlamak maksadıyla bulunduğu yerden alınmasıdır. Bu durumda zilyedin yani mali elinde bulunduranın malın maliki olması da şart değildir. Kendisine kullanmak üzere verilen malın, bir başka kişi tarafından, rızası dışında ve kendisine ya da başkasına yara sağlamak için alınmış olan kişi de hırsızlık suçunu işlemiş olur. Bu kapsamda hırsızlığa konu mal elbette bisiklet de olabilir. ”
Time Türk: “Kanunda çalınan malın maddi değerine göre bir değerlendirme yapılıyor mu? Araba hırsızlığı ile bisiklet hırsızlığı arasında cezai işlemde fark var mıdır?
Avukat Burçak Baysal Atalay; “Kanun koyucu hırsızlık suçunun konusunu oluşturan malın değerinin azlığı, cezanın indirim sebebi yapılabileceğini düzenlemiştir. Bu noktada hakim, malın değerinin azlığını göz önünde bulundurarak cezada indirim yapabileceği gibi suçun işleniş şekli ve özellikleri de göz önünde bulundurularak, ceza vermekten de vazgeçebilir”
Time Türk: “Hırsızlık suçu ile Gasp suçu arasında ne farklar vardır? Bisikleti alan kişi tanıdığınız olsa ve kasten bisiklete el koysa bu gasp kapsamına mı girer, hırsızlığa mı?
Avukat Burçak Baysal Atalay; “Bir başkasını, kendisinin veya yakınının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığına yönelik bir saldırı gerçekleştireceğinden ya da malvarlığı itibarıyla büyük bir zarara uğratacağından bahisle tehdit ederek veya cebir kullanarak, bir malı teslime veya malın alınmasına karşı koymamaya mecbur kılınması halinde yağma diğer adı ile gasp suçu oluşmaktadır. Burada hırsızlıktan farklı olarak en çarpıcı durum tehdit ve /veya cebir kullanarak malın elde edilmiş olmasıdır. Bisiklet hırsızlık ve yağma suçlarının konusu olabilir. Burada ayırt edici olan suçun işleniş şeklidir. Siz tanıdığınız kişiye bisikleti emaneten veriyorsanız ve fakat daha sonra bu kişi size bisikletinizi geri vermiyorsa bu durumda güveni kötüye kullanma suçu söz konusu olacaktır. 
Time Türk: “Bisiklet sahibi çoğu kişi bisikleti arasında duygusal bir bağ kurar. O bisikletin bir anısı vardır, yaşanmışlık vardır. Bisikletini kendisine göre modifiye etmiştir ve ancak o bisikletle kendini mutlu hisseder. Çalınan bisiklet ile beraber sadece çocuklar değil yetişkinlerde büyük üzüntü yaşar. Çocuklarda ise bu travmaya dönüşebilir. Burada yaşanan manevi kayıplar kanun tarafından göze alınıyor mu?
Avukat Burçak Baysal Atalay; “Bu türden manevi zararların oluşması halinde, ceza yargılamasının dışında hukuk mahkemelerinde bisikleti çalan ve /veya gasp eden şahıs aleyhine manevi tazminat talepli bir dava açılması gerekmektedir. Açılacak bu dava neticesinde mahkeme, mağdurun talebini aşmayacak şekilde manevi tazminat miktarını hukuk kaideleri ve yerleşik Yargıtay içtihatları doğrultusunda belirleyecektir. ”
Time Türk: “Bedensel engellilerin kullandığı tekerlekli sandalyeler de bisiklet tanımı içindedir. Bedensel engelli kişinin çalınan tekerlekli sandalyesi onu ulaşım hakkından mahrum etmektedir. Bisiklet kullanıcılarının büyük bir kısmı da sağlıkları açısından veya tedavi amaçlı bisiklet kullanıyor. Bu iki durum arasında kanun yürütücülerinin verdikleri kararı etkileyen bir durum oluşturuyor mu?
Avukat Burçak Baysal Atalay; “Bu hususta Türk Ceza Kanunun bakımından özel bir ayrım bulunmamaktadır. Fakat TCK'nın Nitelikli Hırsızlık başlıklı 142. Maddesinde kişinin malını koruyamayacak durumda olması halinin bu kapsamda değerlendirilebileceği olaylarda özellikle kişinin beden veya ruh olarak kendini koruyamayacak durumda olması halinde işlenen hırsızlık suçlarına verilecek 5 yıldan 10 yıla kadar olan cezanın ayrıca 1/3 oranında artırılacağı düzenlenmiştir.”
Time Türk: “Bisiklet bazı kişiler içinde iş aletidir. Örneğin bisiklet yarışçısı, kurye, gazete dağıtıcısı, lokanta, fabrika gibi birçok işyerinde kullanılıyor. Bisikletle işe gidip gelenlerde azımsanmayacak kadar çok. Bu durumda olan kişinin bisikleti çalınması dolayısıyla iş kaybına uğrasa, kişi bu iş kaybı sebebiyle hak talep edebilir mi?
Avukat Burçak Baysal Atalay; “Bu hususu suçu işleyen kişinin eylemi nedeni ile maddi zarara uğramak olarak tanımlayabiliriz. Fiili işleyen kişinin eylemi suç teşkil etsin ya da etmesin, fiil nedeni ile maddi zarara uğrayan kişi, hukuk mahkemeleri nezdinde maddi zararının tazminini talep edebilecektir. Örneğin bisikletinin çalınmış olması sebebi ile ücretli bir araç kullanmak zorunda kalan kişi yapmış olduğu masrafları maddi zarar kapsamında talep edebilecektir. ”
Time Türk: “Bisikletler hiç de ucuz değildir. En ucuz diyeceğimiz bisiklet 1,500 TL den başlıyor, Karbon bisikletler 10,000 TL ila 40,000 TL arasında fiyatla satılıyor. Bisiklet mağazaları bu bisikletleri satarken bisikletin kimliğine dair hiçbir belge vermiyor. Oysa bisikletlerde ruhsat olmasa bile şase numarası olması gerekiyor. Bisiklet mağazası sattığı bisiklete karşın bir belge vermediği için bisikleti çalınan kişi bisikletin kendisine ait olduğuna dair ruhsat veya şase numarası ibraz edemiyor.
Böyle bir durumda bisikleti çalınan kişi firmanın alıcıyı bilgilendirmemiş olması sebebiyle eksik beyan veya eksik belge ile hak talep edememesinden dolayı bisiklet firmasına dava açabilir mi?
Avukat Burçak Baysal Atalay; “Maalesef bu hususa ilişkin olarak Yasamızda özel bir zorunluluk ve buna bağlı olarak da sorumluluk hali bulunmamaktadır.”
Time Türk: “Bisikleti çalınan kişi ilk olay esnasında hiçbir adli işleme başvurmasa ve aradan 1 yıl geçtikten sonra çalınan bisikletini bulsa, hak talep edebilmesi için geçen zaman kanunen bir sorun arzeder mi? Hırsızlık olayında zaman aşımı var mıdır?
Avukat Burçak Baysal Atalay; “Hırsızlık suçu şikayete bağlı bir suç değildir. Yani, soruşturmanın yapılabilmesi için mağdurun şikayetçi olması şartı aranmaz fakat tabii kolluk kuvvetinin suçtan haberdar olabilmesi için ihbarda bulunulması önemlidir. Bununla birlikte hırsızlık suçu 8 yıllık bir dava zaman aşımı süresine bağlıdır. Bu nedenle bu süre zarfında ihbarın yapılması üzerine savcılık makamı ve kolluk kuvveti tarafından soruşturma başlatılacaktır. ”
Time Türk: “Bisikletler genellikle açık alanlarda kullanıcının kilitlemeden bırakması sonucu çalınıyor. Böyle bir durumda bisiklet sahibi kişi bisikleti açıkta bıraktığı için suçlanabilir mi? Açıkta bulunan bir aleti almak nitelikli hırsızlık suçu kapsamında mı değerlendirilir yoksa suç cezasında indirim mi yapılır?
Avukat Burçak Baysal Atalay; “ Türk Ceza Kanunu'nun 142/1-e bendinde adet veya tahsis veya kullanımları gereği açıkta bırakılmış eşya hakkında hırsızlık suçunun işleniş olması hali nitelikli hırsızlık olarak düzenlenmiştir. Kanaatimce bisiklet hırsızlığı da bu madde çerçevesinde değerlendirilmeli ve bisiklet sahibinin bisikleti açıkta bırakmış olması nedeni ile cezada ya da tazminat miktarlarında yapılacak bir indirim nedeni ile ikinci kez mağdur edilmemelidir. ”
Time Türk: “Kanunda bide Yağma Suçu diye bir tanım var. Bizim röportaj konumuz “bisiklet” özelinde olduğu için bu yağma suçu kapsamına girmesi için nasıl bir bisiklet hırsızlığı olayı yaşanmış olur?
Avukat Burçak Baysal Atalay; “Az evvel de belirtmiş olduğum gibi bir başkasını, kendisinin veya yakınının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığına yönelik bir saldırı gerçekleştireceğinden ya da malvarlığı itibarıyla büyük bir zarara uğratacağından bahisle tehdit ederek veya cebir kullanarak, bir malı teslime veya malın alınmasına karşı koymamaya mecbur kılınması halinde yağma diğer adı ile gasp suçu oluşmaktadır. Bisikletin, zilyedinin elinden bu türden bir tehdit ya da eylem ile zorla alınması halinde işlenen suçun yağma suçu kapsamında değerlendirilmesi gerekecektir. ”
Time Türk: “Bisiklet sahibi kişiler hırsızlığa maruz kalmamak için nasıl tedbir almalı? Bisiklet çalındıktan sonra hangi yolları takip etmeli? nereye, ne şekilde başvurmalı?
Avukat Burçak Baysal Atalay; “Elbette ilk tavsiyem herkesin aklına geleceği üzere açık alanlarda bisikletlerin, bisiklet park alanlarına kilitlenerek bırakılması olacaktır. Bu noktada mümkünse özellikle kamera sistemi ile kayıt altına alınan yerlerin seçilmesi önemlidir. Zira, bisikletinin çalındığını iddia eden kişinin, bu iddiasını ispatlaması gerekmektedir. Aksi halde sonuca ulaşması zor olacaktır. Hırsızlık olayı ile karşı karşıya kalan kimse, elinde bulunan delilleri de ibraz etmek sureti ile olayın yaşandığı yer polis merkezine ya da Cumhuriyet savcılığına, olayı anlatır bir dilekçe ile ihbarda bulunabilir ya da bu hususta işlemleri takip etmek üzere bir avukattan yardım talep edebilir.”
Time Türk: “Avukat olarak böyle bir davayı üstlenmiş olmanız çok sevindirici. Biraz da kendinizden ve avukatlık büronuzdan bahseder misiniz?
Avukat Burçak Baysal Atalay; “2003 yılında Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun oldum. Bir süre farklı bürolarda görev yaptıktan sonra 2014 yılında kendi hukuk büromu açtım ve halen daha Mecidiyeköy'de bulunan büromda, bizden yardım talep eden gerçek ve tüzel kişi müvekkillerime danışmanlık ve dava vekilliği şeklinde hizmet vermekteyim. Ofisimizde bulunan çalışma arkadaşlarımızın bugüne kadar edinmiş olduğu tecrübelerden faydalanarak hem özel hukuk, ticari şirketler, inşaat ve iş hukuku alanlarında hem de ceza hukukuna ilişkin alanlarda vekillik yapmaktayız. Dileğimiz, bizden adalet talep edenlerin taleplerini ve dileklerini gerçekleştirebilmek konusunda onlara yardımcı olmaktır ve bundan büyük bir mutluluk duyuyoruz. ”
Time Türk: “Çok güzel bir röportaj oldu. Bu açıklamalarınız bisikleti çalınan binlerce kişiye faydalı olacaktır. Time Türk olarak bizde bu davanın takipçisi olacağız.
