Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın İstanbul'da öldürülmesine ilişkin internet yayınlarında dolaşıma giren bazı haberler, medya dünyasında sahte haber üretimi ve yayılması sorununu yeniden gündeme taşıdı.
Son olarak Arapça yayın yapan bir haber sitesi, Suudi Arabistan resmi haber ajansına (SPA) dayandırarak Prens Muhammed Bin Salman'ın Kral Salman tarafından azledileceğini, Kral'ın bu doğrultuda bir emir yayımladığını duyurdu. Sitenin bu haberinde, Kral'ın tavrında Cemal Kaşıkçı vakasının Kraliyet ailesi üzerinde yarattığı baskının etkili olduğu belirtildi.
Haberdeki fotoğraf ve metindeki ifadelerin daha önce kullanılmış olduğu anlaşıldı
Ancak, haberin gerçek olmadığı, SPA'nın böyle bir haber geçmediği, yayından kaldırılan haberde kullanılan metindeki ifadelerin ve fotoğrafın bir yıl önce, eski veliaht prensin azledilmesine ilişkin resmi duyuru haberleştirilirken kullanılmış olduğu ortaya çıktı.
Sosyal medyada 'bot' olarak nitelenen sahte hesaplar arasında Suudi kraliyet ailesini destekleyen içerikleri yayanlar olduğu gibi sahte haber üreten siteler aracılığıyla Suudi hükümetini Kaşıkçı cinayeti üzerinden dünya kamuoyunda zor durumda bırakmayı hedefleyenlerin olduğu da biliniyor.
Reuters'ın konuyla ilgili hazırladığı bir analizde, Prens Salman'ın azli haberini yayınlayan Alawatanews.com haber sitesinin Kaşıkçı cinayetiyle ilgili Suudi hükümeti aleyhine yayın üreten 53 web sitesinden biri olduğu belirtiliyor.
İsrailli siber güvenlik firması ClearSky sunucu merkezlerini ve kayıt detaylarını incelediği söz konusu web sitelerinin ortak bir ağa bağlı olduklarını, çoğunun ara yüzler ve birbirine yakın kimlikte sayfa tasarımları kullandıkları veya aynı ya da benzer sahte haberleri yayınladıklarını açıkladı.
Öte yandan New York'taki Columbia Üniversitesi Gazetecilik Bölümü tarafından yayımlanan ve profesyonel gazeteciler için farklı bakış açıları getiren Columbia Journalism Review (CJR) dergisi, New York'ta sadece yalan haberlerin yer aldığı basılı yayınların olduğu bir stant açtı.
ABD'de CJR dergisi (Columbia Journalism Review) sahte haberlerin yayınlandığı internet sitelerindeki metinleri basılı yayınlara taşıyarak New York'ta sergiledi30 Ekim 2018, New York, Reuters
ABD'de son günlerde Başkan Donald Trump ve CNN gibi muhalif basın kuruluşları arasında "sahte haber" tartışmaları sürerken, CJR dergisi dikkati çeken bir çalışmaya imza attı.
CJR, Manhattan'ın önemli mekanlarından Bryant Park'taki bir gazete standında tamamen internet üzerinden yayılmış yalan ya da yanlış haberlerin basılı olduğu gazete ve dergileri sergiledi.
Habercilikte doğruluk ile güvenilirliğe ve yalan haberlerin zararlarına dikkati çekmek için hazırlanan projeye, "Yanlış Haber Standı (misinformation stand)" adı verildi.
CJR Genel Yayın Yönetmeni Kyle Pope, insanların haber kaynaklarına dikkat etmesi ve internetteki bilgilerin her zaman güvenilir olmadığını vurgulamak için böyle bir proje yapmaya karar verdiklerini söyledi.
Pope, "İnternette en çok okunan yalan haberleri belirledik ve bunları basılı hale getirerek gerçek hayata taşıdık. Böylece insanların internette okuduklarını, gerçekten ellerine alıp okuduklarında aslında bu haberlerin ne kadar saçma ve tuhaf olduğunu görmelerini amaçlıyoruz." diye konuştu.