Ertuğrul Fırkateyni'nin tarihsel serüveni

Ajanshaberin haberine göre; Tarihi seferinin son durağına ulaşan TCG Gediz, 125 yıl önceki Ertuğrul Fırkateyni'nin rotasını izleyerek geldiği Kuşimito'da TBMM Başkanı Cemil Çiçek ve Japonya Prensesi Akiko Jouo'nun da katılacağı anma etkinliklerine ev sahipliği yapacak. İşte Türkiye-Japonya ilişkilerinde dönüm noktası oluşturan Ertuğrul Fırkateyni'nin tarihsel serüveni ve facia... Türkiye-Japonya arasındaki ilişkilerinde önemli bir yeri olan Ertuğrul Fırkateyni olayı günümüzde de iki ülke arasında sıkı bağları koruma niteliğine sahip. ERTUĞRUL FIRKATEYNİ'NİN JAPONYA SERÜVENİ VE FACİA II. Abdülhamid, 1887 yılında Japonya İmparatorunun yeğeninin bir savaş gemisiyle İstanbul'u ziyaret etmesinin ardından Japonya'ya bir heyet gönderilerek iade-i ziyaret yapılmasını emretmişti. Bu ziyaret için İstanbul tersanelerinde yapılan Ertuğrul Fırkateyni seçildi. Fırkateyn, hem yelken hem de makine ile hareket ediyordu. Üç direkli geminin ana hareket vasıtası yelkendi. 600 beygir gücündeki makinesi de yardımcı bir itici kuvvet oluşturuyordu. 2 bin 400 ton ağırlığında, ahşap bir gemi olan Ertuğrul Fırkateyni 25 yaşındaydı. Yaklaşık 1 yıl önce ahşap kısımları tamir görmüştü. Ancak, makine ve kazanların alt bölümüne dokunulmamıştı.

SEVGİ GÖSTERİLERİYLE KARŞILANDI Kafile Başkanı Albay Osman Bey, gemi komutanı da Yarbay Ali Bey'di. Gemide özel olarak seçilen 56'sı subay toplam 609 mürettebat vardı. O yıl Bahriye Mektebini bitiren genç teğmenlerin tamamı da gemiye alınmış ve bu uzun gezide tecrübelerini artırmaları hedeflenmişti. Gemi, Sultan II. Abdülhamid'den Japon İmparatoruna mücevherli imtiyaz nişanı ve diğer hediyeleri götürecekti.Ertuğrul Fırkateyni, Temmuz 1889'da İstanbul'dan yola çıktı. Güzergahı boyunca çeşitli limanlara uğrayarak seyahat ediyordu. Fırkateyn Singapur'a vardığında Kafile Başkanı Albay Osman Bey Amiralliğe terfi ettirildi. Kafile, uğradığı ülkelerin halkları ve Müslümanlar tarafından görkemli sevgi gösterileriyle karşılanıyor, gemiyi kimi zaman binlerce kişiden oluşan gruplar ziyaret ediyordu. Gemi, 11 ay sonra 7 Haziran 1890 tarihinde Japonya'nın Yokohama Limanına vardı. Japon İmparatoru, Türk amiralini ve heyetini görkemli bir şekilde karşıladı. Şehir halkı Türk amiralinin saray arabası ile İmparatorun yanına gidişini sevgi gösterileriyle takip etti.

JAPON KIYILARINDA KONSER Ertuğrul Fırkateyni, Japon sularında kaldığı üç ay boyunca etrafındaki binlerce Japon kayığına 50 kişilik bandosuyla konserler verdi. Nihayet geri dönüş yolculuğu için hazırlıklar tamamlandı. VE FACİA... Yola çıkılacağı gün Japon Bahriyesinin tayfun uyarısına rağmen, Ertuğrul Fırkateyni planlandığı gibi 15 Eylül 1890 tarihinde Yokohama Limanı'ndan ayrıldı. Kushimoto açıklarında tayfuna yakalanan Ertuğrul Firkateyni 16 Eylül 1890'da kayalara çarparak battı. 609 kişinin gemide bulunduğu belirtilen facida, kazadan sadece 69 denizci kurtulabildi, Amiral Osman Bey de dahil diğer mürettebat hayatını kaybetti. Ertuğrul Fırkateyni'nin trajik sonu Türk-Japon halklarını yakınlaştırdı. Yöre halkı, kazadan kurtulanlara büyük yardım ve yakınlık gösterdi. Torajiro Yamada isimli bir Japon, şehit yakınları ve kazazedeler için yardım kampanyası düzenledi. Toplanan para aynı kişi tarafından dönemin padişahına teslim edildi. Hayatta kalan 69 denizci, Japonya İmparatorunun talimatıyla Hiei ve Kongo isimli iki askeri gemi ile İstanbul'a gönderildi.

KUSHİMOTO'DA ANIT Kazada ölenlerin anısına Kushimoto'da bir Anıt yapılmıştır. İlk anıt Japonlar tarafından 1891'de dikilirken, 1929 yılında yine Japonlar tarafından genişletilmiştir. Şehitlik Anıtı, 3 Haziran 1929 tarihinde Japon İmparatoru tarafından da ziyaret edilmiştir. 1937'de Türkiye tarafından restore edilen anıt önünde her yıl düzenli olarak anma törenleri yapılmaktadır. Kushimoto kasabası Mersin ve Yakakent ile kardeş şehirdir. Kushimato'da bir de müze bulunmaktadır. 1974 yılında inşa edilen "Türk Müzesi"nde Ertuğrul Fırkateyni'nin maketi, gemideki asker ve komutanların fotoğrafları ve heykelleri bulunmaktadır. BATIŞI İLE BAŞLAYAN İLİŞKİLER Bu facia Japonya ile Türkiye arasındaki karşılıklı anlayışın ve dostluk ilişkilerinin sağlam bir temele oturmasına vesile olmuştur. FACİANIN FİLM OLACAĞI AÇIKLANDI Japonya Başbakanı Şinzo Abe'nin Marmaray açılışına geldiği sırada yapılan ikili anlaşmada konuşan dönemin Başbakanı Erdoğan, Ertuğrul Fırkateyni faciasının film olacağını söylemişti. O gün Türkiye-Japonya diplomatik ilişkilerinin 90. yıl olacağını belirten Başbakan Erdoğan, bu kapsamda Türkiye-Japonya ilişkilerinde önemli yere sahip olan fırkateyn faciasının film olacağını açıklamıştı. ERTUĞRUL ANISINA YAZILAN ŞARKININ SÖZLERİ Güneş hüzünle battı. Uzakta bir yıldız parlıyor, Deniz çok azgın. Beyaz anıtın gölgesi karanlığa düşüyor. Sonsuz teesürle dua ediyoruz, Ruhların huzuru için, O cesur gemicilere ve şanlı Ertuğrul'a. O çılgın fırtınada... Kaybolan savaş gemisini yutan dalgalar O geceki gibi yüksek. Ne acı, biz artık gemiyi göremiyoruz. Kumano bölgesinde Kaşino sahillerinde, Facianın balıkçılar yerini gösterirler. Ve o gecenin korkunç amansız Fırtınasını hep anlatırlar. Acısını kalbimizde duyacağız her zaman Seneler geçse bile. Ertuğrul'u biz asla unutmayacağız, Çocuklarımıza da her an anlatacağız.