Mahmud Esad Coşan Hocaefendi, borsanın İslam'a uygun olup olmadığı sorusuna net bir cevap vermişti. Coşan, hisse senetlerinin ticari faaliyeti haram olan şirketler üzerinden alınıp satılmasının günah olduğunu belirtirken, borsayı ise “mega kumar” olarak nitelendirmişti. Coşan, borsada ani yükselişler ve düşüşler nedeniyle kişilerin hızla zenginleşip fakirleşmesine dikkat çekmişti.
BORSA İÇİN “MEGA KUMAR” TANIMI
Mahmud Esad Coşan Hocaefendi, borsanın işleyişini değerlendirerek, hisse senetlerinin hangi sektörlerde faaliyet gösteren şirketlere ait olduğuna dikkat edilmesi gerektiğini vurgulamıştı. Coşan, eğer bir şirket haram kabul edilen bir faaliyette bulunuyorsa, o şirkete ortak olmanın Müslümanlar için doğru olmadığını belirtmişti. “Aldığın hisse senetleri hangi fabrikanındır? İçki satıyorsa içkici bir şirketin ortağı oldun şimdi, hapı yuttun,” ifadelerini kullanarak, bu tür durumlarda hissedar olanların da “günahın ortağı” sayılacağını açıklamıştı.
FAİZ VE HARAM TİCARETİN RİSKİNE DİKKAT ÇEKTİ
Coşan Hocaefendi, şirketlerin işleyişinde faize bulaşıp bulaşmadığını veya haram ticaret yapıp yapmadığını da göz önünde bulundurmak gerektiğini belirterek, “İstersen mermer satsın, isterse ekmek satsın; haram ticari muamele yapan bir şirketin vebalinin ortağısın,” demişti. Coşan, Müslümanların her ticari işlemde olduğu gibi borsada da bu kriterlere dikkat etmesi gerektiğini vurgulamıştı.
"BORSA BİR MEGA KUMAR"
Hocaefendi, borsanın ani kazanç ve kayıplarla sonuçlandığını, kişilerin bir anda büyük paralar kazanıp aynı hızla yoksullaşabildiğini ifade etmişti. Bu durumu “Borsa nedir? Mega kumar,” sözleriyle açıklayan Coşan, borsadaki dalgalanmaların kumar benzeri bir etki oluşturduğunu belirtmişti. “Hisse senedi alıyor, hisse senedi satıyor; kazanıyor, kaybediyor, fırt zengin oluyor, fırt beş parasız yoksul düşüyor,” diyerek borsanın oynak yapısının riskine dikkat çekmişti.
CAİZLİK KONUSUNDAKİ ŞARTLAR
Coşan Hocaefendi, bir Müslümanın hisse senedi alırken veya borsada işlem yaparken, o şirketin ticari faaliyetlerini iyi analiz etmesi gerektiğini vurgulamıştı. İslami kurallar doğrultusunda, faize veya haram işlere bulaşmayan şirketlere ortak olunabileceğini, ancak ticari faaliyetlerin İslam'a aykırı olması durumunda bu tür yatırımların caiz olmayacağını belirtmişti.