Hastalıklara karşı bağışıklığımızın güçlü olması önemli. Sağlıklı beslenme ise bunun tek yolu. Günün hemen her saatinde içtiğimiz kahve konusunda da "Az mı içilmeli çok mu?" "Faydalı mı zararlı mı?" ya da "Hangi tür kahveleri ve nasıl içmeliyiz" gibi bazı soru işaretleri bulunuyuor.
Biz de bu satırlarda bu sorulara cevaplar ararken kahvenin de kısa bir yolculuğuna çıkmış olacağız.
İşte kahveye dair:
Tüm besin gruplarından yeterli ve dengeli olarak içeren bir beslenme düzenine ek olarak antioksidan ve biyoaktif bileşenleri bol miktarda içeren bazı besin türlerinin diyete eklenmesi, sağlık açısındanfaydaları da beraberinde getirebilir. Bunlar arasında en yaygın olarak bilinenlerden bir tanesi de kahve. Kahve, sağlıklı bireyler için düzenli olarak tüketilmesi gereken besinlerden.
Yağ yakımını hızlandırır
Kahve, fazla kilolarından kurtulmak isteyen kişilerin bu amaçlarına ulaşmasına yardımcı olabilecek oldukça değerli bir besin türüdür. Bunun nedeni metabolizma hızını önemli ölçüde arttırarak yağ yakımını hızlandırmasıdır.
Kansere karşı kalkan
Yüksek antioksidan içeriği sayesinde düzenli olarak kahve tüketen bireylerde karaciğer kanseri ve kolorektal kanser türleri başta olmak üzere birçok kanser türüne yakalanma riskinin önemli ölçüde azaldığını gösteren bilimsel araştırmalar söz konusu.
Performansı artırır
Kafein, adrenalin hormonunun üretiminde önemli bir artışa neden olur. Bu hormon, korku ve heyecan durumlarında artan ve insan vücudunu yoğun fiziksel efora hazırlayan bir hormondur. Bu sayede kahve tüketiminin ardından fiziksel performansta önemli bir artış gözlenir.
Alzheimer, Parkinson ve demansı frenler
Alzheimer, Parkinson ve demans dünya genelindeki 65 yaş ve üzeri bireylerde sıklıkla görülen hastalıklar. Nörodejeneratif hastalıkların önlenmesi konusunda oldukça etkili olduğu bilinen kahveyi düzenli olarak tüketenlerde Alzheimer hastalığının görülme olasılığının yüz 65'e kadar azaltılabileceğini, Parkinson hastalığının görülme olasılığının ise yüzde 30-60 civarında azaltılabileceği yönünde araştırmalar var
Peki ne tür zararı var?
Kahve sağlıklı ve yararlı bir besin olsa da bazı hastalıkları bulunan veya ilaç kullanan kişiler için tüketimi, sağlıklı bireyler için ise aşırı tüketimi zararlı olabiliyor. Tansiyon, kalp ritmi bozukluğu, taşikardi ve diğer kalp hastalıkları olan bireylerde kahve tüketimi çarpıntıya yol açabilir.
Bu olumsuzluk herhangi bir kalp hastalığı olmayan bireylerde de aşırı kahve tüketimi sonucunda görülebilir. Tansiyon hastalarında ise kahve tüketimi, kan basıncının yükselmesine neden olabilir.Tüm besinlerde olduğu gibi kahvenin tüketiminde de ölçülü olunmalıdır.Yine aşırı kahve tüketimi uykusuzluk, gerginlik, sinirlilik ve hassasiyet gibi olumsuzluklara yol açabiliyor.Kansızlık sorunu bulunan kişilerde aşırı kahve tüketimi besinlerdeki demirin emilimini azalttığından kansızlığı şiddetlendirebilir.
Ne kadar tüketilmeli?
Günde 3 fincanın üzerinde kahve tüketiminin doğurganlığı olumsuz etkileyebildiği, 5 fincanın üzerinde kahve tüketiminin de kemik erimesine yol açabildiğini gösteren bilimsel çalışmalar mevcut. Yemeklerden 45 dakika önce ve sonrasındaki sürece denk gelmemesine dikkat etmek daha faydalı.
İçimi nasıl olmalı?
Kahvenin sade veya yalnızca süt eklenerek tüketilmesi öneriliyor. Kremalı, şekerli, şuruplu ve hazır süt tozları içeren kahvelerde yağ ve şeker içeriği çok yüksek olduğundan kahvenin bu şekilde tüketimi faydadan çok zarara neden olabiliyor. Aynı zamanda diüretik olan kahve, idrar çıkışını arttırır. Bu etkisinden dolayı yeterli su tüketmeyen kişilerde sıvı kaybına (dehidratasyon), böbrek ve kalp hastalıkları olanlarda ise elektrolit dengesizliklerine yol açabilmekte.
Çocuklar da içebilir mi?
Çocuklara kafeini kesinlikle tavsiye etmeyen uzmanlar bulunuyor. 0-13 yaş arası çocuklara kesinlikle verilmemesi öneriliyor. 13-18 yaş grubu çocuklarda ise günde en fazla bir fincan kahve öneriliyor. Bu konuda "Şekersiz olduğu sürece çocuklar istedikleri kadar kahve içebilir" şeklinde yorum yapan uzmanlar da var.
ABD Gıda ve İlaç İdaresi, yetişkinler için günlük kafein miktarını 400 mg olarak belirlemiş olsa da çocuklar için bir üst limit tanımlamamış. 68 ülkeden, 60.000 üyesi olan akademiye göre;
12 yaş altı çocukların; kafein içeren yiyecek veya içecek tüketmemeleri,
12 yaş üstü çocukların ise; günlük kafein tüketimlerinin 85-100 miligramın altında olması üzerinde fikir bulunuyor.
Kahvenin içim ve sunum çeşitleri:
Türk Kahvesi: Telvesi ile servis yapılan tek kahve çeşidi
Espresso: Makine ile hazırlanan, koyu kavrulmuş, İtalya'ya özgü kahve
Mırra: Şanlıurfa'ya özgü, birkaç kez demlenerek hazırlanan acı kahve
Mocca: Espressoya süt köpüğü eklenerek hazırlanan kahve
Mocha: Latte'ye çikolata eklenmesiyle yapılan kahve
Santos:Brezilya'da yetişen büyük yeşilimsi taneli orta derecede kuvvetli kahve
Sumatran: Düşük asit dengesine sahip Endonezya kahvesi
Supremo: Sabahları içilen Kolombiya kahvesi
Viennese: Espresso'ya çikolata ve krema katılarak hazırlanan Viyana usulü kahve
Macchiato: Süt, espresso, vanilya şurubu, karamel
Cappuccino: Espresso ve su buharı ile ile köpük haline getirilmiş süt eklenen kahve
Americano: Espresso'nun sıcak su eklenerek yumuşatılmış şekli
Cafe au lait: Fransızların sütlü filtre kahvesi
Ethiopian Yirgacheff: Şarabımsı buruk tadı olan Etiyopya kahvesi
Latte: Espresso'ya köpürtülmemiş sütün eklendiği kahve
Kahve hangi yolla Türkiye'ye geldi?
Kahvenin Anadolu'ya gelişi hakkında birkaç söylem var. 1554 yılında Suriyeli iki girişimci tarafından (Halepli Hukm ve Şamlı Şems) kahve İstanbul'a getirilmiş. Diğer rivayete göre ise 1517 yılında Kanuni Sultan Süleyman'ın Yemen Valisi olan Özdemir Paşa, tadına hayran kaldığı kahveyi İstanbul'a getirmiş. Bu yolla kahve saraya giriş yapmış. Türk kahvesi kavramının da böylelikle kullanıma girdiği bilgisi mevcut.
40 yıllık hatırı nereden geliyor?
Bir kahvenin kırk yıllık hatırı vardır sözünün ise dayandığı hikaye şöyle rivayet ediliyor:
Yaygın bir kanaate göre, "Üsküdarlı bir kahve satıcısının, Rum gemi kaptanına kahve ikram etmesiyle başlar. Aradan 40 yıl geçer ve Üsküdarlı kahveci savaşta esir düşer. Kahveciyi tanıyan Rum kaptan kendisine 40 yıl önce kahve ikram eden adamı unutmaz ve ona yardım eder"
