Şimşek Nasıl Oluşur? Statik Elektrik ve Fırtına Bulutlarının Gizemi

GÜNLÜK HAYATIMIZDA STATİK ELEKTRİK

Günlük hayatta birçok nesnenin statik elektrikle yüklendiğini fark etmişsinizdir. Örneğin, bir kalemi saçınıza sürdüğünüzde, ufalanmış kağıt parçalarının bu kaleme yapıştığını gözlemlersiniz. Bu durum, kalemin statik elektrikle yüklenmesinden kaynaklanır.

BULUTLAR NASIL YÜKLENİR?

Bulutlar, yer altındaki su kaynaklarının buharlaşarak atmosfere yükselmesi ve yoğunlaşarak kümeleşmesiyle oluşur. Bu süreçte, bulutları oluşturan su molekülleri, diğer hava molekülleriyle sürtünerek statik elektrikle yüklenir. Bu yüklenme sonucunda, bulutlar yüksek miktarda pozitif veya negatif elektrik yükü taşır.

ŞİMŞEK VE YILDIRIM OLUŞUMU

Bir bulutun tabanı ile yerküre arasında, iki bulut arasında veya bir bulut içinde elektrik boşalması gerçekleştiğinde şimşek oluşur. Şimşek, kırık çizgi şeklinde, geçici bir ışık patlaması olarak gözlemlenir. Şimşeğin oluşabilmesi için elektrik yükünün, hava direncini kıracak seviyede olması gerekir.

FIRTINA BULUTLARINDA ŞİMŞEK

Şimşek olayları, genellikle fırtına bulutları olarak bilinen kümülonimbüs bulutlarında meydana gelir. Ancak, bazen stratüs tipi bulutlarda da şimşek gözlemlenebilir. Şimşek olayları, kar ve kum fırtınalarında, hatta volkanlardan çıkan gaz ve toz bulutlarında bile meydana gelebilir.

GÖK GÜRÜLTÜSÜ NASIL OLUŞUR?

Gök gürültüsü, şimşek hattı boyunca havanın aniden ısınarak hava basıncının artması sonucu oluşan bir doğa olayıdır. Şimşek hattının karmaşık geometrisi, atmosferin özellikleri, yerel arazi şekilleri ve yansımalar gök gürültüsünün karakteristik yüksek sesini oluşturur.

YILDIRIM NEDİR?

Yıldırım, gök gürültüsü ile şimşek arasındaki elektrik boşalması olarak tanımlanır. Yıldırımın oluştuğu sırada yerküreye negatif yük dağılımı olur, ancak pozitif yük dağılımına yol açan yıldırımlar da mevcuttur. Yıldırımın elektrik akımı şiddeti yaklaşık 30.000 ampere, sıcaklığı ise 30.000°C'ye ulaşabilir.